Ταξιδεύοντας από τη Βόνιτσα προς τη Λευκάδα και λίγο πριν από αυτή, πάνω σε βραχώδη λόφο υψώνεται το φρούριο του Τεκέ ή κάστρο του Γρίβα. Από τα κάστρα που έχτισε στις αρχές του 19ου αιώνα ο Αλή Πασάς, με μοναδική θέα προς τον Αμβρακικό, το Ιόνιο και τη Λευκάδα.
Ο χαμηλός αλλά οξυκόρυφος λόφος είναι σε μια λωρίδα στεριάς που εισχωρεί στη θάλασσα. Βρίσκεται περί το 1 χιλιόμετρο ανατολικά από τη γέφυρα της Λευκάδας, σε σημείο που ελέγχει πολύ καλά τον θαλάσσιο αλλά και τον από ξηράς δρόμο που ενώνει την Αιτωλοακαρνανία με τη Λευκάδα. Αρχικά ο λόφος ήταν γνωστός για μοναστηριακό μουσουλμανικό κτίσμα που ήταν κατασκευασμένο εκεί από το 1668 και γι’ αυτό είχε την ονομασία «Τεκές».
Ο Αλή πασάς εκτίμησε τη στρατηγική αξία της θέσης και αποφάσισε να αξιοποιήσει το λόφο με την κατασκευή οχυρού.
Ιστορία
Η πρώτη απόπειρα οχύρωσης του λόφου έγινε τον Απρίλιο του 1799. Ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων προσπάθησε να μετατρέψει σε φρούριο το μοναστήρι που βρισκόταν σε αυτό το σημείο και καλούταν τότε Τεκές. Σκοπός του ήταν να δημιουργήσει ένα ασφαλές σημείο ώστε να καταλάβει το κάστρο της Αγίας Μαύρας.
Οι κάτοικοι της Λευκάδας θορυβήθηκαν από την είδηση αυτή, καθώς ήταν φανερό πως σκοπός του Αλή ήταν η δημιουργία προμαχώνα ώστε να καταλάβει μελλοντικά το φρούριο της Αγίας Μαύρας που προστάτευε τη Λευκάδα και ζήτησαν τη μεσολάβηση του ναυάρχου Ουσακώφ και του Καδήρ Μπέη που βρισκόταν εκείνη την εποχή στη Κέρκυρα. Η παρέμβαση αυτών των δύο ανάγκασε τον Αλή να σταματήσει την ανέγερση του φρουρίου αλλά μόνο προσωρινά.
Το 1806, όταν ο Αλή πασάς κατέλαβε τη Βόνιτσα και τη Πρέβεζα ήταν έτοιμος να «οδεύσει» και προς την Λευκάδα. Η ολοκλήρωση της κατασκευής του φρουρίου έγινε τάχιστα. Στα τέλη του 1806 άρχισαν να συγκεντρώνονται στο φρούριο Τουρκαλβανοί. Η διστακτικότητα όμως του Αλή πασά, και η δίμηνη αναβολή της επίθεσης, έδωσαν την ευκαιρία στη φρουρά της Λευκάδας για οργάνωση και προετοιμασία.
Τόσο με το φρούριο του Τεκέ όσο και με αυτό του Αγίου Γεωργίου ο Αλής είχε κλείσει τις εξόδους του διαύλου της Λευκάδας και είχε κόψει τη συγκοινωνία μέσω της λιμνοθάλασσας στην πόλη. Έτσι τον Μάρτη του 1807 επιχειρήθηκε από την φρουρά της Λευκάδας η κατάληψη του κάστρου χωρίς επιτυχία. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους τα Επτάνησα παραχωρήθηκαν στους Γάλλους, και η επίθεση του Αλή πασά ματαιώθηκε.
Αργότερα ο Αλή πασάς παραχώρησε το φρούριο στην οικογένεια των Γριβαίων. Έτσι έμεινε γνωστό σαν «κάστρο του Γρίβα».
Τον Μάιο του 1821, τα δύο οχυρά (της Περατιάς και της Πλαγιάς) πολιορκήθηκαν από τους Έλληνες υπό τον Γ.Τσόγκα που τελικά τα κατέλαβε.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Το μνημείο διατηρείται σήμερα σε όχι καλή κατάσταση και είναι εύκολα επισκέψιμο. Διατηρούνται αρκετά δωμάτια και αποθήκες σε αρκετά όμως από αυτά οι στέγες έχουν καταρρεύσει. Από τους πύργους του φρουρίου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την υπέροχη θέα προς τον Αμβρακικό, το Ιόνιο και τη Λευκάδα.
To οχυρό διαμορφώνεται με περιμετρικό τείχος και τρεις πολυγωνικούς προμαχώνες από τους οποίους οι δύο είναι στη βόρεια πλευρά και ο τρίτος, που είναι μεγαλύτερος, καλύπτει σχεδόν ολόκληρη τη νότια πλευρά του οχυρού και είναι προσανατολισμένος εναντίον του κάστρου της Αγίας Μαύρας. Οι προμαχώνες είναι μπαζωμένοι μέχρι επάνω.
Εκτός από τους προμαχώνες, και όλο το υπόλοιπο τείχος ενισχύεται από επιχωματώσεις εσωτερικά, έτσι ώστε να σχηματίζεται ένας πλατύς διάδρομος περιμετρικά των τειχών στο επάνω μέρος του κάστρου, πλάτους σχεδόν 10 μέτρων, με πολλαπλές θέσεις για κανόνια.
Η εξωτερική περίμετρος είναι περί τα 180 μέτρα που εσωκλείει μια επιφάνεια εμβαδού 1400 τ.μ.
Η πύλη του κάστρου είναι στη λιγότερο εκτεθειμένη ανατολική πλευρά και δεν ανοίγεται απευθείας στο τείχος, αλλά σε βοηθητικό κτίσμα που οδηγεί σε άνοιγμα προς το εσωτερικό.
Στο εσωτερικό σχηματίζεται μια στενόμακρη αυλή 339μ που μέσω ενός κεκλιμένου επιπέδου (ράμπας) οδηγεί στην ανώτερη στάθμη, στον περίδρομο του τείχους.
Κείμενο: kastra.eu
Φωτογραφίες: Γιάννης Γιαννακόπουλος
