Ελιά, δέντρο ιερό κατά την αρχαιότητα, θεϊκής καταγωγής, καθώς τον καρπό της τον έφερε η Αθηνά στους Έλληνες ως δώρο για να κερδίσει τον Ποσειδώνα και να εκλεγεί προστάτιδα της πόλης και φυσικά τα κατάφερε. Σύμβολο ειρήνης, γιατρικό για τον Ιπποκράτη, έπαθλο για τους νικητές των Παναθηναίων αλλά και βασικός πυλώνας της οικονομίας της Ελλάδας τότε, όπως και μεταγενέστερα σε εποχές στέρησης και ένδειας. Η ελιά πάντα αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων της υπαίθρου και ήταν στενά συνυφασμένη με την ιστορία αλλά και τον πολιτισμό αυτού του τόπου.
Μας λέει ο F. Berger:
Η ιστορία των κορμών των ελαιόδεντρων
«Για μένα ο κορμός της ελιάς πάντοτε αποτελούσε φυσικό θέλγητρο της Λευκάδας. Είναι πραγματικά συναρπαστικό να τριγυρνάει κανείς σε χωράφια με ελιές και να ξεκουράζεται στον κορμό μιας υπεραιωνόβιας ελιάς. Ο κορμός της, μου αφηγείται τη μακραίωνη ιστορία της. Μπορώ να διαβάσω τον πόνο και τους αγώνες αλλά και τις καλές εποχές. Η μοίρα της ελιάς, ήταν άμεσα σχετιζόμενη με την ευημερία των ανθρώπων εκείνης της εποχής καθώς οι καρποί της ελιάς (το λάδι και το ξύλο) πάντα κατείχαν κεντρικό ρόλο στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Μπορεί να βρει κανείς ελιές έξω από την πόλη, στο Νυδρί στο δρόμο προς Σύβοτα, στην Κοντάραινα κοντά στο Σύβρο, στο Αθάνι, στο Καλαμίτσι και στον Άγιο Νικήτα».
Τα πρόσωπα απ’ τις ηλικιωμένες γυναίκες
Πηγή: www.lefkadaslowguide.gr
»Οι γυναίκες είναι η καρδιά του σπιτιού. Εάν η γυναίκα είναι δυνατή τότε όλη η οικογένεια είναι ευτυχισμένη και ευημερεί. Αλλά όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς στις εκφράσεις των προσώπων αυτών των γυναικών, η ζωή τους υπήρξε σκληρή και επώδυνη. Η πεθερά μπορεί να τις καταπίεζε ή να τις ξυλοκοπούσε βάναυσα ο σύζυγός τους. Παρατήρησα ωστόσο τη δύναμη αυτών των γυναικών που ήταν κατά κύριο λόγο χαρούμενες και ικανοποιημένες με τη ζωή τους παρά τις αντιξοότητες του παρελθόντος και τις ασθένειες που τις ταλαιπωρούσαν λόγω ηλικίας».
Συγκομιδή της ελιάς ή αλλιώς λιομάζωμα
»Παραδοσιακά η συγκομιδή της ελιάς στη Λευκάδα είναι μια δουλειά που γίνεται στα τέλη του φθινοπώρου. Οι γυναίκες έπρεπε να πηγαίνουν καθημερινά, με βροχή, κρύο ή λιακάδα στα χωράφια για να μαζέψουν τους καρπούς. Κατόπιν, ο σύζυγος ή κάποιος εργάτης έκανε το ριψοκίνδυνο μέρος της δουλειάς σκαρφαλώνοντας στα δέντρα και χτυπώντας τα κλαδιά μ’ ένα μακρύ ραβδί προκειμένου να πέσουν οι εναπομείναντες καρποί στο έδαφος. Στα ελαιοτριβεία του χωριού οι ελιές πολτοποιούνταν από περιστρεφόμενες πέτρες, που τις κινούσαν άλογα και με το χειροκίνητο πιεστήριο και την προσθήκη καυτού νερού έβγαινε το λάδι».
