Πολλές φορές, έχει τεθεί το ερώτημα τι υπήρξε η ενέργεια της 21ης Απριλίου 1967. Πραξικόπημα ή Επανάσταση; Θα επιχειρήσουμε με στοιχεία να απαντήσουμε.
Πραξικόπημα ή Επανάσταση
Από κοινωνιολογικής απόψεως γίνεται δεκτός ο διαχωρισμός επανάστασης-πραξικοπήματος και λένε
* «Επανάσταση» την βίαια κατάλυση του οποιουδήποτε πολιτεύματος και με την έγκριση του λαού, δημιουργούνται Νόμο
* «Πραξικόπημα» την βίαια κατάλυση του πολιτεύματος από αυτούς που κατέχουν την εξουσία. χωρίς την έγκριση του λαο
Την 29 Σεπτεμβρίου 1968 ο Ελληνικός λαός υπερψήφισε το νέο Σύνταγμα του Κράτους (αν όχι στην μεγάλη πλειοψηφία του όπως παρουσίασε το καθεστώς) και έθεσε βάσεις Δημοκρατίας στην Χώρα.
Σύνταγμα που ο ίδιος ο Λαός δημιούργησε, αφού μερικούς μήνες πριν είχε κληθεί από το Στρατιωτικό Καθεστώς να στείλει επιστολές – ιδέες – να συσταθούν όλα τα δημοτικά συμβούλια από όλους τους Δήμους και Νομαρχίες της Ελλάδας και να στείλουν και αυτοί αποφάσεις και προτάσεις για το νέο Σύνταγμα του Κράτους. Χιλιάδες γράμματα έφτασαν στην κυβέρνηση Παπαδόπουλου και πολλά από αυτά Ναι πολλά από αυτά συμπεριελήφθησαν στο Νέο Σύνταγμά του Κράτους.
Άς συγκρίνουμε φίλοι την σημερινή δημοκρατία με εκείνη του 67.
Ας το ονομάσουν όπως θέλουν Πραξικόπημα – Χούντα – Κίνημα – Φασιστικό
Καθεστώς – Επανάσταση. Η Ιστορία δεν σβήνετε απλά αποκρύπτεται.
Τέλος να αναφέρουμε ότι Νόμοι και αποφάσεις του Καθεστώτος του 1967 ισχύουν και έως σήμερα. Τα Ανώτατα Δικαστήρια της χώρας αναγνωρίζουν το λεγόμενο «Επαναστατικό Δίκαιο» με την απόφανση (η οποία έγινε πολλάκις) «Η ενέργεια της 21ης Απριλίου 1967 επιτυχούσα και διακυβερνήσασα επί μακρόν την χώραν αδιαταράκτως, εδημιούργησεν Δίκαιον«.
Η ενέργεια της 21ης Απριλίου αποτελεί μία επανάσταση, διότι επεκράτησε όπως λέει και οι νομικοί όλης της υφηλίου «κυβέρνησις οιωδήποτε τρόπω σχηματισθείσα και ψηφίσει νόμους, δημιουργεί Δίκαιον«, άρα δημιούργησε Δίκαιο (ακόμα ισχύουν εκατοντάδες Νόμοι από τότε).
Η 21η Απριλίου έχει χαρακτηριστικά πραξικόπηματος;
– Ναι, έχει. Πραξικόπημα θα μπορούσε να θεωρηθεί με την μορφή ότι ορισμένα άρθρα του Συντάγματος ανεστάλησαν. Επίσης, για να νομιμοποιήσουν την εξουσία τους, οι Συνταγματάρχες ετοίμασαν στον Βασιλιά Κωνσταντίνο νομοθετικά διατάγματα και πλαστογράφησαν την υπογραφή του. Έτσι, η μόνη πηγή εξουσίας, αφού ο λαός δεν μπορούσε να αντιδράσει, ήταν ο Βασιλιάς ο οποίος ήταν και αυτός εναντίον τους.
Ωστόσο, όσες προσπάθειες έχουν καταβληθεί για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Επανάστασις της 21ης Απριλίου 1967 ήταν ένα απλό «πραξικόπημα» υποκινηθέν από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Η στοιχειώδης εντούτοις και μόνον λογική, επαρκεί για να καταρρίψει αυτόν τον μύθο.
Εάν κάποιος συγκρίνει τις τύχες του Γεωργίου Παπαδοπούλου και των λοιπών Πρωτεργατών της Επαναστάσεως, προς αυτές γνησίως αμερικανοκινήτων πραξικοπηματιών και δικτατόρων ανά την υφήλιο, διαπιστώνει ότι ούτε φυγαδεύθηκαν στο εξωτερικόν, ούτε απήλαυσαν του «ενδιαφέροντος» και της «στοργής» του αμερικανικού καθεστώτος, ούτε κατήλθαν της εξουσίας κατά μίαν δεκάρα πλουσιότεροι απ’ όταν ανήλθαν σ΄ αυτήν.
Τούτων αν μη επαρκούντων, δύναται ο οποιοσδήποτε αμφισβητών να ανατρέξει στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά «Ο Βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο Αμερικανικός Παράγων 1947 – 1967.» (Εκδ. Εστίας 1997), στο οποίο αποδεικνύεται ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες ουδεμίαν ανάμειξιν ή έστω απλή γνώση είχαν περί του κινήματος. Έμπρακτος δε διακήρυξις αυτού αποτελεί το υπό των ΗΠΑ επιβληθέν embargo την 25ην Απριλίου 1967!
21 Απριλίου 1967: H Επανάσταση που δεν έγινε
Για την 21η Απριλίου 1967, γράφτηκαν πολλά, ειπώθηκαν δε ακόμα περισσότερα. Το μεταπολιτευτικό κατεστημένο παρουσίασε την περίοδο εκείνη όπως ακριβώς το βόλευε. Άλλωστε η καπηλεία και η συμφεροντολογική θεώρηση των γεγονότων, είναι κάτι που ανθεί στην εποχή μας. Γνωρίζοντας ότι θα στενοχωρήσω πολλούς, χωρίς απολογητικό ή επιθετικό ύφος, θα καταθέσω κάποιες σκέψεις.
Η 21η Απριλίου, ήταν ένα εγχείρημα τέλειο από συνωμοτικής απόψεως. Επιβλήθηκε αναίμακτα, χωρίς ούτε έναν πυροβολισμό, αιφνιδιάζοντας τους πάντες: το πολιτικό κατεστημένο της εποχής, το παλάτι, τους Αμερικανούς. Στενοχωρήθηκαν οι στρατηγοί, γιατί κάποιοι συνταγματάρχες τους πρόλαβαν. Οι πολιτικοί περίμεναν ότι κάποια στιγμή θα γινόταν. Έβλεπαν μία Δημοκρατία να νοσεί. Το ίδιο έβλεπαν όλοι οι Έλληνες πολίτες, ανεξάρτητα από ιδεολογική τοποθέτηση. Όπως άλλωστε είπε και ο Γεώργιος Παπανδρέου στον αξιωματικό που τον συνέλαβε το βράδυ εκείνο: «Αργήσατε. Σας περιμέναμε νωρίτερα».
Η 21η Απριλίου, αρέσει δεν αρέσει σε κάποιους ήταν ένα καθεστώς βαθύτατα φιλολαϊκό και κοινωνικό. Στάθηκε πέρα από και πάνω από κόμματα. Επί των ημερών της, η Ελλάδα άλλαξε κυριολεκτικά μορφή. Φίλοι και αντίπαλοι αναγνωρίζουν ότι τα έργα που έγιναν τότε στην πατρίδα μας δεν είχαν γίνει από καμία άλλη κυβέρνηση. Δρόμοι, πλατείες, στάδια και λιμάνια, σε όλη την χώρα. Χωριά, σε όλη την επικράτεια, απέκτησαν ρεύμα και τηλέφωνο την περίοδο εκείνη. Η οικονομία, η ναυτιλία ο τουρισμός, ήταν σε εξαιρετική άνθηση.
Οι εργασιακές σχέσεις δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα, το εισόδημα και οι κατακτήσεις του Έλληνα εργαζομένου περιφρουρήθηκαν και διευρύνθηκαν. Η Δημόσια Διοίκηση λειτουργούσε υποδειγματικά, το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών ήταν παγιοποιημένο.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις ήταν ισχυρές, και πλήρως εξοπλισμένες. Δεν υπήρξαν σκάνδαλα, απάτες , ρεμούλες. Υπήρξε μία συνοχή μεταξύ όλων των κοινωνικών τάξεων. Δεν υπήρχαν ελλείμματα στον προϋπολογισμό, παρά μόνο πλεόνασμα. Καμία σχέση δηλαδή με ότι συμβαίνει σήμερα..
Η 21η Απριλίου, ήταν ένα δικτατορικό καθεστώς. Δεν υπήρξε όμως ο περιορισμός των ατομικών ελευθεριών, που υπήρξε σε άλλα δικτατορικά καθεστώτα. Σίγουρα υπήρξε κρατική αυθαιρεσία, όχι όμως περισσότερη και από αυτή που υπάρχει σε κοινοβουλευτικό καθεστώς. Συγκρίνεται για παράδειγμα ο Παπαδόπουλος με τον Πινοσέτ: Καμία απολύτως σχέση. Η ημέρα με τη νύχτα. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος πέθανε φτωχός και μέσα στην φυλακή, νομίζω ότι λέει πολλά…
Η 21η Απριλίου, ήταν το μόνο καθεστώς το οποίο αντιτάχθηκε σοβαρά στον αμερικανικό παράγοντα. Όταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος αρνήθηκε να χορηγήσει αεροδιαδρόμους στους Αμερικανούς και διευκολύνσεις στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, ανετράπη. Ας μην το ξεχνούν κάποιοι αυτό, που δημόσια ευχαριστούσαν τους αμερικανούς…
Εναντίον της 21ης Απριλίου, υπήρξε αντίσταση και ας στενοχωρεί αυτό ορισμένους. Αντίσταση όμως που δεν προήλθε από την αριστερά: το κίνημα της 13ης Δεκεμβρίου, το Κίνημα του Ναυτικού, οι βομβιστικές ενέργειες της ομάδας του Σαββούρα. Ο στρατηγός Οπρόπουλος και ο Μουστακλής. Απούσα η αριστερά από κάθε σοβαρή αντιστασιακή προσπάθεια, είτε το δέχονται είτε όχι. Ακόμα και ο Αλέκος Παναγούλης, που ανεξάρτητα αν ιδεολογικά ήταν κάποιος απέναντι του δεν μπορεί να μην του αναγνωρίσει ότι ήταν κορυφαία αντιστασιακή μορφή, γιατί ήθελε μεγάλη λεβεντιά και θάρρος να αποπειραθείς να σκοτώσεις έναν Παπαδόπουλο και να υποστείς και τις συνέπειες, προερχόταν από τον κεντρώο χώρο, από μία οικογένεια με περγαμηνές αντικομουνισμού. Για αυτό και δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση το γεγονός, ότι δεν τιμήθηκε ποτέ από το αριστερό κατεστημένο. Σε αντίθεση με κάποιους ψευτοαντιστασιακούς.
Η 21η Απριλίου πέτυχε ως εγχείρημα σε πολλά. Δεν υπήρξε όμως Επανάσταση με την κυριολεκτική έννοια του όρου και ούτε ποτέ εξελίχθηκε σε τέτοια. Δεν άλλαξε δομές, δεν άλλαξε νοοτροπίες, δεν έκανε συγκρούσεις. Δυστυχώς δεν αρκούσαν οι γιορτές στο Στάδιο και οι παρελάσεις. Η 21η Απριλίου δεν προχώρησε σε ιδεολογικό αγώνα, δεν διαμόρφωσε έναν συμπαγή λόγο, μία φιλοσοφία. Παρέμεινε προσκολλημένη σε λογικές της δεκαετίας του ‘50 και ουσιαστικά έδωσε στην αριστερά προβάδισμα σε διάφορους τομείς, το οποίο δυστυχώς μας ταλαιπωρεί μέχρι σήμερα. Αν η 21η Απριλίου είχε δημιουργήσει μία επαναστατική αντίληψη, η μοίρα της πατρίδας μας, αλλά και του ευρύτερου εθνικιστικού και πατριωτικού χώρου, θα ήταν διαφορετική.
Ο ιστορικός αλλά και ο πολιτικός αναλυτής του μέλλοντος, μακριά από ιδεολογικές αγκυλώσεις και πολιτικές φορτίσεις, θα κρίνει διαφορετικά την περίοδο εκείνη, από τον τρόπο που έχει κριθεί μέχρι τώρα. Αυτό είναι σίγουρο. Όπως αυτό που πριν χρόνια ένας από τους πρωτεργάτες της 21ης Απριλίου μου είχε πει:
«Θα κριθούμε όχι για αυτά που κάναμε, αλλά για αυτά που δυστυχώς δεν κάναμε»
Τάσος Δημητρακόπουλος