Το όνομα Ερρίκος Ντυνάν έχει συνδεθεί άρρηκτα, εδώ και δεκαετίες, με τις φιλανθρωπίες και την ανθρωπιστική δράση υπέρ των απόρων και των αδύναμων κοινωνικών ομάδων. Ο άνδρας αυτός έμεινε στην ιστορία κυρίως για την ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού και την αποδοχή του πρώτου βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 1901.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Ερρίκος Ντυνάν γεννήθηκε στις 5 Μαΐου του 1828 στην Γενεύη της Ελβετίας σε ένα φιλάνθρωπο, οικογενειακό περιβάλλον που φρόντισε να του μεταδώσει τις αξίες του αλτρουισμού και της ανιδιοτέλειας. Η οικογένειά του ασπαζόταν το θρησκευτικό, Χριστιανικό κίνημα του Καλβινισμού, το οποίο αδιαμφισβήτητα επηρέασε την ανατροφή του νεαρού Ερρίκου, ο οποίος έδειξε από τα νεανικά του χρόνια το ενδιαφέρον του στο να βοηθήσει τις αδύναμες κοινωνικές ομάδες.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η ευαισθητοποίησή του φάνηκε ήδη από τα δέκατα ένατα έτη του, όταν μαζί με κάποιους από τους φίλους του δημιούργησε μια ένωση με φιλανθρωπικά κίνητρα, κυρίως για να προσφέρει βοήθεια σε περιθωριοποιημένους για την εποχή ανθρώπους που είχαν ανάγκη. Εφόσον άφησε ημιτελείς τις σπουδές του, συνέχισε την πορεία του, δουλεύοντας για μια Ελβετική τράπεζα.
Η πορεία προς την κορυφή
Όλα ξεκίνησαν γύρω στο 1853, όταν ο Ερρίκος Ντυνάν μετέβη στην Αλγερία, όπου υπήρχαν ελβετικές και γαλλικές αποικίες, έχοντας επιχειρηματικές βλέψεις. Εκεί δραστηριοποιήθηκε με την κατασκευή ενός αλευρόμυλου, ωστόσο βρέθηκε αντιμέτωπος με κάποια γραφειοκρατικά προβλήματα, που εμπόδισαν την επίτευξη του έργου του. Έτσι αναζήτησε την συμβολή του αυτοκράτορα Ναπολέοντα του Τρίτου, επιστρέφοντας πίσω στην πατρίδα του, την Γενεύη. Εκείνο το διάστημα, όμως, ο αυτοκράτορας βρισκόταν στη βόρεια Ιταλία για να επιβλέπει τους στρατιωτικούς του που πολεμούσαν ενάντια στους Αυστριακούς. Ακολουθώντας λοιπόν τον Ναπολέοντα, ο Ερρίκος βρέθηκε στο πεδίο της μάχης για να λάβει τη βοήθεια που επιζητούσε, ώστε να ολοκληρώσει τη δουλειά του στην Αλγερία.
Ο Ερρίκος Ντυνάν παρακολούθησε από κοντά τη μάχη του Σολφερίνο, κοντά στη Λομβαρδία, στις 24 Ιουνίου του 1859, η οποία πραγματοποιήθηκε χωρίς καμία οργάνωση, καθώς δεν ήταν προγραμματισμένη. Ήταν μια ιδιαίτερα βάναυση μάχη με πολλά θύματα, καθώς και τραυματίες, που ολοένα αυξάνονταν. Ο νεαρός επιχειρηματίας παρά το γεγονός ότι δεν είχε γνώσεις νοσηλευτικής, κυριεύτηκε από το ανθρωπιστικό του ένστικτο και έσπευσε να βοηθήσει και να περιθάλψει τους τραυματισμένους στρατιώτες και των δύο πλευρών. Η σκληρή αυτή εμπειρία που έζησε ενεργοποίησε την λογοτεχνική του πένα και οδήγησε στη συγγραφή του έργου «Μία ανάμνηση από το Σολφερίνο», που περιέγραφε τι συνέβη σε αυτή τη μάχη μεταξύ του αυστριακού στρατού ενάντια της σύμπραξης της Γαλλίας και του Πεδεμοντίου.
Ο λογοτεχνικός καρπός του Ερρίκου Ντυνάν ευαισθητοποίησε και έδωσε το έναυσμα για την συγκρότηση μιας Διεθνούς Επιτροπής που προσέφερε τη βοήθεια της στους τραυματίες πολέμου. Το 1863, μετά από την έντονη επιρροή που προκάλεσε το βιβλίο, οργανώθηκε διεθνής διάσκεψη στη Γενεύη, που είχε ως απόρροια την Συνθήκη της Γενεύης, η οποία προέβλεπε την υποχρεωτική περίθαλψη των τραυματιών, ανεξαρτήτου φυλής, θρησκείας ή εθνικότητας. Ένα χρόνο μετά από αυτές τις ενέργειες ιδρύθηκε ο Ερυθρός Σταυρός, του οποίου πρωτεργάτης θεωρείται ο Ερρίκος Ντυνάν. Το έργο της οργάνωσης αυτής είναι σημαντικό μέχρι και στις μέρες μας, καθώς η δραστηριότητά της έχει εξαπλωθεί διεθνώς και συμβάλλει σε πολλαπλά πεδία. Βασισμένη στην εθελοντική δράση, προσφέρει βοήθεια όχι μόνο σε τραυματίες πολέμου, αλλά και σε άλλες ευπαθείς ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και οι πρόσφυγες. Ειδικά στον Ελλαδικό χώρο, σήμερα, είναι μία από τις σημαντικότερες και πιο δραστήριες εθελοντικές οργανώσεις από το 1877, που ιδρύθηκε στο πλαίσιο του ευρύτερου Διεθνούς Κινήματος Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου.
Η πτώχευση
Η ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού έδωσε κύρος και φήμη μεταξύ των εξεχόντων αρχηγών των Ευρωπαϊκών κρατών, στον Ερρίκο Ντυνάν, ο οποίος διατέλεσε μέλος και γραμματέας της εθελοντικής αυτής οργάνωσης. Ωστόσο, η ιδιαίτερα δυσχερής οικονομική του κατάσταση που προκλήθηκε από την προβληματική επιχειρηματική του δραστηριότητα στην Αλγερία αλλά
και από τα φιλανθρωπικά ανοίγματα που έκανε, τον οδήγησε σε πτώχευση το 1867, η οποία ήταν μονόδρομος. Δεν άργησε μέσα στο ίδιο έτος να δηλώσει και την παραίτησή του από τον διττό ρόλο που είχε στην οργάνωση. Αφού έγινε δεκτή, ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου ήταν για ένα μεγάλο διάστημα άστεγος και έζησε μέσα σε δύσκολες συνθήκες και κακουχίες.
και από τα φιλανθρωπικά ανοίγματα που έκανε, τον οδήγησε σε πτώχευση το 1867, η οποία ήταν μονόδρομος. Δεν άργησε μέσα στο ίδιο έτος να δηλώσει και την παραίτησή του από τον διττό ρόλο που είχε στην οργάνωση. Αφού έγινε δεκτή, ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου ήταν για ένα μεγάλο διάστημα άστεγος και έζησε μέσα σε δύσκολες συνθήκες και κακουχίες.
Παρ’ όλα αυτά, η φήμη του είχε εξαπλωθεί και έτσι στάθηκε τυχερός, μέσα σε αυτές τις δυσκολίες με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπος. Αφού έμαθε για την έλευση του Ερρίκου στο Παρίσι, η αυτοκράτειρα Ευγενία τον κάλεσε στην αυλή του παλατιού της για να τον συμβουλευτεί σχετικά με την επέκταση της Συνθήκης της Γενεύης. Η σύνδεση του ονόματος Ντυνάν με την Συνθήκη της Γενεύης και τον Ερυθρό Σταυρό, του άνοιξε το δρόμο για να τιμηθεί από τις αντίστοιχες οργανώσεις πολλών Ευρωπαϊκών κρατών.
Οι τελευταίες σκηνές από τη ζωή του Ερρίκου Ντυνάν
Παρά το γεγονός ότι ο Ερρίκος Ντυνάν έχτισε γύρω από το πρόσωπο του ένα ισχυρό όνομα, κράτησε χαμηλό προφίλ κατά τη διάρκεια της ζωής του, την οποία αφιέρωσε ολοκληρωτικά στην φιλανθρωπία. Από τότε που εγκατέλειψε την πατρίδα του, προσέφερε την πολύτιμη βοήθειά του κατά τον Γαλλοπρωσσικό πόλεμο το 1870, ενώ μετά τη λήξη του πολέμου κατέβαλε σπουδαίο αγώνα για την εξάλειψη του δουλεμπορίου, αλλά και της κακής μεταχείρισης των αιχμαλώτων πολέμου στο Λονδίνο τον Φεβρουάριο του 1875, με πρωτοβουλία του ίδιου. Όλα αυτά τα χρόνια μέχρι και το τέλος της ζωής του, ο Ερρίκος Ντυνάν έζησε ταπεινά και φτωχικά, περιπλανώμενος σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, τελώντας φιλανθρωπικό έργο και παραμερίζοντας για πολλοστή φορά τη δική του ζωή.
Το Νόμπελ Ειρήνης και ο επίλογος της ζωής του Ερρίκου Ντυνάν
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού επέλεξε να τα περάσει στο ελβετικό χωριό Χέυντεν, σε ένα γηροκομείο, καθότι ήταν άρρωστος και χρειαζόταν περίθαλψη. Εκεί τον ανακάλυψε το 1895 ένας δημοσιογράφος, ο George Baumberg, ο οποίος ερχόταν καθημερινά σε επαφή με τον Ερρίκο Ντυνάν, συνομιλώντας αρκετά μαζί του και δημοσίευσε στην εφημερίδα του άρθρο γι’ εκείνον, το οποίο είχε μεγάλη απήχηση σε πανευρωπαϊκό
επίπεδο. Δύο χρόνια αργότερα, ένας δάσκαλος που είχε γνωρίσει τον Ντυνάν και ήξερε για το έργο του, έγραψε ένα βιβλίο για τον Ερυθρό Σταυρό, το έστειλε στην στρατιωτική γιατρό Ηans Daae και αυτή θαύμασε τόσο πολύ τον ιδρυτή της οργάνωσης αυτής, που έκανε σκληρό αγώνα για να τεθεί για υποψηφιότητα του Νόμπελ Ειρήνης ο Ερρίκος Ντυνάν. Το 1901 είναι υποψήφιος και κερδίζει τελικά το πρώτο Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον Γάλλο ειρηνιστή Φρέντερικ Πασσύ. Από το χρηματικό έπαθλο έδωσε ένα μέρος στο γηροκομείο που τον φρόντιζε για πολλά χρόνια για να δείξει την ευγνωμοσύνη του, αλλά και για να υπάρχει πάντα ένα κρεβάτι για κάποιον που μπορεί να το έχει ανάγκη, ενώ το υπόλοιπο και μεγαλύτερο μέρος το πρόσφερε σε ιδρύματα.
επίπεδο. Δύο χρόνια αργότερα, ένας δάσκαλος που είχε γνωρίσει τον Ντυνάν και ήξερε για το έργο του, έγραψε ένα βιβλίο για τον Ερυθρό Σταυρό, το έστειλε στην στρατιωτική γιατρό Ηans Daae και αυτή θαύμασε τόσο πολύ τον ιδρυτή της οργάνωσης αυτής, που έκανε σκληρό αγώνα για να τεθεί για υποψηφιότητα του Νόμπελ Ειρήνης ο Ερρίκος Ντυνάν. Το 1901 είναι υποψήφιος και κερδίζει τελικά το πρώτο Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον Γάλλο ειρηνιστή Φρέντερικ Πασσύ. Από το χρηματικό έπαθλο έδωσε ένα μέρος στο γηροκομείο που τον φρόντιζε για πολλά χρόνια για να δείξει την ευγνωμοσύνη του, αλλά και για να υπάρχει πάντα ένα κρεβάτι για κάποιον που μπορεί να το έχει ανάγκη, ενώ το υπόλοιπο και μεγαλύτερο μέρος το πρόσφερε σε ιδρύματα.
Στις 30 Οκτωβρίου του 1910 ο Ερρίκος Ντυνάν αφήνει την τελευταία του πνοή στο δωμάτιο του γηροκομείου, όπου διέμενε. Το γηροκομείο αυτό σήμερα είναι μουσείο και το δωμάτιο του γραφείο.