«Μερικά παιδιά με κοιτούσαν με βλέμμα απλανές. Σκέφτηκα πως κάτι δεν εξηγώ καλά, προσπάθησα να ζωντανέψω το μάθημα. Κανένα αποτέλεσμα. Χρειάστηκε λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσω πως δεν καταλάβαιναν τίποτα. Ο λόγος; Γνώριζαν ελάχιστα ελληνικά!» Η αφήγηση καθηγήτριας Χημείας στην Α΄ Γυμνασίου στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη του Ρέντη είναι αποκαλυπτική των μεγάλων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά των αλλοδαπών, αλλά συχνά και των παλιννοστούντων, που παρακολουθούν τα ελληνικά σχολεία. «Υπάρχουν παιδάκια στην Α΄ και στη Β΄ Δημοτικού που δεν μπορούν να μας πουν ούτε πως θέλουν να πάνε στην τουαλέτα», λέει στην «Καθημερινή» καθηγήτρια σχολείου της Κυψέλης.
Ενας στους δέκα μαθητές και μία στις δέκα μαθήτριες των ελληνικών σχολείων είναι παιδιά αλλοδαπών. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει τάση μείωσης του αριθμού τους, καθώς πολλές οικογένειες μεταναστών φεύγουν από την Ελλάδα της κρίσης, είτε επιστρέφουν στη χώρα τους είτε πηγαίνουν σε συγγενείς τους σε χώρες της Δυτικής και Βόρειας Ευρώπης.
«Στο σχολείο μας έχουμε πολλά παιδιά με καταγωγή από άλλες χώρες. Φέτος, έχω τμήμα στην πρώτη τάξη του Δημοτικού και έχω παιδιά με πέντε εθνικότητες: αλβανική, πολωνική, ρουμανική, αφγανική και ελληνική», λέει στην «Καθημερινή» η κυρία Δώρα Κανελλοπούλου, δασκάλα στο 20ό Δημοτικό στον Αγιο Παντελεήμονα. Είναι το σχολείο που έστειλε αντιρατσιστικό μήνυμα πέρυσι, όταν στην παρέλαση της της 28ης Οκτωβρίου τη σημαία κράτησε παιδί με καταγωγή από την Αφρική. Οι συμμαθητές του από την Ελλάδα, αλλά και μετανάστες από ευρωπαϊκές χώρες, τον αγκάλιαζαν και τον στήριζαν. «Τα παιδιά δένονται, δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. Παίζουν και τσακώνονται σαν παιδιά αυτής της ηλικίας», μας λέει η κ. Κανελλοπούλου.
Κι αυτό ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθήσεις των οικογενειών τους ή από το εάν οι γονείς τους έχουν διαμαρτυρηθεί για την παρουσία των αλλοδαπών στο σχολείο. «Τα παιδιά είναι πιο δεκτικά, δεν τα αγγίζουν όλα αυτά», λέει στην «Κ» δάσκαλος από την περιοχή των Σεπολίων, όπου επίσης υπάρχουν πολλοί αλλοδαποί μαθητές. «Βεβαίως, όσο περνούν τα χρόνια και πλησιάζουν προς την έκτη τάξη τα παιδιά διαλέγουν τους φίλους τους, τις παρέες τους, είναι κάτι φυσιολογικό. Σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να δει κανείς να διαμορφώνονται κάποιες ομαδοποιήσεις, χωρίς όμως στεγανά μεταξύ τους. Τα παιδιά ελληνικής καταγωγής, όσα προέρχονται από την Ανατολική Ευρώπη, όσα κατάγονται από την Ασία (Αφγανιστάν, Πακιστάν κ.α.), όσα έρχονται από την Αφρική», συμπληρώνει.
Πώς τα καταφέρνουν στα μαθήματα; «Τα παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, άσχετα από την καταγωγή των γονιών τους, έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από τα παιδιά που έχουν λίγο καιρό στη χώρα μας», λέει η κ. Κανελλοπούλου. Ειδικά τα παιδιά που προέρχονται από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έρχονται από οικογένειες που έχουν πολύ ενδιαφέρον για τη γνώση, που φροντίζουν πολύ τα παιδιά τους. Τα παιδιά από την Ασία αντιμετωπίζουν επιπλέον μαθησιακές δυσκολίες, όπως το ότι γράφουν ανάποδα.
Για τη βοήθεια στους αλλοδαπούς μαθητές, κυρίως σε όσους δεν μιλούν ελληνικά, προβλέπεται η λειτουργία τάξεων υποδοχής, όπου συγκεκριμένος εκπαιδευτικός κάνει μάθημα ελληνικής γλώσσας σε αυτά τα παιδιά. Παρ’ όλα αυτά, οι εκπαιδευτικοί της τάξης υποδοχής δεν έχουν δεχθεί ιδιαίτερη επιμόρφωση ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν τις ιδιαίτερες δυσκολίες. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια δεν είναι μόνιμοι εκπαιδευτικοί, αλλά προσλαμβάνονται μέσω του ΕΣΠΑ, με συνέπεια είτε να καθυστερούν πολύ να πάνε στα σχολεία είτε να μην υπάρχει συνέχεια στο τμήμα υποδοχής και άρα να μην έχουμε σημαντικά αποτελέσματα.
Τα παιδιά των αλλοδαπών, ειδικά εκείνων που έχουν λίγο καιρό στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, πολύ πιο στοιχειώδη από την κατανόηση της γλώσσας. «Υπάρχουν παιδάκια που δεν έχουν να φάνε, άλλα είναι ντυμένα με κουρέλια, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που βρίσκονται ξαφνικά στον δρόμο ή χάνουν κάποιον από τους γονείς τους, ο οποίος συλλαμβάνεται και οδηγείται σε κέντρο κράτησης», λέει η κ. Κανελλοπούλου. Δεν είναι καθόλου εύκολη η ομαλή και ουσιαστική παρακολούθηση του σχολείου, χρειάζονται πολύπλευρη βοήθεια, η οποία προς το παρόν επαφίεται στην καλή θέληση των εκπαιδευτικών του σχολείου.