Από Βιολέττα Σάντα
«1914, Νοεμβρίου 27. Δυνατός σεισμός, μεγέθους περίπου 5 3/4, επέφερε μερικάς καταρρεύσεις οικιών και αρκετάς εδαφικάς ρωγμάς εις το νοτισανατολικόν Τμήμα της νήσου Λευκάδος.
1914, Νοεμβρίου 27. Σοβαρός σεισμός, μεγέθους περίπου 6 1/2, προυκάλεσε σημαντικάς καταστροφάς εις το δυτικόν μέρος της νήσου Λευκάδος. Εις τους οικισμούς Αθάνι, Δράγανον, Διαμιλιάνοι, Κομηλιό, Εξάνθεια, Καλαμίτσι και Τσουκαλάδες αι οικίαι κατεστράφησαν σχεδόν πλήρως. Εσημειώθησαν 14 νεκροί...
Εις τα χωρία Βασιλική, Βουρνικά, Καρυά, Εγκλουβή, Άγιος Νικήτας και Λαζαράτα πολυάριθμοι οικίαι κατέρρευσαν και άλλαι εβλάβησαν σοβαρώς. Εις την πρωτεύουσαν, και ιδίως εις το παραλιακόν μέρος ταύτης, κατέρρευσαν μερικαί οικίαι και άλλαι εβλάβησαν κατά το μάλλον ή ήτον σοβαρώς. Τα ξυλόπηκτα κτίρια υπέστησαν βλάβας εις τα αμμοκονιάματα και εις τας κεράμους.
Εσημειώθησαν 2 νεκροί. Εις τα χωρία Άγιος Πέτρος, Σύβρος, Άγιος Ηλίας, Πόρος, Βαυκερή, Δρυμώνας, Πηγαδησάνοι, Πινακοχώρι, Καρυώτες, Κατούνα και Καλλιγόνι αι περισσότεραι οικίαι υπέστησαν κατά τό μάλλον ή ήτον σημαντικάς βλάβας. Ασημάντους βλάβας υπέστησαν τα χωρία Κοντάραινα, Μαρανταχώρι, Εύγηρος, Πλατύστομον, Κάβαλος και Απόλπαινα.
Το χωρίον Φρύνι και η Μονή της Φανερωμένης παρέμειναν τελείως ανέπαφα. Ανέπαφα παρέμειναν επίσης η Μονή του Αγίου Νικολάου, εις τό νοτιοδυτικόν άκρο της νήσου, και ο παρ’ αυτήν φάρος. Εις παλλάς θέσεις εσημειώθη απόσπασις και ελαφρά κατολίσθησις χαλαρών πλευρικών κορημάτων, ιδίως εις την δυτικήν κλιτύν του όρους Πευκούλια. Εντεύθεν εσχηματίσθησαν επί της οδού Λευκάδος – Αγίου Νικήτα, επί εκτάσεως 3 χιλμ πολλαί εδαφικαί διαρρήξεις, εύρους 30 εκ. και βάθους 50-100 εκ. Κατολισθήσεις γαιών εσημειώθησαν επίσης παρά τα χωρία Αθάνι και Κομηλιό. Εις το Κομηλιό μάλιστα κατεχώθη ένα ποίμνιον. εις την νοτίαν εκβολήν του Δημοσάρι μεγάλη κατολίσθησις παρακτίων αποθέσεων ηύξησε τα βάθη εις 8-10 μέτρα και επέφερε την καθίζησιν του ενός λιμενοβραχίονος του χωρίου Νυδρί.
Συνεπεία της κατολισθήσεως ταύτης εσχηματίσθη θαλάσσιον κύμα ύψους 2-3 μ. Πολλαί καταρρεύσεις βράχων, 1-3 κυβικών μέτρων, εσημειώθησαν ιδίως εις τον δρόμο του Αγίου Πέτρου-Κομηλιού-Χορτάτων. Αρκεταί εκ τούτων επέφεραν πολυαρίθμους βλάβας εις τας οικίας των χωρίων Χορτάτα, Βασιλικής (εις την συνοικίαν των Κολυβάτων) και ιδία εις τον Πόρον. Ασήμαντοι διαταράξεις του εδαφικού ύδατος»(1)
Κατά το έτος 1914 της 14 Νοεμβρίου (π.η.) ημέραν Παρασκευήν του Αγίου Φιλίππου έγινε τρομερός σεισμός. οικίας εχάλασε και πολλαχού έκαμε σημαντικάς ζημίας. Αλλά μεγάλας ζημίας επροξένησε εις τον Δήμον Απολλωνίων, τα χωρία Χορτάτα, Αθάνι και Δράγανο. Οι κάτοικοι των χωρίων αυτών κατεσκήνωσαν σε σκηνάς του δημοσίου εις το ύπαιθρο» (2).
line1
«1914 Νοεμβρίου 14 πριν δύσει ο ήλιος έγινε σεισμός μέγας και επροξένησε μεγάλας ζημίας. ε(γ)κρέμησε τα τείχη (έτσι) του δημοτικού σχολείου το οποίον ανεγείρετο νέον και πολλάς οικίας ερράγησεν. Εις τα χωρία Καλαμίτσι, Διαμιλιάνι, Κομηλιό, Δράγανο και Αθάνι έγιναν σχεδόν ερείπια εντελώς και εφονεύθησαν και πολλοί άνθρωποι. Εις το Κομηλιό ούτε δέκα σπίτια δεν έμειναν όρθια καθώς και η εκκλησία αυτών. έπειτα ακόμη ακολουθούν να γίνωνται ελαφροί σεισμοί μέχρι σήμερον.»
Εν Εγκλουβή τη 6 Ιανουαρίου 1915
Η. Κοντογιώργης έγραψα τα άνωθεν εις ενθύμησιν.
Είναι αληθή τ’ ανωτέρω»
line1
«Η πόλις Λευκάδος υπέστη σοβαράς ζημίας εις 500 και πλέον οικίας, πτώσεις στεγών, ορόφων, μεσοτοίχων, εις έπιπλα πολυτελείας, σκεύη, εις τα καταστήματα της κεντρικής μας αγοράς, εις καταστροφήν του ωρολογίου της πόλεως και βλάβας Ναών.
Προς διαπίστωσιν των ζημιών της υπαίθρου της Νήσου, μετέβημεν προσωπικώς. Από την τοποθεσίαν «Πόντι» Βασιλικής, όγκοι χωμάτων, χείμαρροι και ρωγμαί του εδάφους, ενεφάνιζον το μέγεθος της καταστροφής. Εις την συνοικίαν Πατρικάτα Αγίου Πέτρου ερείπια οικιών, δρόμοι κατεστραμμένοι.
Με συνοδόν μας τον διαπρεπή επιστήμονα ιατρόν κ. Φιλ. Μαραγκόν, από της θέσεως «Μεσοβούνι» είδαμε το κατεστραμμένο Άθάνι, ευρεθέντες προ τραγικού θεάματος. Οικίαι πλημμυρισμέναι από όμβρια ύδατα, αίματα φονευθέντων πεπηγότα φιγουράρουν, χυμένα κρασιά και λάδια, ο Ναός κατεστραμμένος, το νεότευκτον Δημ. Σχολείον ερείπια, δύο βραχώδεις εκτάσεις βυθισμέναι εις την θάλασσαν.
Το Δράγανον ερείπια, ο Ναός του εκ θεμελίων, μνήματα νεκρών ηνεωγμένα.
Το Κομηλιό, ρημαδιό, σφοδρός άνεμος συρίζει και καταρρακτώδη όμβρια ύδατα πλήττουν τους αστέγους κατοίκους. Ο Ναός ερείπια, 150 οικίαι κατέρρευσαν, τα δε χωρία Χορτάτα, Μανάση, Νικολή, Άγιοι Θεόδωροι, Άγιος Βασίλειος και Διαμουλιάνια όγκοι ερειπίων, ως και άλλα χωρία ανατολικώς έπαθαν ζημίας» (3)
line1
«Εν Λευκάδι και εν τω Κοινοτικώ Καταστήματι σήμερον 15 του μηνός Νοεμβρίου του έτους 1914 ημέραν της εβδομάδος Σάββατον και ώραν 3μ.μ.
Το Κοινοτικόν Συμβούλιον Λευκάδος
Συγκείμενον εκ του Προέδρου αυτού Βασιλείου Θερμού και των μελών κ.κ. Ε. Καββαδά, Π. Κατωπόδη, Π. Κουνιάκη, Χ. Σούνδια, Φ. Αρέθα, Α. Σταγιάννου, Μ. Μαλακάση, Φ. Καλκάνη, Ι. Φραγκούλη (του ετέρου αυτού μέλους Ε. Πολίτη απόντος) συνελθόν εκτάκτως συνεπεία του χθες επισυμβάντος καταστρεπτικού σεισμού, όστις κατέστρεψε σχεδόν πάσας τας οικίας της πόλεως, εκ των βλαβών των οποίων κινδυνεύουσι ου μόνον οι εις αυτάς οικούντες αλλά και οι προ αυτών διερχόμενοι πολίται, ιδία διότι αι δονήσεις εξακολουθούν ασθενέστεραι μεν αλλά κατά μικρά χρονικά διαστήματα, όπως συσκεφθή περί των ληπτέων μέτρων προς αποσόβησιν του κινδύνου και εν απαρτία ευρεθέν ομοφώνως αποφασίζεται να διατεθή η εν κεφαλαίω Θ. αριθ. 1 του προϋπολογισμού της Κοινότητος δια Κοινοτικά έργα πίστωσις εκ δραχμών 5000 όπως διανεμηθώσιν αύται εις τους εκ του σεισμού παθόντας απόρους της Κοινότητος, προς επισκευήν ή κατεδάφισιν των οικιών αυτών, μανδρών κτλ.
Συνιστά επιτροπήν αποτελουμένην εκ του Προέδρου αυτού κ. Β. θερμού, των μελών κ.κ. Ε. Καββαδά, Π. Κατωπόδη και Χ. Σούνδια και του επαρχιακού Μηχανικού προς εξακρίβωσιν των ζημιών και διανομήν του άνω ποσού. Επειδή όμως λόγω του μεγέθους των ζημιών το άνω ψηφισθέν ποσόν είναι τελείως ανεπαρκές εκφράζει ευχήν προς την Σεβαστήν Κυβέρνησιν, ίνα έλθη και αύτη αρωγός προς τους εκ του σεισμού παθόντας και αποφαίνεται να αποσταλή το κάτωθι τηλεγράφημα προς το Σον Υπουργείον των εσωτερικών: «Το Κοινοτικόν Συμβούλιον Λευκάδος εκτάκτως συνελθόν συνεπεία του επισυμβάντος καταστρεπτικού σεισμού και λαβόν υπόψιν τας επελθούσας εν τη πόλει Λευκάδος καταστροφάς οικιών και καταστημάτων και δια την απόλυτον ένεκα τούτου παροχήν βοηθημάτων ιδία εις τους απόρους συμπολίτας καθ’ όσον κατέστησαν αι πλείσται ετοιμόρροποι και διότι εξακολουθούσι κατά διαστήματα σεισμικαί δονήσεις και απειλούμεναι υπό βροχής θα καταρρεύσουν αύται, διατρέχουσι δε οι πολίται τον κίνδυνον να μείνωσι άστεγοι και εν υπαίθρω εν μέσω παγετώδει χειμώνι, θερμώς παρακαλώ Σην Κυβέρνησιν διατάξει τηλεγραφικώς ενταύθα Ταμίαν καταβάλλει επιτροπήν εκ Κοινοτικών Συμβούλων Κεφ. 8. αρθρ. Ι δραχμ. 5000 εγκριθέν Β. Νομαρχίας δια κοινοτικά έργα, όπως δια τούτο προληφθώσι και θεραπευθώσιν απόλυτοι και προσωριναί ανάγκαι παθόντων. Διά το μέγεθος δε των ζημιών παρακαλεί Σην Κυβέρνησιν έλθει άμεσως αρωγός εις σεισμόπληκτον πόλιν ης καταστροφαί ανυπολόγιστοι.»
Ο Πρόεδρος: Β. θερμός
Τα μέλη: Φ. Καλκάνης, Φ. Αρέθας, Χ. Σούνδιας, Π. Κουνιάκης, Α. Σταγιάννος, Π. Κατωπόδης, Μ. Μαλακάσης, Σπυρ. Φραγκούλης, Ι. Μεσσήνης(4)
(1) : Αγγ. Γαλανόπουλος
(2) : Μηνιαίον του μηνός Ιουλίου, σελ. 2, ναός Παναγίας Εγκλουβής.
(3) : Εφημερίς «Εργάτης» εν Λευκάδα τη 17 Νοεμβρίου 1914
(4) : Βιβλίον Πρακτικών και Αποφάσεων Κοινοτικού Συμβουλίου Λευκάδας, 1914 – 1915. Σελ. 128-129, Συνεδρίασης 44, αριθ. Πρα. 111. Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας.
Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών (Τόμος Η΄)
Πηγη: Χαραμόγλειος Βιβλιοθήκη