Ακριβότερο και από γαλλική σαμπάνια είναι το γάλα της γαϊδούρας, αφού ένα λίτρο κοστίζει από 30 μέχρι και 90 ευρώ.
Η τιμή του είναι υψηλή αφού έχει αποδειχθεί ότι η σύνθεση του γαϊδουρόγαλου είναι παρόμοια του μητρικού γάλατος.
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες για ορισμένες παθήσεις είναι γνωστές από την αρχαιότητα, όπως και οι καλλυντικές του ιδιότητες.
Αν σήμερα κάποιος επενδύσει στην εκτροφή όνων για την παραγωγή γάλακτος, το σίγουρο είναι ότι θα διαθέσει το προϊόν του σε καλή τιμή. Πρόκειται για μία νέα επένδυση που θα «τρέξει» δυναμικά τα επόμενα χρόνια, αποφέροντας σίγουρα κέρδη. Και φυσικά το γάλα μπορεί να διατεθεί στο εξωτερικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι γνωστές εταιρείες καλλυντικών (ελβετικής προέλευσης) διαθέτουν αντιγηραντικές κρέμες προσώπου με βασικό συστατικό το γάλα γαϊδούρας στην τιμή των 400 ευρώ τα 50 ml.
Τα «αγκάθια»
Ωστόσο ο υποψήφιος επενδυτής θα πρέπει να γνωρίζει ότι σήμερα δεν υπάρχει κανένα θεσμικό πλαίσιο γύρω από το συγκεκριμένο προϊόν.
Ο λόγος; Το γαϊδουρινό γάλα δεν έχει περιληφθεί στις λίστες γάλακτος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Ετσι το προϊόν δεν μπορεί να πιστοποιηθεί και να λάβει bar code από τον ΕΦΕΤ.
Οι παραγωγοί διαθέτουν το προϊόν τους οι ίδιοι στις τοπικές αγορές, ενώ ελάχιστα είναι τα σημεία πώλησης στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις.
Το γάλα της γαϊδούρας μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διατροφή αλλεργικών παιδιών, υποκαθιστώντας το μητρικό γάλα
Επίσης προχωρούν μόνοι τους στη χημική ανάλυση (για την καταλληλότητα) του γάλακτος και στην εμφιάλωσή του. Σήμερα η ελληνική παραγωγή γαϊδουρινού γάλακτος είναι μικρή. Υπάρχουν περίπου 5-6 φάρμες σε όλη τη χώρα, με μέσο όρο 30-50 ζώα. Κάθε ενήλικη γαϊδούρα μπορεί να δώσει 1 με 1,5 λίτρο γάλα την ημέρα (η ποσότητα έχει να κάνει με τη διατροφή του ζώου).
Το γάλα γαϊδούρας δεν παστεριώνεται και διατηρείται επί 5 μέρες στη συντήρηση, ενώ στην κατάψυξη (-18 βαθμοί Κελσίου) μπορεί να διατηρηθεί έως 2 χρόνια.
Το γαϊδουρόγαλα θεωρείται ιδανικό για την αντιμετώπιση διαφόρων δερματολογικών παθήσεων, όπως για παράδειγμα η ξηροδερμία και η ψωρίαση, για την ενίσχυση δοντιών, για πόνους αρθρώσεων, το άσθμα, το έλκος στομάχου, τον πονόλαιμο κ.λπ. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λύση σε άτομα με δυσανεξία στο αγελαδινό γάλα, αλλεργίες και ως προληπτικό μέτρο για μια σειρά από παθήσεις ενηλίκων.
Επίσης το γάλα γαϊδούρας είναι εξαιρετική φροντίδα για την αντιγήρανση και τη θεραπεία των ρυτίδων. Εχει 60 φορές περισσότερη βιταμίνη C από το γάλα της αγελάδας και ακόμα βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β6, D & Ε. Είναι πλούσια πηγή ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφόρου, νατρίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, ανοσφαιρίνες και γλυκερίνες.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η υψηλή του περιεκτικότητα σε λακτόζη επιδρά ενισχυτικά στην απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο καθιστώντας το πολύτιμη διατροφή ιδιαίτερα για παιδιά αλλά και για ενήλικες με οστεοπόρωση.
Το γαϊδουρόγαλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διατροφή αλλεργικών παιδιών, υποκαθιστώντας το μητρικό γάλα. Επίσης, μια πρόσφατη μελέτη, που αφορούσε τα πολυαλλεργικά νεαρά άτομα, απέδειξε ότι ενώ το άτομα αυτά λάμβαναν γάλα γαϊδούρας ως υποκατάστατο του ανθρώπινου, παρουσίασαν σημαντική αύξηση στο ανάστημα και το βάρος τους, σε σχέση με άτομα που δεν λάμβαναν γάλα γαϊδούρας (Monti et al., 2008).
Διάθεση στην αγορά
Προβλήματα και λύσεις
Οι Ελληνες παραγωγοί γάλακτος όνου αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στη διάθεση του προϊόντος και γενικά στη διαχείρισή του, καθώς η αγροτική πολιτική που ακολουθείται γι' αυτό το προϊόν δεν ευνοεί την προώθησή του και την καθοδήγηση των παραγωγών.
Το προϊόν διατίθεται κυρίως σε εμπόρους για την παραγωγή καλλυντικών, τα οποία προωθούνται στην εγχώρια αγορά. Το φρέσκο γάλα μένει αδιάθετο και συνεπώς καταψύχεται και προωθείται για άλλες χρήσεις, καθώς δεν υπάρχει ζήτηση για κατανάλωσή του.
Στην Ευρώπη η εκτροφή των όνων είναι περισσότερο οργανωμένη, με τις διάφορες μονάδες να είναι εξοπλισμένες με μηχανήματα αρμέγματος και καλύτερο σύστημα διάθεσης του προϊόντος. Ωστόσο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η γαλακτοπαραγωγική εκτροφή όνων δεν έχει ευρέως εξαπλωθεί ούτε ανά την Ευρώπη. Υπάρχουν εκτροφές στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γιουγκοσλαβία, την Ουγγαρία, την Κροατία και την Ολλανδία. Εκτός Ευρώπης η Κίνα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή γάλακτος, καθώς και τον μεγαλύτερο πληθυσμό ζώων, που φτάνει τα 8 εκατομμύρια (Guo et al., 2007) και ακολουθείται από το Πακιστάν και την Αιθιοπία (FAO, 2005). Δύο πολύ γνωστές εκτροφές, με δυναμικότητα 100 ζώων, βρίσκονται στο Βέλγιο και στη Σερβία, όπου και εκεί η κύρια χρήση του είναι στην παρασκευή καλλυντικών, αλλά στο Βέλγιο καταναλώνεται επίσης ως φρέσκο γάλα και χρησιμοποιείται και στη ζαχαροπλαστική.
Περιζήτητο από τη βιομηχανία καλλυντικών
Στο εξωτερικό εξάγουν -κατεψυγμένο- το γάλα γαϊδούρας οι Ελληνες εκτροφείς όνων, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από μεγάλες εταιρείες καλλυντικών ως βάση για αντιγηραντικές και αναπλαστικές κρέμες προσώπου, κρέμες σώματος, σαμπουάν, μάσκες, κρέμες χεριών και σαπούνια. Εν αντιθέσει με τη χώρα μας στο εξωτερικό η παρασκευή καλλυντικών από γαϊδουρόγαλο έχει μεγάλη ζήτηση. Και για τον λόγο αυτό παγκοσμίου φήμης εταιρείες καλλυντικών παρασκευάζουν κρέμες προσώπου από γάλα γαϊδούρας, οι οποίες κοστίζουν μέχρι 400 ευρώ. Για παράδειγμα, ένα σαπούνι από γάλα γαϊδούρας κοστίζει γύρω στα 8 ευρώ, μία κρέμα σώματος 20 ευρώ, ένα αφρόλουτρο περί τα 27 ευρώ, ενώ από τα 30 ευρώ κοστίζουν οι φτηνότερες κρέμες προσώπου.
Εξάλλου οι εξαιρετικές καλλυντικές και αντιγηραντικές ιδιότητες του γαιδουρόγαλου είναι γνωστές από την αρχαιότητα.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι παραγωγοί
Η γαϊδούρα μπορεί να κυοφορήσει μετά το τρίτο έτος.
Η περίοδος κυοφορίας διαρκεί 372-374 ημέρες. Η γαϊδούρα γεννά κυρίως ένα πουλάρι, ενώ σπάνιες είναι οι πολύδυμες κυήσεις. Μετά τον τοκετό, σε 9-10 ημέρες παρουσιάζει νέα φάση οίστρου, αλλά λόγω της φροντίδας του πουλαριού απωθεί το αρσενικό. Επειτα από 2-3 οιστρικούς κύκλους δέχεται ξανά επίβαση.
Το πουλάρι λαμβάνει γάλα μέχρι τους 4-6 πρώτους μήνες της ζωής του. Μετά το συγκεκριμένο διάστημα αρχίζει σταδιακά η φάση του απογαλακτισμού, η οποία δεν ενδείκνυται να ξεκινήσει πριν από τους 3 μήνες. Η γαλακτική περίοδος της γαϊδούρας διαρκεί συνολικά περίπου 10 μήνες. Το πουλάρι μετά τους 4-6 μήνες από τη γέννησή του αρχίζει να λαμβάνει κανονική τροφή, αλλά συνεχίζει να θηλάζει από τη μητέρα του.
Οι εκτροφές των όνων δεν χαρακτηρίζονται από εντατικότητα, τα ζώα βρίσκονται όλα μαζί, σε έναν περιφραγμένο χώρο, συνεπώς το πουλάρι μένει όλο το διάστημα της ζωής του μαζί με τη μητέρα του και δεν την αποχωρίζεται με τον απογαλακτισμό.
Επειδή στόχος είναι η παραγωγή γάλακτος, έχει διαπιστωθεί ότι τα πρωινά αρμέγματα δίνουν μικρότερα ποσοστά γάλακτος από τα απογευματινά και επίσης ο ιδανικός αριθμός αρμεγμάτων είναι τρεις φορές την ημέρα ανά τρεις ώρες. Η ημερήσια παραγωγή γάλακτος πιθανόν να φτάσει το 1,5 λίτρο. Τα πουλάρια αποχωρίζονται από τη γαϊδούρα τρεις ώρες πριν από το πρώτο άρμεγμα. Στην πράξη έχει εφαρμοστεί και άλλη μέθοδος αρμέγματος από τον παραγωγό κ. Σπύρο Οικονόμου, με τις γαϊδούρες να αποχωρίζονται από τα πουλάρια κατά τη διάρκεια της νύχτας, την επόμενη μέρα αρμέγονται και επιστρέφουν στα πουλάρια για να θηλάσουν μέχρι την επόμενη νύχτα.
Σπ. Οικονόμου, παραγωγός
«Καινούργιο επάγγελμα με προοπτικές»
Ο κ. Σπύρος Οικονόμου ξεκίνησε την εκτροφή γαϊδουριών το 2009, σε μια λιόφυτη έκταση 50 στρεμμάτων κοντά στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στην Αργολίδα. Η μονάδα έχει 50 γαϊδούρια (μαζί με τα νεαρά ζώα) τα οποία κινούνται ελεύθερα στον ελαιώνα και υπάρχουν και οι εγκαταστάσεις στάβλων. Οπως λέει ο κ. Οικονόμου, η αρχική επένδυση ήταν ύψους 45.000 ευρώ, όσο δηλαδή κόστισε η αγορά 25 εγκύων θηλυκών ζώων και οι εγκαταστάσεις σταβλισμού τους.
Η τιμή για την αγορά ενός γαϊδάρου είναι 500 ευρώ και φτάνει στα 1.000 ευρώ για θηλυκό ζώο που κυοφορεί.
Τα γαϊδούρια αρμέγονται 3 φορές την ημέρα και το γάλα αποστραγγίζεται και εμφιαλώνεται σε μπουκάλια 200 gr που πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Τα δείγματα αποστέλλονται για ανάλυση, και το γάλα καταψύχεται στους -18 °C, όπου φυλάσσεται μέχρι την πώλησή του. Η ημερήσια παραγωγή κυμαίνεται στα 25-30 κιλά.
Πρόσφατα το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών εκδήλωσε ενδιαφέρον για τη μονάδα παράγωγης του κ. Οικονόμου. Οπως λέει ο ίδιος, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε είναι ότι το γάλα της γαϊδούρας δεν είναι καταχωρισμένο στους καταλόγους με τα είδη γάλακτος του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης. Και συμπληρώνει: «Αυτήν τη στιγμή έχουμε κολλήσει στις διευκρινιστικές εγκυκλίους για να πάρουμε άδεια στάβλων, αφού για τον επίσημο φορέα που είναι το υπουργείο Γεωργίας δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για παραγωγή γάλακτος από όνους». Ωστόσο δεν το βάζει κάτω και σημειώνει χαρακτηριστικά:
«Είναι ένα καινούργιο επάγγελμα που έχει προοπτικές και το παλεύω». Οσο για την τιμή, παραδέχεται πως το γάλα της γαϊδούρας είναι φάρμακο. «Εγώ πουλάω 30 ευρώ το λίτρο. Διότι έχω μία παραγωγή 20 με 30 κιλά την ημέρα και δεν θέλω να το πετάξω, την ώρα που το γάλα αυτό μπορεί να κάνει καλά ανθρώπους με προβλήματα υγείας».
Tα οφέλη στην υγεία
Θετική η επίδραση του γαϊδουρινού γάλακτος στην υγεία του ανθρώπου. Κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το ασφαλές του γάλακτος στην αντιμετώπιση διατροφικών δυσανεξιών. Εχει αποδειχθεί, επίσης, η θετική επίδρασή του κατά την αντιμετώπιση της υψηλής χοληστερίνης και η θετική επίδραση στην οστεογένεση, τη θεραπεία της αθηροσκλήρωσης και την ανάρρωση ασθενών με καρδιακά προβλήματα.
Πού θα απευθυνθώ
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εκτροφή όνων μπορείτε να απευθυνθείτε στον κ. Σπύρο Οικονόμου
Τηλέφωνα επικοινωνίας 6974128340 και 27530-61210 και στην ιστοσελίδα: www.latte.gr
Εφη Καραγεώργου
Εθνος.gr