Κατούνα
Ξεκινώντας από την εθνική οδό Αγρινίου – Αμφιλοχίας μετά την γέφυρα της λίμνης Αμβρακίας υπάρχει η διασταύρωση που λέγεται Σαμάρι, εκεί στρίβοντας αριστερά και σε απόσταση 10 χιλιόμετρων, φτάνεις στην κωμόπολη Κατούνα.
Η Κατούνα είναι κτισμένη πάνω σε ένα λόφο, ανάμεσα στα Ακαρνανικά Βουνά και σε υψόμετρο περίπου 350 μέτρα .
Στην προτελευταία απογραφή που έγινε η Κατούνα είχε 2.331 κατοίκους, ενώ στην τελευταία του 2011, έχει πολύ λιγότερους.
Η πανέμορφη αυτή Κωμόπολη του Ξηρομέρου μαζί με τους συνοικισμούς Άγιο Νικόλαο, Αχυρά, Λουτράκι δημιούργησαν το 1986 το Δήμο Κατούνας.To 1998 μετά τον Καποδιστριακό νόμο, ήταν η έδρα του Δήμου Μεδεώνος.
Η Κατούνα ήταν, μέχρι χθες, η μάνα του καπνού, καλλιεργούσε τα καλύτερα καπνά της Ελλάδος, όπως το τσεμπέλι. Δευτερεύουσες εργασίες των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία και άλλες καλλιέργειες που δεν κατάφεραν όμως να αντικαταστήσουν το εισόδημα που επέφερε ο καπνός.
Στην Κατούνα σήμερα μπορεί κάποιος να θαυμάσει τον πανέμορφο Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου στην κεντρική πλατεία και την Αγία Παρασκευή στα Kατωμερήσια. Επίσης το πανέμορφο μπαστούνι (τοποθεσία στην πλατεία Κατούνας) με μια θαυμάσια θέα που από εκεί βλέπεις την θάλασσα του Αμβρακικού στο Λουτράκι μέχρι την απέναντι μεριά την λίμνη της Αμβρακίας, ενώ μπροστά ακριβώς τα βουνά της Bελώρας και του Πεταλά.....
Η Κατούνα έχει πολλές υπηρεσίες όπως Ειρηνοδικείο, Αστυνομικό τμήμα, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, το πρόγραμμα «βοήθεια στο σπίτι», Αγροτική Τράπεζα, ΕΛ.ΤΑ., Ο.Τ.Ε., Περιφερειακό Ιατρείο, τακτική συγκοινωνία με ΚΤΕΛ, Παιδικό Σταθμό, δύο Νηπιαγωγεία, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο. Επίσης υπάρχουν συνεταιρισμοί και αποθήκες της ένωσης, σούπερ μάρκετ, παντοπωλεία, τρία φαρμακεία, τρία πρατήρια καυσίμων.
Τέλος έχει πολλές ταβέρνες, ψησταριές με όμορφους ντόπιους μεζέδες, καφετέριες, που σημαίνει ότι ο αγροτόκοσμος, ενώ το καλοκαίρι δούλευε σκληρά στα καπνά, το χειμώνα που είχε περισσότερο ελεύθερο χρόνο συνέχιζε την παράδοση δίνοντας ζωή στο χωριό μας. Επιπλέον οι μόνιμοι κάτοικοι συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να συντηρούν πολλά καφενεία τα οποία υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια.
Δύο φορές το χρόνο είχε πανηγύρι, στις 15 Μαΐου με το παλιό ημερολόγιο του Αγίου Αθανασίου που έψηνε όλο το χωριό αρνιά και στις 10 Οκτωβρίου η εμποροπανήγυρις - ζωοπανήγυρης.
Μεδεών ή Μεδίων. Οχυρή πόλη της Ακαρνανίας, νότια του Αμβρακικού, επί της οδού για Στράτο (Θουκ. Γ, 106, Πολυβ. Β, 2,3.4).
Ήταν μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ακαρνανίας Από τα υπάρχοντα στοιχεία πιστεύουμε, ότι η Μεδιών ή Μεδεών κτίσθηκε λίγο πριν από την Τρωϊκή εκστρατεία ή κατά την διάρκειά της.
Βρίσκεται 2 χιλιόμετρα ανατολικά της Κατούνας πριν μπούμε σε αυτή, στην διασταύρωση για τις φυτείες, πάνω σε δύο λόφους που σε έναν από αυτούς είναι ο σημερινός προφήτης Ηλίας και σε ακτίνα περίπου 2 χιλιομέτρων .
Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Μεδιώνα ήταν πάντα σύμμαχος των Αθηναίων.
Οι κάτοικοι της Μεδεώνος ήταν σε διαρκή πόλεμο και γενικώς όλοι οι κάτοικοι των Ακαρνανικών πόλεων με τους Αιτωλούς. Ήταν μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ακαρνανίας τον 5ο και 6ο π.Χ. αιώνα. Περίπου το 350-300 π.Χ. η Μεδιώνα κόβει δικά της νομίσματα, από τις παραστάσεις των οποίων σχεδιάστηκε το έμβλημα του πρώην Δήμου Μεδεώνος.
Ευρήματα έχουν βρεθεί και έχουν μεταφερθεί και στο Μουσείο Αγρινίου.
Ελάχιστα από τα αρχαία τείχη που υπήρχαν γύρω από την πόλη έχουν μείνει και είναι ορατά και από τον σημερινό κεντρικό δρόμο.
O Φίλιππος ο Ακαρνάν κατάγονταν από τη Μεδεώνα και ήταν προσωπικός γιατρός του Μέγα Αλεξάνδρου κατά την διάρκεια της εκστρατείας του στη Ασία. Στον Φίλιππο, ο Αλέξανδρος είχε μεγάλη εμπιστοσύνη και αυτό αποδεικνύεται από το παρακάτω γεγονός. «Όταν ο στρατηγός του Παρμενίων έγραψε ένα γράμμα στον Αλέξανδρο με το οποίο του έλεγε ότι ο Φίλιππος σχεδιάζει να τον δηλητηριάσει, ο Αλέξανδρος δεν τον πίστεψε. Και θέλοντας να δείξει την μεγάλη εμπιστοσύνη που είχε στον Φίλιππο, ενώ έπινε το φάρμακο που του είχε ετοιμάσει, του δείχνει το γράμμα του Παρμενιώνα .
Έτσι ο Αλέξανδρος έπινε ενώ ο Φίλιππος διάβαζε ότι έγραφε ο Παρμενίων. Αμέσως ο Φίλιππος έδειξε καθαρά ότι το φάρμακο ήταν ακίνδυνο. Γιατί δεν τον εξέπληξε καθόλου η επιστολή, αλλά αρκέστηκε να παρακαλέσει τον Αλέξανδρο να τηρήσει όλες τις οδηγίες του, γιατί μόνο αν τον άκουγε θα σωζόταν. Το φάρμακο είχε αποτέλεσμα και η αρρώστια πέρασε, έτσι ο Αλέξανδρος και στον Φίλιππο έδειξε πως είναι πιστός του φίλος και στους άλλους της ακολουθίας του ότι είναι βέβαιος για τους φίλους του και δεν τους υποψιάζεται και είναι ακλόνητος μπροστά στο θάνατο.» (βλ. Αρριανός. Αλεξάνδρου Ανάβασις, βιβλίο ΙΙ, κεφ. 4)
Λυσίμαχος ο Ακαρνάν
Παιδαγωγός του Μ. Αλεξάνδρου στα πρώτα παιδικά του χρόνια και φίλος από την Ακαρνανία, (μάλλον καταγόταν από τη Μεδεώνα). (Εγκυκλοπ. Ήλιου, τομ. ΙΣΤ΄).
Εχίνος
Πόλη της Ακαρνανίας κατά τον Αμβρακικόν κόλπο (ΡΙ. IV. 1 2. 5) απείχε πιθανώς μία ώρα μεσογείως της πόλεως Θυρρείου (Ξεν. Ελλ. ΣΤ, 2, 37).
Ο Δήμος Εχίνου (1836-1912)
Το 1840 ο δήμος Εχίνου περιλάμβανε τα εξής χωριά: Κατούνα, (που ήταν η έδρα του Δήμου) Τρύφου, Αλευρά, Βούστρι, Αχυρά, Κομποτή, Αετός, Γαρδί, Κωνωπίνα, Παπαδάτου, Μαχαλάς, Μπαμπίνη. Την ονομασία του πήρε από την αρχαία πόλη Εχίνος. Το 1837 δήμαρχος ήταν ο Ι. Μαυρομμάτης. Το 1840 ο Δήμος είχε πληθυσμό 3.901 κατ. και το 1851, 4.043 κατοίκους.
Το όνομα - η ίδρυση-Ιστορία
Διαφορετικές αλλά παραπλήσιες ερμηνείες υπάρχουν για το όνομα της Κατούνας. Η λέξη Κατούνα σημαίνει σκηνή, τέντα. Επίσης το ρήμα κατουνέυω σημαίνει κατασκηνώνω. Στα σλαβικά σημαίνει Κάστρο. Οι Βυζαντινοί ονόμαζαν έτσι το περιχαρακωμένο στρατόπεδο.
Με τον όρο «κατούνα» εννοούμε μικρό οικογενειακό οικισμό από ένα ή περισσότερα σπίτια ή καλύβες. Σε πρώτο στάδιο οι κατούνες ήταν κτηνοτροφικές, ενώ αργότερα εξελίσσονται σε γεωργοκτηνοτροφικές ομάδες και αποτελούν ένα προστάδιο της οργανωμένης κοινότητας, όπου απαρτίζονται από περισσότερες οικογένειες.
Στη Ρωμαϊκή εποχή περνούσε από την Κατούνα η ρωμαϊκή οδός προς το Λουτράκι.
Στην αρχή της Επανάστασης το χωριό πρόσφερε στον Αγώνα 5.000 γρόσια, ποσό από τα μεγαλύτερα των χωριών του Ξηρομέρου. Με την έναρξη των επιχειρήσεων στη Βόνιτσα πολλοί Κατουνιώτες υπό τον Επαμεινώνδα Μαυρομμάτη έτρεξαν και πολέμησαν εκεί. Από την Κατούνα πέρασαν ηρωικοί οπλαρχηγοί όπως ο Καραϊσκάκης, ο Βαρνακιώτης κ.α.
Τον Αύγουστο του 1822 ο Καραϊσκάκης έφτασε στην Κατούνα, όπου έδωσε μια μάχη με τους Τούρκους που ήταν εκεί , και τους έτρεψε σε φυγή.
Το 1823 κατά την επιδρομή του Ομέρ Βρυώνη οι Κατουνιώτες κατέφυγαν στο νησί του Λεσινίου, όπου υπάρχει και το τοπωνύμιο Κατουνιώτικα.
Στα χρόνια του Αλί Πασά έγιναν φοβερές καταστροφές στο Ξηρόμερο (William Martin Leake): «Μαχαλάς, Κατούνα, Ζάβιτσα, Τραγαμέστι, Κατοχή και Σταμνά έπεσαν τώρα σε άσημα χωριά, ενώ όλα ήταν ανθηρές κωμοπόλεις στον καιρό του Κούρτ πασά. Η Κατούνα ήταν η πλουσιότερη και η πιο εξευγενισμένη. Πολλές οικογένειες απ’ αυτά τα μέρη μετανάστευσαν στα νησιά».
Μετά την ήττα στο Πέτα ο Βαρνακιώτης πέρασε από το Μακρυνόρος στη Κατούνα όπου έγραψε σε όλη την επαρχία να συναχθούν οι άντρες για να αντιμετωπίσουν τον Κιουταχή. Στο Λουτράκι έστειλε 100 Ξηρομερίτες, οι οποίοι βλέποντας ότι οι Τούρκοι είχαν πιάσει την ακροθαλασσιά γύρισαν στη Σαλαούρα. Αργότερα οι Τούρκοι έκαψαν τη Κατούνα και τη Παπαδάτου στη συνέχεια. Από τη Κατούνα πήραν σιτάρι, κριθάρι και σταφύλια για την τροφοδοσία τους.
Το 1642 η Κατούνα περιλαμβάνεται σε κατάλογο χωριών, που βρίσκεται στα Τουρκικά αρχεία της Κωνσταντινούπολης, του καζά του Ξηρομέρου. Ήταν οικισμός του Ξηρομέρου με 6 οικογένειες και ονομάζονταν Μπόικος. Στις αρχές του 1800 είχε 130 οικογένειες, κατά τονPouquevill.
Ο Άγγλος περιηγητής William Martin Leake σε μυστική αποστολή επισκέφθηκε την Ελλάδα από το 1804-1810.Στις 17 Μαρτίου 1807 πέρασε και από την Κατούνα και όπως περιγράφει από τα 110 σπίτια τα 70 είχαν εγκαταλειφθεί γιατί οι νοικοκυραίοι δεν μπορούσαν πια να τρέφουν τους Αλβανούς που περνούσαν.
Όσον αφορά τον πόλεμο του ‘40 Κατουνιώτες παλικάρια σήκωσαν το ηρωικό ανάστημα τους μπρος στον Ιταλογερμανό κατακτητή. Πλήρωσε όμως με πολύ αίμα τον εμφύλιο και από τις δυο πλευρές. Ανάμεσά τους και τα εννέα Κατουνιωτόπουλα που συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν μαζί με τους άλλους 120 στην Αγία Τριάδα Αγρινίου.
Ένας από τους πιο γνωστούς και σημαντικούς κλεφταρματωλούς του ΙΖ΄ αιώνα ήταν ο Πάνος Μεϊντάνης. Γεννήθηκε γύρω στο 1640 στην Κατούνα και πέθανε πολεμώντας ηρωικά σε μάχη στο Γαρδίκι Τρικάλων περίπου το 1715. Υπήρξε ο πρώτος κλέφτης που έγινε αρματωλός στον Ασπροπόταμο το 1650 με 1700. Έλαβε μέρος με τον Μοροζίνι στον Ενετοτουρκικό πόλεμο. Όταν συνελήφθη από τους Ενετούς μαζί με τον Αγγελή Σουμίλα ή Βλάχο και το Μικρό Χουρμόπουλο από τα Άγραφα, στα παράλια της Βόνιτσας, κατάφεραν να ελευθερωθούν και να καταλάβουν και ένα πειρατικό πλοίο των Αλγερινών και έτσι οι Ενετοί όχι μόνο τους άφησαν αλλά και τους προσέφεραν πολλές τιμές. Ο Μεϊντάνης ήταν απόλυτα αφοσιωμένος στην ιδέα της λευτεριάς του έθνους και δεν δίσταζε να τα βάζει με τους Ενετούς όταν καταλάβαινε ότι απειλούνται τα συμφέροντα της Ελλάδος. Όταν οι Ενετοί μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου αδιαφόρησαν για τους Έλληνες, ο Μεϊντάνης μόνο, μαζί με τον Σπαθόγιαννη, συνέχισαν να αγωνίζονται κατά των τούρκων.
Όταν ο Τοπάλ πασάς πέρασε στην Πελοπόννησο για να πολεμήσει με τους Ενετούς, και πολλοί αρματωλοί πήραν το μέρος του μόνο και μόνο για να πάρουν μερίδιο από την λαφυραγώγηση της περιοχής, ο Μεϊντάνης ήταν από τους λίγους που δεν έλαβε μέρος ούτε συμμάχησε με οποιονδήποτε τρόπο με τους Τούρκους. Υπήρξε ένας πρόδρομος της εθνεγερσίας που με το ήθος και τον ηρωισμό του συντήρησε και ανύψωσε το επαναστατικό πνεύμα των Ελλήνων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κ.Σάθας «Τουρκοκρατούμενη Ελλάς» Αθήνα 1869
Αντ. Αρχοντίδης «Η Βενετοκρατία στη Δυτ. Ελλάδα1684-1699» Θεσσαλονίκη 1983
Ο πολιούχος της Κατούνας είναι ο Άγιος Αθανάσιος, που ο ναός του είναι το σήμα κατατεθέν της Κατούνας. Από όποια πλευρά και να συναντήσεις την Κατούνα, εκείνο που ξεχωρίζει, εκείνο που συναρπάζει, είναι η επιβλητική γεμάτη μεγαλοπρέπεια πανέμορφη εκκλησία μας. Η ιστορία της έρχεται πριν το 1758 όπου υπάρχουν τούρκικα έγγραφα να επισκευάσουν τον Ναό και να εκκλησιάζονται οι πιστοί. Ο πολιούχος μας εορτάζει στις 18 Ιανουαρίου.
Άγιου Νικολάου
Έτσι ονομάζεται ο συνοικισμός 5 χιλιόμετρα έξω από την Κατούνα ανάμεσα από τον Αετό και τον Κωνωπίνα. Ο συνοικισμός αυτός, ονομάζεται πρόσφυγα ή προσφυγικά, λόγω του ότι κατοικείται από πρόσφυγες. Έφυγαν από τη γενέτειρά τους, την περιοχή του Πόντου της Μικράς Ασίας και εγκαταστάθηκαν το 1922 μετά από απερίγραπτες ταλαιπωρίες. Το ελληνικό κράτος τότε ανάλογα με τις δυνατότητές του, τούς αποκατέστησε τη Δεκαετία 1922-1932 έως το 32 ήταν άστεγοι. Προτίμησαν αυτές τις περιοχές για να αποφύγουν τον εκτουρκισμό, για να μείνουν χριστιανοί ορθόδοξοι. Το όνομα φυσικά το πήρε από το μοναστήρι του Άγιου Νικόλαου, το ιστορικό αυτό μοναστήρι που προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ακμή του στην επαναστατική περίοδο κατά των Τούρκων. Αυτός που έκτισε το μοναστήρι φέρεται να είναι ο Ευγένιος Γιαννακόπουλος και από την επιγραφή εντός του Ναού, το μοναστήρι ιδρύθηκε το έτος 1692 επί Πατριάρχου Καλλίνικου Β του Ακαρνάνος. Στο μοναστήρι υπάρχει γύρω-γύρω τείχος και μια πύλη. Το τείχος και τα κελιά έχουν αναστηλωθεί με τις προσπάθειες των κατοίκων του συνοικισμού. Αρχικώς εδώ είχαν φθάσει περίπου 70 οικογένειες. Μόνο 16 οικογένειες έμειναν, οι οποίες ζούσαν πολύ φτωχικά. Με τον καιρό όμως η ζωή τους βελτιώθηκε με την καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία.
Σήμερα κατοικούν μόνιμα περίπου 50 άτομα σε 30 κατοικίες.
Το Λουτράκι βρίσκεται 11 χιλ. Β. Α. από την Κατούνα, και είναι συνοικισμός της που βρίσκεται στον Αμβρακικό κόλπο. Είναι ένας ζηλευτός παραθαλάσσιος τόπος παραθερισμού, αρκετοί Κατουνιώτες έχουν κτίσει ωραίες εξοχικές κατοικίες, που παραθερίζουν οικογενειακώς ενώ μερικοί έχουν και τις αγροτικές τους εργασίες εκεί .
Από το Λουτράκι ξεκίνησαν οι Τούρκοι υπό της οδηγίες του Κιουταχή για να καταλάβουν το Μεσολόγγι αλλά ηττήθηκαν στην μεγάλη μάχη του προφ. Ηλία (Αετού) στις 9 Αυγ.1822.
Δημοτικά Τραγούδια
Μερικά από τα δημοτικά τραγούδια του τόπου μας που αναφέρονται στην Κατούνα και στους κατοίκους της που έδωσαν τα πάντα για την λευτεριά.
Στην Κατούνα ’ναι ξανθές,
Στην κατοχή ’ναι άσπρες
στο δόλιο το Ξηρόμερο
ρούσες και μαυρομάτες
(Ν. Βεής (αρκαδικά γλωσσικά μνημεία, ΔΙΕΕ, ΣΤ. Σ 242).
Η Άρτα πέτρα να γενεί κι βάλτος να βουλιάξει,
Το δόλιο το Ξηρόμερο θεός να το φυλάξει,
Απόχει τα γλυκά κρασιά τα όμορφα κορίτσια.
Στο Μαχαλά οι όμορφες και στη Κατούνα οι άσπρες.
Κι αυτού στο Μπόικο στα χωριά ξανθές και μαυρομάτες
(Passow. Τραγούδια Ρωμαίικα Αθήνα 1860, σ. 430)
Του Νικολού Βαρνακιώτη
Καταρωτάει ο νταϊφάς και τα καπετανάτα:
-Κύριέ μου, το τι γίνηκεν ο Νικολός του Γιάννου.
Πούταν στην πόλη ξακουστός, στη Βενετιά γραμμένος,
Ήταν και στο Ξηρόμερο πανώριο κυπαρίσσι;
-Στου Μαχαλά είχε μάζωξη, που μοίραζε τα κόλια,
Τζαντίλας εις την Κατοχή και Κούτρας στην Κατούνα,
Στη μέση στο Ξηρόμερο, ο Νικολός ατός του.
(Παπαντωνόπουλος Δημ. Πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επαναστάσεως του έτους 1821. Αθήνα, 1879 ; σ. 83)
Του Πάνου Μεϊντάνη
Μη να’ναι χιόνια στα βουνά, μη ναν πανιά’πλωμένα
Μη ναν Αγγέλης πόρχεται, Αγγέλης και Μεϊντάνης
Και το μικρό Χορμόπουλο πώρχετ’από τα’Άγραφα.
Με τα μπαϊράκια ανοιχτά τα κόκκινα και τα’άσπρα.
Στην Άρτα παν και κόνεψαν, στη Βόνιτσα τους πιάνουν
Μια φούστα εξαγνάντισε…
Μαυρομματαίοι
Στο βάλτο, στο Ξηρόμερο, στης Βόνιτσας τα κάστρα,
Μαυρομματαίοι ακούγονται, Γριβαίοι καπετανεύουν,
Γώγο Μπακόλας προσκυνά, φοβάται τη χαλάστρα,
τ’ασκέρια είναι ξαρμάτωτα κι οι Τούρκοι γειτονεύουν
Αθάνας Γεώργιος από «Τα τραγούδια των βουνών»
Ο Δήμος δημιουργήθηκε το 1998 με τον Καποδιστριακό νόμο και περιελάμβανε τα χωριά: Κατούνα με τους συνοικισμούς της, Αετό, Κομποτή, Κωνωπίνα, και Τρύφου, και ήταν ένας από τους 29 Δήμους του Νομού μας.
Απέχει από την Αθήνα 320 χιλιόμετρα και είναι τόπος που συνδυάζει με θαυμάσιο τρόπο την φύση την ιστορία και την παράδοση του Ξηρομέρου.
Το π. Δημαρχείο σταγαζόταν σε ένα πανέμορφο παραδοσιακό πέτρινο κτίριο στην έδρα του π. Δήμου στην Κατούνα.
Το 2011 με το νόμο του Καλλικράτη, παρόλες τις αντιδράσεις που υπήρξαν από τους κατοίκους του πρώην Δήμου Μεδεώνος και του Συλλόγου μας, ενώθηκαν οι Δήμοι: Μεδεώνος, Ανακτορίου και Παλαίρου και δημιουργήθηκε ο Δήμος Ακτίου Βόνιτσας με έδρα την Βόνιτσα. Εδώ συμπεριλαμβάνονται όλα τα χωριά και οι οικισμοί των τριών πρώην Δήμων.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ - ΜΝΗΜΕΙΑ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΥ ΜΕΔΕΩΝΟΣ
Ένα πανέμορφο αλλά δυστυχώς ερειπωμένο χωριό βρίσκεται 12 χιλιόμετρα Β.Δ. της Κατούνας στους πρόποδες των Ακαρνανικών βουνών. Με σπίτια όμορφα πλινθόκτιστα λες και κατέβηκαν απ’ το βουνό, πολλοί λένε πως ιδρυτής του χωριού είναι η Παναγία η Αχυριάτισσα η οποία φημολογείται πως έκανε πολλά θαύματα και ιδιαίτερα θεράπευε ψυχικά αρρώστους. Το μοναστήρι της Παναγίας είναι πολύ παλιό και με την ανακαίνιση του διατηρείται σε άριστη κατάσταση, γιορτάζει το καλοκαίρι στις 15 Αυγούστου και έρχονται επισκέπτες από πολύ μακριά. Κάποτε το χωριό ήταν γεμάτο ζωή. Το χωριό Αχυρά ήταν το καταφύγιο και ορμητήριο των αρματωλών και κλεφτών ενάντια στον Τούρκο κατακτητή. Σήμερα ο επισκέπτης αντικρίζοντας το χωριό των Αχυρών θα νοσταλγήσει, θα σκεφτεί «θέλω να πάω στο χωριό να τ΄ αποχαιρετήσω, στον τόπο που γεννήθηκα τα κόκαλα ν΄ αφήσω» μα σαν συνειδητοποιεί την πραγματικότητα διερωτάται «γιατί να πάω στο χωριό; στο σπίτι μου δεν μένει κανείς, κι η πόρτα είναι κλεισμένη».
Ο επισκέπτης, συνδυάζοντας όσα έχει διαβάσει στο βιβλίο «Αχυρά» και με αυτά θα δει, σίγουρα θα βουρκώσει.
Τα νέα Αχυρά
Το 1985 τα Αχυρά ενώθηκαν με την Κατούνα με την επωνυμία Δήμος Κατούνας με ομόφωνη απόφαση και των δυο κοινοτήτων. Υπ.Αριθ. 17/85 και 41/85 σύμφωνα με το 267/86 προεδρικό διάταγμα ΦΕΚ 123/19-8-86. Ο σημερινός συνοικισμός των Αχυρών βρίσκεται στο Νοτιοδυτικό τμήμα της Κατούνας όταν εξερχόμαστε από αυτή προς το Δ.Δ. Τρύφου.
Οι κυριότερες κορφές είναι η ψηλή κορφή (1.589 μέτρα ) στο Περγαντί και ο Μπούμστος (1.577 μέτρα ) από τα πλέον ενδιαφέροντα τμήματα των Ακαρνανικών Ορέων και με μια σημαντική θέση στην ιστορία του Ξηρομέρου.
Γεμάτα ρεματιές, οροπέδια, και χείμαρρους, γεμάτα ιστορία για τις μάχες, για τους ξακουστούς κλέφτες και αρματωλούς.
Ο Μπούμστος από την μία μεριά είναι γυμνός από βλάστηση, γεμάτος κοφτερά βράχια και πέτρες, το αντίθετο από την άλλη πλευρά που είναι γεμάτος βλάστηση, αριές, κέδρους,πουρνάρια και το δάσος της μαύρης ελάτης μέχρι το Περγαντί.
Φθάνοντας στις κορυφές των Ακαρνανικών, μένεις κυριολεκτικά άφωνος από την θέα, τις ολοστρόγγυλες κορυφές, τον βουνίσιο αέρα, την μοναδική ατμόσφαιρα και το σπάνιας ομορφιάς τοπίο. Το θέαμα από το γιγάντιο βουνό είναι εκπληκτικό. Σε ένα επιβλητικό πανόραμα, παρελαύνουν τα Ακαρνανικά Όρη, το οροπέδιο Ασσάνη, το Περίφημο Δάσος της Μαύρης Ελάτης, τα παλιά χωριά Αχυρά, Βούστρι, η κοιλάδα και το ποτάμι της Νύσσας και τέλος ο Αμβρακικός Κόλπος. Από εδώ θα θαυμάσουμε μαγεμένοι το Μύτικα, το νησί Κάλαμο, το Μεγανήσι, την Λευκάδα, την Ιθάκη, το Αγρίνιο, τα Παναιτωλικά όρη και όλα τα γύρω χωριά του Ξηρομέρου.
Το δάσος της μαύρης ελάτης (Abies cefalonika) είναι ένα σπάνιο είδος ελάτης στην Ελλάδα και υπολογίζεται σε 2000 στρέμματα περίπου στην βόρεια πλευρά του Μπούμστου.
Ξεκινά από τα όρη των ακαρνανικών και ειδικότερα από το Περγαντί την περιοχή κοντά στο Κεφαλόβρυσο, και φτάνοντας χύνεται στον Αμβρακικό κόλπο στο Λουτράκι.
Θεόρατα πλατάνια στις άκρες του, παραδοσιακά γεφύρια, ερειπωμένοι νερόμυλοι.
Επίσης στην ρεματιά της Νύσσας, μέσα στα βράχια είναι το εκκλησάκι της Παναγίας της Ελεούσας.
Το χωριό κτισμένο στους πρόποδες του Περγαντί βρίσκεται βορειοδυτικά της Κατούνας και απέχει 13 χιλιόμετρα . Περίπου το 1970 μετοίκησε στο χωριό Τρύφου. Το χωριό σήμερα είναι ερειπωμένο μόνο η παλιά βρύση και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου σώζονται και λίγο πιο κάτω στην κοιλάδα βρίσκεται η εκκλησία του Αι Γιώργη όπου έγινε το θαύμα του Βάρβαρου που έγινε άγιος.
Η Παλιά Κομποτή ή Πέρσεβος -Το κάστρο της Κομποτής (Τορυβία)
Το παλιό χωριό βρισκόταν κτισμένο δυτικά του σημερινού ανάμεσα στις δυο κορφές των Ακαρνανικών και οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σιγά -σιγά από το 1950 και ύστερα στην σημερινή κομποτή.
Το κάστρο της Κομποτής βρίσκεται βόρεια του νέου χωριού και πολλοί λένε πως υπήρχε εκεί η αρχαία ακαρνανική πόλη «Τορυβία».Το προϊστορικό τείχος του κάστρου αποτελείται από τεράστιους ογκόλιθους που προκαλούν το θαυμασμό και το δέος.
Στο κέντρο της Κωνωπίνας κάτω από τον λόφο στα θεμέλια ενός σπιτιού το 1982 ανακαλύφθηκε ένα σπήλαιο. Το σπήλαιο είναι υπό εξερεύνηση και μόνο από τα πορίσματα των σπηλαιολόγων ξέρουμε πως η είσοδος του σπηλαίου είναι ένα μικρό άνοιγμα 1Χ1 μέτρα περίπου και προχωρεί σε βάθος περίπου 20 μέτρων όπου φθάνει στην αίθουσα η οποία είναι 15χ20 μέτρα, βαθύτερα υπάρχει εσωτερικός διάκοσμος από σπηλαιοαποθέσεις, σταλακτίτες, σταλαγμίτες διαφόρων ειδών.
Όλα αυτά φαίνονται στην χαρτογράφηση και τις φωτογραφίες των σπηλαιολόγων που επεσκέφθησαν το σπήλαιο τρεις φορές.
Για τους σεισμολόγους και τους γεωλόγους η επιστημονική αξία του σπηλαίου μπορεί να είναι μεγάλη. Όσον αφορά την ομορφιά του είναι εξαιρετική μιας και το χρυσαφένιο χρώμα κυριαρχεί.
Μνημεία εκκλησιαστικά και ιστορικά
Στην Αγία Δευτέρα στις 6 Μαρτίου 1821 σηκώθηκε επίσημα, για πρώτη φορά όρθια μια ολάκερη φυλή και έγραψε τις εντολές της με φωτιά και αίμα. Εκεί γεννήθηκε ένα πρωί, μέσα στους ύμνους της Εκκλησίας, την κραυγή των σαλπίγγων και των τραγουδιών, η ελευθερία.
Αυτή την φώναξαν οι καμπάνες της περιοχής με τα χάλκινα στόματά τους, και οι Πανέλληνες απάντησαν με ένα ολόψυχο «παρών».
Και τα αιματοποτισμένα υψώματα της Κατούνας, που μέσα τους κρύβουν σαν πολύτιμα φυλακτά τα κόκαλα αντρειωμένων Ελλήνων, να γίνονται σύμβολα νίκης. Και από εκείνο το θαύμα ξεπήδησε η Αγία Δευτέρα.
Γιατί εκεί το πρώτον δοκιμάστηκε «εν πυρί, ως χρυσός εν χωνευτηρίω» και βρέθηκε η απόφαση ατόφια και γνήσια. Η Αγία Δευτέρα που καθαγίασε, ο πάτερ Κοσμάς ο Αιτωλός, θα παραμείνει αθάνατη. Και κάθε Δευτέρα του Πάσχα οι συμπατριώτες θα πανηγυρίζουν και τα δύο ιστορικά γεγονότα.
Στην Αγία Δευτέρα Κατούνας στις 6 Μαρτίου 1821 οι καπεταναίοι της Ακαρνανίας, του Βάλτου και της Ηπείρου αποφασίζουν την κήρυξη της επανάστασης στην Δ. Ελλάδα. Η επαναστατική προκήρυξη του Γεωργίου Βαρνακιώτη συντάχτηκε στο Ξηρόμερο την 25η Μαΐου 1821. Τα όπλα ευλόγησαν ο ηγούμενος της Μονής Αγάπιος, ο μητροπολίτης Άρτας και Ναυπάκτου Πορφύριος και ο επίσκοπος Ρώγων Ιωσήφ. Στην συνέλευση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος το Ξηρόμερο είχε πολλούς αντιπροσώπους (Π. Μπαμπίνης ή Μπαμπινιώτης, Ε. Μαυρομμάτης, Π. Γουλιμής, Φ. Καραπάνος κ.α.). Η τυπική ιεραρχία των οπλαρχηγών της περιοχής κατά την αρχή της Επανάστασης ήταν: Βαρνακιώτης, Τσόγκας, Ίσκος, Ράγκος, και Δημοτσέλιος.
Η Αγία Δευτέρα είχε ξυλόστεγη αίθουσα με ημικυκλική αψίδα. Πιθανώς είναι του 18ου αι. Το 1967 το καθολικό ήταν διαλυμένο. Σήμερα το εκκλησάκι ανακατασκευάσθηκε με μπροστάρη τον αείμνηστο Γεώργιο Παπαδημητρίου τέως υπουργό και με την συνδρομή των συγχωριανών μας, και βρίσκεται πίσω ακριβώς από τον συνοικισμό των νέων Αχυρών.
{Αρχαιολογικό Δελτίο 22: Χρονικά 1967 σ.334}.«Απόσπασμα από την εβδομαδιαία εφημερίδα ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ της Αιτωλοακαρνανίας του κ. Κουτσονίκα Αιμίλιου.».
Άγιοι Απόστολοι Κωνωπίνας (Πέτρου και Παύλου)
Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Κτίσμα του 1595 η οποία κατεδαφίσθηκε το 1828 και μόνο ένα μικρό τμήμα της είναι μάρτυρας του παρελθόντος στην σημερινή εκκλησία που υπάρχει.
Άγιος Ευθύμιος Κωνωπίνας
Μια εκκλησία κτισμένη από το 1650 βάση τοιχογραφίας που βρέθηκε στο εσωτερικό του Ναού και εορτάζεται στις 20 Ιανουαρίου.
Περνώντας τον δρόμο προς Τρύφου, βγαίνοντας από την Κατούνα στρίβουμε αριστερά πηγαίνοντας προς την περιοχή λόγγος και συναντάμε την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής Μπόικου. Έτσι λέγονταν παλιότερα η περιοχή που ήταν ένας από παλιότερους συνοικισμούς της Κατούνας. Η κατασκευή της εκκλησίας χρονολογείται από το 1547 και ήταν πρώτα γυναικεία μονή. Τα αρχικά χαρακτηριστικά του μνημείου δεν διακρίνονται σήμερα εξαιτίας των παρεμβάσεων.
Κάστρο του Αετού
Ανατολικά του χωριού Αετός υπάρχει ένα περίφημο κάστρο που κτίστηκε από τον Ιουστινιανό. Μάλιστα λέγεται πως υπήρχε και τούνελ που έβγαινε στον Αγιο Νικόλαο (5 χιλιόμ.)
Άγιος Δημήτριος Αετού
Είναι το παλιό εκκλησάκι που βρίσκεται κοντά στο κάστρο, ανατολικά του Αετού, που κτίσθηκε περίπου το 1662 που αποτελεί πραγματικό μουσείο θρησκευτικής κληρονομιάς για την περιοχή.
Η ιστορία του Αγίου Βάρβαρου ξεκίνησε από το 820μ.χ. Λέγετε ότι ήταν πραγματικός βάρβαρος αλλά βρήκε τον δρόμο του και έγινε άγιος. Το εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στη μνήμη του, βρίσκεται έξω από την Τρύφου πηγαίνοντας προς το Λουτράκι. Το 1878 έγινε η ανακάλυψη του απαρχαιωμένου Ναού και κτίσθηκε νέος. Εκεί όπου είναι και τα ιαματικά Λουτρά Τρύφου, που και αυτά έχουν μεγάλη ιστορία, γιατί δημιουργήθηκαν από την πηγή που αναβλύζει νερό από κάποιο σημείο. Προσφέρει ίαση σε διάφορες πληγές, δερματοπάθειες, βοήθεια στο στομάχι και άλλες ευεργετικές ιδιότητες. Με πρώτη επίσημη παραχώρηση χρήσης πηγής το 1954 σε χώρο περίπου 70 στρέμματα με τα τότε κτίσματα, την παλιά εκκλησία του Αγίου Βάρβαρου, και όλη την περιοχή γύρω από την πηγή.
Με απόφαση του κοινοτικού συμβουλίου Τρύφου το 1985 δημιουργήθηκε σύμφωνα με το νόμο 1416/84 αμιγή κοινοτική επιχείρηση.
Έναρξη Λειτουργίας, Ιούλιος 1988. Η Λουτρόπολη περιλαμβάνει ξενοδοχείο Γ΄ Κατηγορίας, 113 κλινών με εστιατόριο-Bar και υδροθεραπευτήριο με 9 απλούς λουτήρες, 3 υδρομασάζ και 1 σάουνα. Το 1991 αρχίζει η ενοικίαση του ξενοδοχείου σε ιδιώτες ως και σήμερα, και ο Δήμος λειτουργεί το Υδροθεραπευτήριο. Άνθρωποι όλων των ηλικιών έρχονται στα ιαματικά λουτρά αγίου Βάρβαρου με διάφορα προβλήματα αλλά και πολλοί απολαμβάνουν το τοπίο, το ποτάμι της Νύσσας, το καταπράσινο τοπίο με τα όμορφα μονοπάτια του και το σύγχρονο ξενοδοχείο που τους φιλοξενεί.
Φέτος, το καλοκαίρι του 2011, τα λουτρά έμειναν κλειστά και είναι υπό καθεστώς εκκαθάρισης. Όλοι οι κάτοικοι της περιοχής περιμένουν να λυθούν τα προβλήματα και τα λουτρά να ξαναλειτουργήσουν.
KATOUNA: A BEAUTIFUL TRADITIONAL GREEK VILLAGE
FROM ANTIQUITY TO THE PRESENT
Katouna was, until recently, the mother-town of tobacco and cultivated the best tobacco in Greece, as Tsebelia. A subtask of the residents was the stock raising and other crops, which failed, however, to replace the income, brought about by tobacco.
KATOUNA
Starting from
Agrinio- Amfilochia Highway
, after the bridge of Amvrakia Lake there is an intersection called Samari, there turning left and within 10 kilometers, you arrive in the small town of Katouna. Katouna is built on a hill among the Arcanian Mountains at an altitude of about 350 meters.
In the penultimate census, the Katouna had 2.331 inhabitants, while in the last of 2011, has far fewer. This gorgeous town of Xiromero along with the settlements of Agios Nikolaos, Ahyra, Loutraki created since 1986 the Municipality of Katouna. In 1998 after the Kapodistrian law, was the seat of the Medeon Municipality.
Katouna was, until recently, the mother-town of tobacco and cultivated the best tobacco in Greece, as Tsebelia. A subtask of the residents was the stock raising and other crops, which failed, however, to replace the income, brought about by tobacco.
Today, in Katouna someone can admire the beautiful church of St. Athanasios in the central square and the one of St. Paraskevi in Katomerisia. Also the beautiful rattan (located in the Katouna’s square) with a wonderful view, where you can see the sea of Amvrakikos in Loutraki to the opposite side of the Amvrakia lake, while in front you can see the mountains and Veloras and Petala.
Katouna has many services such as County Court, Police Department, Citizens Service Center, the program “help at home”, Agricultural Bank, Post Office, Telecommunication, Regional Hospital, a regular service bus, a daily nursery, two kindergartens, Primary School, High School and Lyceum. There are also cooperatives and union’s warehouse, supermarkets, grocery stores, three pharmacies, three stations for fuel. Finally, the town has many restaurants, taverns with beautiful local delicacies, coffee shops, a fact that proves that rural people, while in summer they were working hard in tobacco, during the winter they had more free time to continue the tradition and revitalize our village. Moreover, permanent residents nowadays maintain many cafes which have existed for many years. Twice every year festivals take place in the town where the whole village roasts lamps and people shell fairs, the one on May 15th under the old diary of St. Athanasios and the other on October 10th.
ANCIENT MEDEON OR MEDION
Medeon or Medion. Fortified town of Acarnania, south of Amvrakikos on the road for Stratos (Thuc. C, 106, Polybius. B, 2,3.4).
It was one of the most ancient cities of Acarnania. From existing data we believe that the Medion or Medeon was built shortly before the Trojan War, or at its duration.
Located 2 km east of the entrance of Katouna, at the junction of the plantations, on two hills, one of them is the current prophet Ilias.
According to the English Dictionary for the Ancient Greek Language the term should be “Μedion” from the ancient verb “medionizo” which means “to rule, to govern, to protect”. But also with the letter –e the verb “medo” has the same meaning. However there are other interpretations for the city’s name.
During the Peloponnesian war Medion had been Athenian’s ally.
The residents of Medion and all the people of the Acarnanian cities in general were in constant war with the Aetolians. Medion was one of the oldest cities of Acarnania in the 5th and 6th century. Around 350-300 b.c Mediona mints its own coins. The emblem of the ex-municipality of Medion has been inspired by those ancient coins.
Findings have been transferred to the Museum of Agrinio.
Only few parts of the ancient walls that use to protect the city remain visible today from the modern central road.
PHILIP, THE AKARNAN
Philip the Acarnan came from Medion and he was Alexander’s the Great personal doctor during his campaign in Asia. Alexander had confidence to Philip, a fact demonstrated by the following: “When Parmenion’ s general wrote a letter to Alexander saying that Philip was planning to poison him, Alexander did not believe him. And intending to prove his confidence to Philip he showed him the letter while he was drinking the medicine. Thus, Alexander was drinking the alleged poison as long as Philip was reading Parmenion’ s letter. Philip shoed no surprise proving that the drug was harmless. He merely pleased Alexander to follow his instructions correctly in order to save himself. The drug was effective, Alexander was cured and this way he proved to Philip and to his other followers his confidence and friendship and the fact that he was fearless of death”. (see Arrian, Alexander Anabasis, book II, chapter 4)
Lysimachus the Akarnan
He was Alexander’s tutor and friend during his childhood, with possible roots from (Encyclopedia Helios, volum IVI)
Echinos
City of Akarnania at the Gulf of Amvrakikos (ΡΙ. IV. 1 2. 5). Possibly at an hour distance from the city of Thyrreios. (Xen. Greek VI, 2,37)
MUNICIPALITY OF ECHINOS (1836-1912)
In 1840 the municipality of Echinos consisted of the following villages: Katouna (the center of the municipality) Tryfou, Alevra, Voustri, Achyra, Kompoti, Aetos, Gardi, Konopina, Papadatou, Machalas, Mpampini. The municipality was named after the ancient town of Echinos. In 1837 major was I. Mavromatis. In 1840 the municipality was counting 3.901 citizens and in 1851 4.043 citizens.
KATOUNA
The name-the found-the history
Different but similar interpretations have been made for tha name of Katouna. The word “katouna” means “tent, canopy”. The verb “katounevo” means to camp. In Slavic languages means “castle” .The Byzantines used this word for the entrenched camp.
By the term “katoun” we mean a small agricultural settlement formed by one or more houses or sheds. At first, the settlements were based on cattle but later on they evolved to agricultural and cattle teams and they form a former step of organised community, composed by more families.
There are other setllements before and around Katouna, such as the one of Mpoikos (Agia Paraskevi), Agios Prokopios, Sotiras, Palaionikolades, Spanochori, Katsoni, Paliokastro, Chakliro, Paliochori etc. This is where the first families of the people of Katouna used to live before they were joined to create the current beautiful town of the central mountainous Xiromeri one can see nowadays.
During the roman era the roman road towards Loutraki passed through Katouna.
At the beginning of the Revolution the village offered to the Struggle 5000 gurus, amount much larger than the ones of Xiromeri. When the Revolution started in Vonitsa many residents of Katouna under the leadership of Epaminondas Mavromatis went to fight there. From Katouna passed many heroic chieftains such as Karaiskakis, Varnakiotis etc.
On August 1822 Karaiskakis reached Katouna where he fought against the Turks and led them to flee
In 1823 during the raid of Omer Vryonis the people of Katouna found a shelter at the island of Lesini where we find the toponym “Katouniotika” .
In the years of Ali Pasha terrible destructions happened in Xiromeri (William Martin Leake): “Machalas, Katouna, Zavitsa, Tragamesti, Katochi and Stamna turned to be infamous villages , while all of them used to be thriving towns at the age of Court Pasha. Katouna used to be the most beautiful and refined one. Many people from these places migrated to the islands.
After his loss at Peta, Varnakiotis crossed the Makrinoros Mountain and came to Katounawhere he wrote to all the province for the men to join and face Kioutachis. He sent 100 men from Xiromeri to Loutraki, who when they saw that the Turks had occupied the seashore, they returned to Salaoura. Later on the Turks burned Katouna and Papadatou. From Kattouna they took wheat, barley and grapes to feed themselves.
In 1642 Katouna is included in a catalogue of villages found in the Turkish archives of Istanbul forming the “kazas” of Xiromeri. The town was a settlement of Xiromeri counting 6 families and was named Mpoikos. In the beginning of 1800 there were 130 families according to Pouquevill.
The English traveler William Martin Leake visited Greece in secret mission from 1804 till 1810. On the 17th of March 1807 he passed through Katouna and he describes that from a total of 110 houses 70 of them had been abandoned since their householders could no longer feed the passing Albanians.
As far as the war of 1940, the brave men of Katounia rose their heroic stature against the Italian and German conqueror. Katouna paid with blood its participation in the Civil War. Among the victims were nine children of Katounia who werearrested and shot along with other 120 persons in Agia Triada Agriniou.
PANOS MEINTANIS
One of the most famous and important guerillas of the IV century was Panos Meintanis. He was born around 1640 in Katouna and died fighting heroically in the battle of Gardiki in Trikala around 1715. He was the first thieves who joint the arms and became a guerilla in Aspropotamos around 1650-1700. He took part in the Venetian-Turkish war with Morosini. When he was captured by the Venetians, along with Angelis Soumilas (Vlachos) and little Chourmopoulos from Agrafa, at the coast of Vonitsa they managed to free themselves and to occupy an Algerian pirate ship an act that made Venetians not only to release them but also to honor them. Meintanis was totally committed to the idea of nation’s freedom and he did not hesitate to face the Venetians whenever he realized the interests of Greece were threatened. When the Venetians after the conquest of Peloponnese paid no attention to the Greeks, Meintanis with Spathogiannis alone continued to struggle against the Turks.
When Topal Pasha went to Peloponnese to fight against the Venetians, and many guerillas took part just to get a share of the looting, Meintanis was among the few who did not participate or allied by any way the Turks. He was a forerunner of the national revolution whose ethic and heroism preserved and elevated the revolutionary spirit of the Greeks.
BIBLIOGRAPHY: Sathas K. “Turkish-occupied Greece”, Athens 1869
Archontides A. "The Venetian in the West Greece 1684-1699", Thessaloniki 1983
SAINT ATHANASIUS - THE PATRON SAINT OF KATOUNA
The patron saint of Katouna is St. Athanasius, whose temple is the hallmark of Katouna. From either side the visitor enters Katouna, what stands out, what fascinates most is the imposing temple of St. Athanasius. Its story starts before 1758 when Turkish documents for repairing the temple witness its existence. The town celebrates its patron saint on January 18th.
The settlement and the Monastery of Agios Nikolaos
This is how is called the settlement existing 5 km outside Katouna between Aetos and Konopina. The settlement is called “the refugees” because it is inhabited by refugees. They left their homeland, the area of Pontus in Asia Minor and settled here in 1922 after indescribable sufferings. The Greek state according to its abilities restored them at the decade 1922-1932. Till 1932 they were homeless. They preferred these areas in order to protect their faith from the Turks, the Orthodoxy.
The name of course comes from the monastery of Agios Nikolaos, this historic monastery that rendered invaluable services to the edge of the revolutionary period against the Turks. He who built the monastery is said to have been Eugene Giannakopoulos and according to the inscription within the church, the monastery was founded in 1692 under Patriarch Kallinikos Second the Acarnanian. The monastery is surrounded by walls and has one gate. The wall and the cells have been restored with the efforts of the settlement’s inhabitants. Initially about 70 families had arrived here but only 16 remained, living in a poor way. Over time their lives were improved through cultivation of land and cattle breading. Nowadays nearly 50 people reside here, in 30 houses.
Loutraki
Loutraki is located 11 km NE from Katouna, and the settlement is located in the Bay of Amvrakikos. It is an enviable seaside summer resort where many locals their cottages for their families to spend their holidays while some of them also have their agricultural work there.
In Loutraki of Katouna a tomb has been found along with the foundations of houses and two vaulted tombs, which indicate the presence of Mycenaean influence. The last penetrated from the valley of river Achelous.
From Loutraki the Turks under the leadership of Kioutachis begun to occupy Mesologi but they were defeated in the great battle of Agios Elias (Aetos) on 9th of August 1822.
FOLK SONGS
Here are some of the folk songs of our land referred to Katouna and to its residents.
In Katouna are the blonde ones,
In Katochi are the white ones
In poor Xiromero you find
the scarlet and black-eyed ones.
(P. Veis ,Arcadian linguistic monuments, DIEE, F. p. 242).
May Arta* turn to stone and swamp to sink inside
But the poor Xiromero may the God protect it
Cause has the wine sweet and the girls full of beauty
In Machala the beautiful and in Katouna the white ones
And at the villages of Mpoikos the blonde and the black-eyed ones.
*Arta=city of Epirus
(Passow, “Romeika” songs, Athens 1860, p. 430)
NICOLAS VARNAKIOTIS
The captain asks and asks again, the master asks and asks:
-My Lord, what happened to Nicholos of Yiannos.
He who was known to Istanbul, in Venice very famous?
And in Xiromero he was a wonderful cypress?
-He had a gathering in Machala, sharing the necklace,
Tzantilas in Katochi, Koutras in Ktouna and in Xiromero
That in the middle stands he, Nicholos is its eagle.
(Papantonopoulos D. , Fiftieth Anniversary of the Greek Revolution in the year 1821. Athens, 1879, p. 83)
PANOS MEIDANIS
Is snow in the mountains, whether to be stretched sails
Is Angelis that who comes, Angelis and Meintanis
And little Chormopoulos who is coming from Agrafa.
With rags open in red and white.
In Arta go and sit, in Vonitsa they catch them
A skirt was seemed ………………………………………………..
FAMILY OF MAVROMATI
In the swamp, in Xiromero, in Vonitsa’s castles,
The family of Mavromati is famous, the family of Grivas makes the captains
They worship of Gogos Bakolas the fear of Chalastra,
the army is not armored and the Turks are coming close
(Athanas Georgios by "The songs of the mountains")
MEDEON MUNICIPALITY
The municipality was created in 1998 by the Kapodistrian law and included the villages: Katouna with its settlements, of Aetos, Komboti, Konopina and Tryfos, and was one of 29 municipalities in our prefecture. It is situated 320 km far from Athens and is a place that combines wonderfully nature, history and the tradition of Xiromero.
The former City Hall was housed in a beautiful traditional stone building at the headquarters of the former municipality in Katouna.
MUNICIPALITY OF AKTIO - VONITSA
In 2011 with the law of Kallikratis, despite the reactions of the residents of the former Medeon City and our Association, the following Municipalities were united into one: Medeon, Anaktorio and Palero, creating the City of Aktion Vonitsa, with the base in Vonitsa. This new extended municipality center includes all the villages and the settlements of the three former municipalities.
NATURAL BEAUTIES - MONUMENTS - CULTURE OF FORMER MUNICIPALITY OF MEDEON
PALIA ACHYRA – PANAGIA ACHYRIATISSA
A charming but unfortunately ruined village is located 12 km northwest of Katouna, at the foot of the Arcanian mountains. With beautiful mudbrick homes as if descended from the mountain, many say that the founder of the village is Panagia Achyriatissa, where is rumored that she did many miracles, particularly curing the mentally sick people. The monastery of Panagia, which is very old and with the renovation is maintained in excellent condition, is celebrating the summer on August 15, and visitors come from far away. Once the village was full of life. The village of Achyra, was the refuge and base of Armatoles and thieves against the Turkish conqueror.
Today, the visitor overlooking the village of Achyra will have a nostalgia and he will think "I want to go to the village to say goodbye to the place I was born and leave my bones" but as realizes the reality wonders "why go to the village? My house is not left one, and the door is closed. "
The visitor, combining what he has read at the book "ACHYRA" and what he has seen ,he will definitely shed tears.
In Old Achyra for many years, has been manufactured the homonymous dam to irrigate the entire Xiromero, but unfortunately, has no end ...
THE NEW ACHYRA
In 1985 the Achyra were joined with Katouna called City of Katouna by unanimous decision of both communities with nr. 17/85 and 41/85, according to the P.D. 267/86, Government Gazette 123/19-8-86. Today's settlement of Achyra is located in the southwestern part of Katouna at the exit towards the Municipality of Tryfos.
ARCANIAN MOUNTAINS AND THE FOREST OF BLACK ABIES
The major peaks are the high peak (1589 meters) in Perganti and Boumstos (1577 meters) from the most interesting parts of Arcanian Mountains and with an important place in the history of Xiromero.
Filled valleys, plateaus, and streams full story about the battle for the famous thieves and Armatoles .
The Boumstos from one side is bare of vegetation, full of sharp rocks and stones, and on the other side is full of vegetation, oaks, cedars, oaks and forests of black spruce up to Perganti. Arriving to the peaks of Acarnania, you live literally speechless by the sight, the rotund peaks, the mountain air, unique atmosphere and landscape of rare beauty. The sight of the giant mountain is amazing. In an impressive panorama, parade the Arcanian Mountains, the plateau Assani, the famous Black Forest Abies, old villages of Achyra, the Voustri, the valley and the river of Nyssa and finally the Amvrakikos Bay. From here we will admire, enchanted, the Mytika, Kalamos island, Meganisi, Lefkada, Ithaca, Agrinio, Panetolika mountains and all the surrounding villages of Xiromero.
The forest of black Abies (Abies cefalonika) is a rare species of Abies in Greece and is estimated about 2000 acres on the north side of Boumstou.
NYSSA RIVER
Nyssa River springs from the Acarnania mountains and especially from the region of Perganti, near to Kefalovryso. It flows into the bay of Amvrakikos at Loutraki.
Huge trees on its edges, traditional bridges, derelict mills and large waterfalls create a fantastic image, where the sound of water in conjunction with the singing of the birds cause excitement to the visitor.
In the stream of Nyssa, within the rocks stands the Chapel of Holy Mary with the nickname “Eleousa”-the one who shows mercy.
Voustri
The village is situated at the foot of Perganti 13 km northwest of Katouna. Around 1970 its residents moved to the village of Tryphon. The village is now deserted and only the old fountain and the church of St. Nicholas still stand up. Little further down the valley is the church of St. George where according to the legend took place the wonder of the barbarian who became a saint.
The Old Komboti or Persevos –Castle Komboti (Toryvia)
The old village was built western than the recent one, between the two peaks of Acananika Mountains. The old residents moved slowly to the new village , Kompoti, after the decade of 1950 .
The castle of Kampoti stands on the North of the new village, in a place where there are rumors about former existence of an ancient town called “Toryvia”. The prehistoric wall of the castle consists of huge boulders that cause admiration and awe.
Cave of Konopina (under exproration)
In 1982 in the center of Konopina, below the hill, on the foundations of a house a cave was discovered. The cave is being explored and from the first results we know that the entrance of the cave is a small opening 1x1 meters and goes in about 20 meters depth and reaches a main room 15 x 20 m. Deeper there is an interior trim with cave deposits, stalactites and stalagmites of various kinds.
All these are evident in the cavers’ maps and photos. For seismologists and geologists the scientific value of the cave may be large. As for its beauty, it is great with the golden color dominating everything.
RELIGIOUS AND HISTORICAL MONUMENTS
St . Deftera in Katouna
In St. Deftera on March 6th 1821 for the first time a whole race stood officially up and wrote its own orders with blood and fire. There, one morning, among the hymns of the Church, the cry of trumpets and songs, freedom was born.
The bells of the region with their bronze mouths cried for freedom and the Greeks all over the country responded with a wholehearted "present."
The hills of Katouna, watered with the blood of brave Greeks, now hide their precious amulets bones as symbols of victory. From that blood sprang the Miracle of St. Deftera.
There the blood of brave men firstly was tested "with fire, as gold in the crucible," and the decision was pure and genuine. The Holy Monday was consecrated by the churche’s Father Cosmas of Aetolia and will now remain immortal. And every second day of Easter [“deftera” means Monday in Greek] compatriots will celebrate both the historic event and the memory of Holy Mary.
In St. Deftera in Katouna on March 6th 1821, the captains of Acarnania, Valtos and Epirus decided to declare the revolution in Western Greece. The revolutionary notice was drafted in the May 25, 1821 by George Varnakiotis in Xiromero. The weapons ware blessed by Agapios, the abbot of the monastery, Porphyrius, the metropolitan of Arta and Lepanto and Bishop Joseph of Roges. In the Assembly of Western Terrestrial Greece Xiromero had many representatives (P. Bampinis or Babiniotis, E. Mavrommatis, P. Goulimi, F. Karapanos etc.). The formal hierarchy of the chieftains of the region at the beginning of the Revolution was: Varnakiotis, Iskos, Tray, Rangos and Dimotselios.
The Temple of St. Deftera has an aisle hall with a semicircular apse dated probably from the 18th century. In 1967 the church was dissolved. Nowadays the church has been rebuilt by the pioneer George Papadimitriou former minister and with the assistance of our fellow citizens. It is located directly behind the settlement of Nea Achira.
[Archaeological Bulletin 22: Chronicles 1967 s.334]
"Extract from the weekly newspaper “New Times” of Aitoloakarnania by Mr. Emil Koutsonikas"
Temple of the Holy Apostles in Konopina
(Peter and Paul)
It is located at the entrance of the village. Built in 1595 was demolished in 1828 and only a small part of witnesses the previous existence of a church there.
St. Efthimios in Konopina
A church built in 1650 according to a wall description found inside of the Temple. The church celebrates on 20th of January.
St. Paraskevi
Crossing the street towards Tryfou in the exit of Katouna we turn left for the area of Logos where we meet the church of St. Paraskevi of Mpoikos. This used to be the name of the area which was one of the oldest selltements of Katouna. The building of the church dates from 1547 and used to be a female monastery. The first characteristics of the temple are no longer visible.
Castle of Aetos
East of the village of Aetos there is a famous castle built by Justinian. As a matter of fact there is a rumor about the existence of a tunnel connecting the castle with St. Nikolaos.
St. Dimitrios of Aetos
An old church close to the castle of Aetos. It was built at 1662 and constitutes an authentic museum of religious heritage for the whole area.
Saint Barbarian of Tryfou – Thermal Spring and hotel facilities.
The history of St. barbaric started in 820 a. c. It is said that he was a real barbarian, but he found his way to God and became a saint. The church is dedicated to his memory, located outside the Tryfou on the road to Loutraki. In 1878 the antiquated temple was discovered and a new church was built at the place of the thermal springs. The last ones have a long history and they have been created from a source of gush water. The springs cure various wounds, skin diseases and stomach pains and the water offers general beneficial treatment. The first official concession of a spring use was in 1954 in an area of approximately 70 acres including old buildings, the old church of the St. Barbarian and the whole area around the spring.
By decision of the municipal council of Trifou in 1985 was created a pure community business by law 1416/84.
The business started on July 1988. The resort comprises C Class hotel with 113-bed-Bar restaurant and spa with 9 simple bathtubs, 3 whirlpools and 1 sauna. In 1991 starts the rental of the hotel to owners and lasts until now, while the City operates the Spa. People of every age come to the springs of St. Barbarian with various problems and many enjoy the lush scenery, the river of Nyssa, the beautiful trails and the modern hotel host.
This year, summer of 2011, the baths were closed and are under clearance. All local residents are waiting for the problems to be solved and the spa to reopen.
Ευάγγελος Κουτιβής
FROM ANTIQUITY TO THE PRESENT
Katouna was, until recently, the mother-town of tobacco and cultivated the best tobacco in Greece, as Tsebelia. A subtask of the residents was the stock raising and other crops, which failed, however, to replace the income, brought about by tobacco.
KATOUNA
Starting from
Agrinio- Amfilochia Highway
, after the bridge of Amvrakia Lake there is an intersection called Samari, there turning left and within 10 kilometers, you arrive in the small town of Katouna. Katouna is built on a hill among the Arcanian Mountains at an altitude of about 350 meters.
In the penultimate census, the Katouna had 2.331 inhabitants, while in the last of 2011, has far fewer. This gorgeous town of Xiromero along with the settlements of Agios Nikolaos, Ahyra, Loutraki created since 1986 the Municipality of Katouna. In 1998 after the Kapodistrian law, was the seat of the Medeon Municipality.
Today, in Katouna someone can admire the beautiful church of St. Athanasios in the central square and the one of St. Paraskevi in Katomerisia. Also the beautiful rattan (located in the Katouna’s square) with a wonderful view, where you can see the sea of Amvrakikos in Loutraki to the opposite side of the Amvrakia lake, while in front you can see the mountains and Veloras and Petala.
Katouna has many services such as County Court, Police Department, Citizens Service Center, the program “help at home”, Agricultural Bank, Post Office, Telecommunication, Regional Hospital, a regular service bus, a daily nursery, two kindergartens, Primary School, High School and Lyceum. There are also cooperatives and union’s warehouse, supermarkets, grocery stores, three pharmacies, three stations for fuel. Finally, the town has many restaurants, taverns with beautiful local delicacies, coffee shops, a fact that proves that rural people, while in summer they were working hard in tobacco, during the winter they had more free time to continue the tradition and revitalize our village. Moreover, permanent residents nowadays maintain many cafes which have existed for many years. Twice every year festivals take place in the town where the whole village roasts lamps and people shell fairs, the one on May 15th under the old diary of St. Athanasios and the other on October 10th.
ANCIENT MEDEON OR MEDION
Medeon or Medion. Fortified town of Acarnania, south of Amvrakikos on the road for Stratos (Thuc. C, 106, Polybius. B, 2,3.4).
It was one of the most ancient cities of Acarnania. From existing data we believe that the Medion or Medeon was built shortly before the Trojan War, or at its duration.
Located 2 km east of the entrance of Katouna, at the junction of the plantations, on two hills, one of them is the current prophet Ilias.
During the Peloponnesian war Medion had been Athenian’s ally.
The residents of Medion and all the people of the Acarnanian cities in general were in constant war with the Aetolians. Medion was one of the oldest cities of Acarnania in the 5th and 6th century. Around 350-300 b.c Mediona mints its own coins. The emblem of the ex-municipality of Medion has been inspired by those ancient coins.
Findings have been transferred to the Museum of Agrinio.
Only few parts of the ancient walls that use to protect the city remain visible today from the modern central road.
PHILIP, THE AKARNAN
Lysimachus the Akarnan
He was Alexander’s tutor and friend during his childhood, with possible roots from (Encyclopedia Helios, volum IVI)
Echinos
City of Akarnania at the Gulf of Amvrakikos (ΡΙ. IV. 1 2. 5). Possibly at an hour distance from the city of Thyrreios. (Xen. Greek VI, 2,37)
MUNICIPALITY OF ECHINOS (1836-1912)
In 1840 the municipality of Echinos consisted of the following villages: Katouna (the center of the municipality) Tryfou, Alevra, Voustri, Achyra, Kompoti, Aetos, Gardi, Konopina, Papadatou, Machalas, Mpampini. The municipality was named after the ancient town of Echinos. In 1837 major was I. Mavromatis. In 1840 the municipality was counting 3.901 citizens and in 1851 4.043 citizens.
The name-the found-the history
Different but similar interpretations have been made for tha name of Katouna. The word “katouna” means “tent, canopy”. The verb “katounevo” means to camp. In Slavic languages means “castle” .The Byzantines used this word for the entrenched camp.
By the term “katoun” we mean a small agricultural settlement formed by one or more houses or sheds. At first, the settlements were based on cattle but later on they evolved to agricultural and cattle teams and they form a former step of organised community, composed by more families.
There are other setllements before and around Katouna, such as the one of Mpoikos (Agia Paraskevi), Agios Prokopios, Sotiras, Palaionikolades, Spanochori, Katsoni, Paliokastro, Chakliro, Paliochori etc. This is where the first families of the people of Katouna used to live before they were joined to create the current beautiful town of the central mountainous Xiromeri one can see nowadays.
During the roman era the roman road towards Loutraki passed through Katouna.
At the beginning of the Revolution the village offered to the Struggle 5000 gurus, amount much larger than the ones of Xiromeri. When the Revolution started in Vonitsa many residents of Katouna under the leadership of Epaminondas Mavromatis went to fight there. From Katouna passed many heroic chieftains such as Karaiskakis, Varnakiotis etc.
On August 1822 Karaiskakis reached Katouna where he fought against the Turks and led them to flee
In 1823 during the raid of Omer Vryonis the people of Katouna found a shelter at the island of Lesini where we find the toponym “Katouniotika” .
In the years of Ali Pasha terrible destructions happened in Xiromeri (William Martin Leake): “Machalas, Katouna, Zavitsa, Tragamesti, Katochi and Stamna turned to be infamous villages , while all of them used to be thriving towns at the age of Court Pasha. Katouna used to be the most beautiful and refined one. Many people from these places migrated to the islands.
After his loss at Peta, Varnakiotis crossed the Makrinoros Mountain and came to Katounawhere he wrote to all the province for the men to join and face Kioutachis. He sent 100 men from Xiromeri to Loutraki, who when they saw that the Turks had occupied the seashore, they returned to Salaoura. Later on the Turks burned Katouna and Papadatou. From Kattouna they took wheat, barley and grapes to feed themselves.
In 1642 Katouna is included in a catalogue of villages found in the Turkish archives of Istanbul forming the “kazas” of Xiromeri. The town was a settlement of Xiromeri counting 6 families and was named Mpoikos. In the beginning of 1800 there were 130 families according to Pouquevill.
The English traveler William Martin Leake visited Greece in secret mission from 1804 till 1810. On the 17th of March 1807 he passed through Katouna and he describes that from a total of 110 houses 70 of them had been abandoned since their householders could no longer feed the passing Albanians.
As far as the war of 1940, the brave men of Katounia rose their heroic stature against the Italian and German conqueror. Katouna paid with blood its participation in the Civil War. Among the victims were nine children of Katounia who werearrested and shot along with other 120 persons in Agia Triada Agriniou.
PANOS MEINTANIS
When Topal Pasha went to Peloponnese to fight against the Venetians, and many guerillas took part just to get a share of the looting, Meintanis was among the few who did not participate or allied by any way the Turks. He was a forerunner of the national revolution whose ethic and heroism preserved and elevated the revolutionary spirit of the Greeks.
BIBLIOGRAPHY: Sathas K. “Turkish-occupied Greece”, Athens 1869
Archontides A. "The Venetian in the West Greece 1684-1699", Thessaloniki 1983
SAINT ATHANASIUS - THE PATRON SAINT OF KATOUNA
The settlement and the Monastery of Agios Nikolaos
The name of course comes from the monastery of Agios Nikolaos, this historic monastery that rendered invaluable services to the edge of the revolutionary period against the Turks. He who built the monastery is said to have been Eugene Giannakopoulos and according to the inscription within the church, the monastery was founded in 1692 under Patriarch Kallinikos Second the Acarnanian. The monastery is surrounded by walls and has one gate. The wall and the cells have been restored with the efforts of the settlement’s inhabitants. Initially about 70 families had arrived here but only 16 remained, living in a poor way. Over time their lives were improved through cultivation of land and cattle breading. Nowadays nearly 50 people reside here, in 30 houses.
Loutraki
In Loutraki of Katouna a tomb has been found along with the foundations of houses and two vaulted tombs, which indicate the presence of Mycenaean influence. The last penetrated from the valley of river Achelous.
From Loutraki the Turks under the leadership of Kioutachis begun to occupy Mesologi but they were defeated in the great battle of Agios Elias (Aetos) on 9th of August 1822.
FOLK SONGS
Here are some of the folk songs of our land referred to Katouna and to its residents.
In Katouna are the blonde ones,
In Katochi are the white ones
In poor Xiromero you find
the scarlet and black-eyed ones.
(P. Veis ,Arcadian linguistic monuments, DIEE, F. p. 242).
May Arta* turn to stone and swamp to sink inside
But the poor Xiromero may the God protect it
Cause has the wine sweet and the girls full of beauty
In Machala the beautiful and in Katouna the white ones
And at the villages of Mpoikos the blonde and the black-eyed ones.
*Arta=city of Epirus
(Passow, “Romeika” songs, Athens 1860, p. 430)
NICOLAS VARNAKIOTIS
The captain asks and asks again, the master asks and asks:
-My Lord, what happened to Nicholos of Yiannos.
He who was known to Istanbul, in Venice very famous?
And in Xiromero he was a wonderful cypress?
-He had a gathering in Machala, sharing the necklace,
Tzantilas in Katochi, Koutras in Ktouna and in Xiromero
That in the middle stands he, Nicholos is its eagle.
(Papantonopoulos D. , Fiftieth Anniversary of the Greek Revolution in the year 1821. Athens, 1879, p. 83)
PANOS MEIDANIS
Is snow in the mountains, whether to be stretched sails
Is Angelis that who comes, Angelis and Meintanis
And little Chormopoulos who is coming from Agrafa.
With rags open in red and white.
In Arta go and sit, in Vonitsa they catch them
A skirt was seemed ………………………………………………..
FAMILY OF MAVROMATI
In the swamp, in Xiromero, in Vonitsa’s castles,
The family of Mavromati is famous, the family of Grivas makes the captains
They worship of Gogos Bakolas the fear of Chalastra,
the army is not armored and the Turks are coming close
(Athanas Georgios by "The songs of the mountains")
MEDEON MUNICIPALITY
The municipality was created in 1998 by the Kapodistrian law and included the villages: Katouna with its settlements, of Aetos, Komboti, Konopina and Tryfos, and was one of 29 municipalities in our prefecture. It is situated 320 km far from Athens and is a place that combines wonderfully nature, history and the tradition of Xiromero.
The former City Hall was housed in a beautiful traditional stone building at the headquarters of the former municipality in Katouna.
MUNICIPALITY OF AKTIO - VONITSA
NATURAL BEAUTIES - MONUMENTS - CULTURE OF FORMER MUNICIPALITY OF MEDEON
PALIA ACHYRA – PANAGIA ACHYRIATISSA
Today, the visitor overlooking the village of Achyra will have a nostalgia and he will think "I want to go to the village to say goodbye to the place I was born and leave my bones" but as realizes the reality wonders "why go to the village? My house is not left one, and the door is closed. "
The visitor, combining what he has read at the book "ACHYRA" and what he has seen ,he will definitely shed tears.
In Old Achyra for many years, has been manufactured the homonymous dam to irrigate the entire Xiromero, but unfortunately, has no end ...
THE NEW ACHYRA
In 1985 the Achyra were joined with Katouna called City of Katouna by unanimous decision of both communities with nr. 17/85 and 41/85, according to the P.D. 267/86, Government Gazette 123/19-8-86. Today's settlement of Achyra is located in the southwestern part of Katouna at the exit towards the Municipality of Tryfos.
ARCANIAN MOUNTAINS AND THE FOREST OF BLACK ABIES
The major peaks are the high peak (1589 meters) in Perganti and Boumstos (1577 meters) from the most interesting parts of Arcanian Mountains and with an important place in the history of Xiromero.
Filled valleys, plateaus, and streams full story about the battle for the famous thieves and Armatoles .
The Boumstos from one side is bare of vegetation, full of sharp rocks and stones, and on the other side is full of vegetation, oaks, cedars, oaks and forests of black spruce up to Perganti. Arriving to the peaks of Acarnania, you live literally speechless by the sight, the rotund peaks, the mountain air, unique atmosphere and landscape of rare beauty. The sight of the giant mountain is amazing. In an impressive panorama, parade the Arcanian Mountains, the plateau Assani, the famous Black Forest Abies, old villages of Achyra, the Voustri, the valley and the river of Nyssa and finally the Amvrakikos Bay. From here we will admire, enchanted, the Mytika, Kalamos island, Meganisi, Lefkada, Ithaca, Agrinio, Panetolika mountains and all the surrounding villages of Xiromero.
The forest of black Abies (Abies cefalonika) is a rare species of Abies in Greece and is estimated about 2000 acres on the north side of Boumstou.
NYSSA RIVER
Huge trees on its edges, traditional bridges, derelict mills and large waterfalls create a fantastic image, where the sound of water in conjunction with the singing of the birds cause excitement to the visitor.
In the stream of Nyssa, within the rocks stands the Chapel of Holy Mary with the nickname “Eleousa”-the one who shows mercy.
Voustri
The village is situated at the foot of Perganti 13 km northwest of Katouna. Around 1970 its residents moved to the village of Tryphon. The village is now deserted and only the old fountain and the church of St. Nicholas still stand up. Little further down the valley is the church of St. George where according to the legend took place the wonder of the barbarian who became a saint.
The Old Komboti or Persevos –Castle Komboti (Toryvia)
The old village was built western than the recent one, between the two peaks of Acananika Mountains. The old residents moved slowly to the new village , Kompoti, after the decade of 1950 .
The castle of Kampoti stands on the North of the new village, in a place where there are rumors about former existence of an ancient town called “Toryvia”. The prehistoric wall of the castle consists of huge boulders that cause admiration and awe.
Cave of Konopina (under exproration)
In 1982 in the center of Konopina, below the hill, on the foundations of a house a cave was discovered. The cave is being explored and from the first results we know that the entrance of the cave is a small opening 1x1 meters and goes in about 20 meters depth and reaches a main room 15 x 20 m. Deeper there is an interior trim with cave deposits, stalactites and stalagmites of various kinds.
All these are evident in the cavers’ maps and photos. For seismologists and geologists the scientific value of the cave may be large. As for its beauty, it is great with the golden color dominating everything.
RELIGIOUS AND HISTORICAL MONUMENTS
In St. Deftera on March 6th 1821 for the first time a whole race stood officially up and wrote its own orders with blood and fire. There, one morning, among the hymns of the Church, the cry of trumpets and songs, freedom was born.
The bells of the region with their bronze mouths cried for freedom and the Greeks all over the country responded with a wholehearted "present."
The hills of Katouna, watered with the blood of brave Greeks, now hide their precious amulets bones as symbols of victory. From that blood sprang the Miracle of St. Deftera.
There the blood of brave men firstly was tested "with fire, as gold in the crucible," and the decision was pure and genuine. The Holy Monday was consecrated by the churche’s Father Cosmas of Aetolia and will now remain immortal. And every second day of Easter [“deftera” means Monday in Greek] compatriots will celebrate both the historic event and the memory of Holy Mary.
In St. Deftera in Katouna on March 6th 1821, the captains of Acarnania, Valtos and Epirus decided to declare the revolution in Western Greece. The revolutionary notice was drafted in the May 25, 1821 by George Varnakiotis in Xiromero. The weapons ware blessed by Agapios, the abbot of the monastery, Porphyrius, the metropolitan of Arta and Lepanto and Bishop Joseph of Roges. In the Assembly of Western Terrestrial Greece Xiromero had many representatives (P. Bampinis or Babiniotis, E. Mavrommatis, P. Goulimi, F. Karapanos etc.). The formal hierarchy of the chieftains of the region at the beginning of the Revolution was: Varnakiotis, Iskos, Tray, Rangos and Dimotselios.
The Temple of St. Deftera has an aisle hall with a semicircular apse dated probably from the 18th century. In 1967 the church was dissolved. Nowadays the church has been rebuilt by the pioneer George Papadimitriou former minister and with the assistance of our fellow citizens. It is located directly behind the settlement of Nea Achira.
[Archaeological Bulletin 22: Chronicles 1967 s.334]
"Extract from the weekly newspaper “New Times” of Aitoloakarnania by Mr. Emil Koutsonikas"
Temple of the Holy Apostles in Konopina
(Peter and Paul)
It is located at the entrance of the village. Built in 1595 was demolished in 1828 and only a small part of witnesses the previous existence of a church there.
St. Efthimios in Konopina
A church built in 1650 according to a wall description found inside of the Temple. The church celebrates on 20th of January.
St. Paraskevi
Castle of Aetos
East of the village of Aetos there is a famous castle built by Justinian. As a matter of fact there is a rumor about the existence of a tunnel connecting the castle with St. Nikolaos.
St. Dimitrios of Aetos
An old church close to the castle of Aetos. It was built at 1662 and constitutes an authentic museum of religious heritage for the whole area.
Saint Barbarian of Tryfou – Thermal Spring and hotel facilities.
By decision of the municipal council of Trifou in 1985 was created a pure community business by law 1416/84.
The business started on July 1988. The resort comprises C Class hotel with 113-bed-Bar restaurant and spa with 9 simple bathtubs, 3 whirlpools and 1 sauna. In 1991 starts the rental of the hotel to owners and lasts until now, while the City operates the Spa. People of every age come to the springs of St. Barbarian with various problems and many enjoy the lush scenery, the river of Nyssa, the beautiful trails and the modern hotel host.
This year, summer of 2011, the baths were closed and are under clearance. All local residents are waiting for the problems to be solved and the spa to reopen.
Ευάγγελος Κουτιβής