«Ελιά, Καπνός και Παναιτωλικός» - 90 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
9 Μαρτίου 1926,ημέρα Τρίτη και ώρα 5 μ.μ. στο Γυμνάσιο Αγρινίου, ιδρύθηκε ο Παναιτωλικός.Διανοούμενοι της πόλης, εργάτες, άνδρες και γυναίκες, τόλμησαν ένα μοναδικό εγχείρημα.
«Ελιά-Καπνός-Παναιτωλικός»
Τρία σύμβολα που στο πέρασμα των χρόνων χάραξαν ανεξίτηλα έναν τόπο, τους ανθρώπους του και χαρακτήρισαν έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο, που μυστικά κι αθόρυβα ξεπέρασε τα στενά όρια του αθλήματος.
Η ελιά, σύμβολο ειρήνης, νίκης, δημιουργίας. Ο καπνός, σύμβολο του μόχθου, της εργατιάς και της αντρειοσύνης. Κι ο Παναιτωλικός, με σήμα στην κιτρινομπλέ φανέλα τον αρχαίο Αιτωλό γίγαντα Τίτορμο, ένας γοητευτικός συνδυασμός αθλητικής καλλιέργειας, εκπαίδευσης και φιλανθρωπίας.
Για τα 90χρονα γενέθλιά του που συμπληρώνει σήμερα το καμάρι του Αγρινίου πολλά μπορεί κανείς να πει. Εν έτει 2016, η συγκεκριμένη ιστορία μοιάζει τόσο μακρινή και ξένη στην υπερφίαλη εποχή που ζούμε.
Πέρα από το αφιερωματικό του χαρακτήρα, αυτό το δισέλιδο μας γυρίζει πίσω. Σε μια άλλη Ελλάδα. Στην Ελλάδα της φτώχειας, της αγροτιάς, της αλληλεγγύης, αλλά πάνω από όλα στην περήφανη Ελλάδα των αξιών που πάτησε στα πόδια της μέσα στα συντρίμμια της Μικρασιατικής Καταστροφής και τα κατάφερε. Οι συγκρίσεις μελαγχολικές, σε μια χώρα που μέρα με τη μέρα εκφυλίζεται και αναζητά τιμητές και σωτήρες σε λάθος πρόσωπα…
ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ: «Ψηλά και δυνατά!»
Η συμπλήρωση των 90χρονων βρίσκει τον Παναιτωλικό σε μια από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του. Αλλωστε το μαρτυρούν και οι αριθμοί. Πέρυσι με την 7η θέση που κατέλαβε το πέτυχε και στην πράξη, φέτος στις πέντε αγωνιστικές που απομένουν θα προσπαθήσει να το επαναλάβει.
Ο ιδιοκτήτης του Παναιτωλικού Φώτης Κωστούλας το καλοκαίρι συμπληρώνει 11 χρόνια στο τιμόνι της ομάδας και δικαιολογημένα παίρνει τον τίτλο του αναμορφωτή της. Με βάση τις συνθήκες που επικρατούν στο ελληνικό ποδόσφαιρο, ουσιαστικά ο σύλλογος έχει χτυπήσει ταβάνι.
Γι' αυτό και στο μήνυμά του μέσω του «Goal» ο Φώτης Κωστούλας απέφυγε να οριοθετήσει στόχους. «Το μόνο που εύχομαι είναι όλη η οικογένεια του Παναιτωλικού και οι φίλαθλοί μας να έχουν υγεία και ο σύλλογος να τα χιλιάσει, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερες επιτυχίες. Το σύνθημά μας είναι ένα: Ψηλά και δυνατά! Να συνεχίσουμε να χαρίζουμε σε όλους τους Αιτωλοακαρνάνες χαρούμενα Σαββατοκύριακα».
Την περίοδο 75-76 ήρθε η άνοδος στην Α' Εθνική με τον Αγγελο Τριανταφύλλου στην προεδρία και προπονητή τον Γιώργο Χασιώτη, τον οποίον διαδέχτηκε ο Μπόμπεκ.
Με παίκτες όπως ο Αλεξιάδης από τον Αρη, οι Χιλ, Εφραίμοφ ξεκίνησε με ενθουσιασμό, όμως τη 17η αγωνιστική στο εντός έδρας ματς με τον ΠΑΟΚ (0-2) ήρθε η πιο μαύρη στιγμή στην ιστορία του, με το κομμένο αυτί του Θεσσαλονικέα διαιτητή Ράμμου!
Ανθρωποι του ΠΑΟΚ, κι ενώ το σκορ ήταν 0-0, τον πληροφόρησαν από τον πάγκο πως την ίδια ώρα η συνδιεκδικήτρια του τίτλου ΑΕΚ κέρδιζε στην Πάτρα την Παναχαϊκή. Λίγα λεπτά αργότερα καταλόγιζε ένα ανύπαρκτο πέναλτι κατά του Παναιτωλικού, κόσμος μπήκε στο γήπεδο και, κατά την επίθεση, κάποιος του δάγκωσε το αριστερό αυτί του.
Σκοπός η εκπαίδευση
Στις 9 Μαρτίου 1926 ιδρύθηκε ο Γυμναστικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αγρινίου «Παναιτωλικός» με πρώτο πρόεδρο τον Γυμνασιάρχη Ευθύμιο Χαβέλλα.
Σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπός ήταν η «ανάπτυξις και έντασις του γυμναστικού και αγωνιστικού φρονήματος, η ηθική επίβλεψις και η μετασχολική εκπαίδευσις των ανηλίκων διά παιδονομίας και εσπερινών ή Κυριακών σχολών».
Στις 4/12/1926 ο Παναιτωλικός ίδρυσε την πρώτη εσπερινή σχολή για τα εργαζόμενα και άπορα ανήλικα παιδιά. Ο αναλφαβητισμός, που ήταν συνέπεια κυρίως της υπερκαθαρεύουσας γλώσσας, απωθούσε τους νέους από τα σχολεία, με συνέπεια μόλις το 30% των ανηλίκων να πηγαίνει στο δημοτικό. Την επόμενη χρονιά πρόεδρος ανέλαβε ο καπνέμπορος Ιωάννης Ροντήρης όπου σε συνεργασία με τους μεγάλους ευεργέτες της πόλης αδελφούς Παπαστράτου έβαλαν μπροστά τη δημιουργία του γηπέδου.
Βούρδουλας και…parlez-vous français?
Μέχρι το 1940 ο Παναιτωλικός λάμβανε ένα ποσό από 75.000-100.000 δραχμές ετησίως από τον δήμο Αγρινίου ως βοήθεια για τις ανάγκες των νυχτερινών σχολών. Μετά το τέλος της Κατοχής επιχορηγούνταν από το υπουργείο Παιδείας. Οι σχολές, περίπου 11 στο σύνολό τους, λειτούργησαν 57 ολόκληρα χρόνια, με τη σχολική περίοδο 1982-83 να είναι η τελευταία της λειτουργίας τους.
Το Παιδονομικό τμήμα του Παναιτωλικού φορούσε ειδικές στολές με πηλίκιο! Στο χιτώνιο υπήρχαν τα γράμματα Γ και Σ (Γυμναστικός Σύλλογος) και στο πηλίκιο Π και Υ (Παιδονομική Υπηρεσία)! Δεν ήταν λίγες οι φορές πάντως που οι Παιδονόμοι… νουθετούσαν τους απείθαρχους μαθητές με τον... βούρδουλα, γι' αυτό και το 1934 καταργήθηκε ως αναχρονιστικό σύστημα.
Τον Νοέμβριο του 1932 το ΔΣ αποφάσισε και την ίδρυση τμήματος Γαλλικής Γλώσσας! Η πρωτοποριακή ιδέα όμως δεν προχώρησε καθώς θεσπίστηκαν και προπληρωτέα δίδακτρα 100 δραχμών τον μήνα…
Ο «Στραμπούλας» και οι Ούγγροι
Ο σύλλογος έγινε μέλος της ΕΠΟ τον Ιούλιο του 1928, με αριθμό μητρώου 101, ενώ μαζί με την ομάδα ποδοσφαίρου δημιουργήθηκαν και τμήματα βόλεϊ και σκοποβολής. Πρώτος προπονητής ήταν ο Ανδρέας Κεχαγιάς, ενώ ο άνθρωπος που πρωτοέμαθε τους Αγρινιώτες ποδόσφαιρο ήταν ο Χρήστος Παπαϊωάννου ή «Στραμπούλας». Το παρατσούκλι του βγήκε όταν χτύπησε το πόδι του και άρχισε να φωνάζει «το στραμπούλξα, το στραμπούλξα…».
Το 1931 το ποδόσφαιρο στο Αγρίνιο μπήκε σε άλλες βάσεις όταν ανέλαβε προπονητής ο Ούγγρος Ζίγκερ και έφερε στην πόλη την ομάδα Σόμογκι της χώρας του για φιλικά. Ο κόσμος είδε live την προηγμένη ποδοσφαιρική σχολή της Ουγγαρίας και το ενδιαφέρον του για το άθλημα άρχισε να μεγαλώνει.
Από τον Ιούλιο του 1932 οι πρώτες μάχες με τις δυνατές ομάδες της περιοχής (Παναχαϊκή, Πύρρος, ΠΑΣ Αβέρωφ) είναι γεγονός. Ακολούθησαν οι πρώτες αναμετρήσεις έξω από τα στενά τοπικά όρια με Ολυμπιακό, ΑΕΚ και Απόλλωνα.
Ο «Γάλλος», ο «Μαγυάρος» και ο Ολυμπιακός
Μετά το τέλος της Κατοχής, ο Παναιτωλικός αναδείχθηκε πρωταθλητής ΕΠΣ Πατρών δυο σερί χρονιές (1948-1949), ενώ τη σεζόν 1954-55 αναδείχθηκε πρωταθλητής Νότιας Ελλάδας, παίρνοντας μέρος στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα με αντιπάλους τους Ολυμπιακό, ΠΑΟ, ΠΑΟΚ, Απόλλωνα και Ολυμπιακό Βόλου.
Δύο ήταν οι μεγάλες ποδοσφαιρικές μορφές που ξεπήδησαν. Η πρώτη του Γιώργου Παπαδόπουλου ή «Γάλλου»(1945-1963) και η άλλη του Βασίλη Μήτσου ή «Μαγυάρου» (1954-1958, 1960-1967). Και οι δυο ήταν επιθετικοί και οι δυο πήραν μεταγραφή για τον Ολυμπιακό.Ατύχησαν όμως να πέσουν σε παίκτες-μεγαθήρια και επέστρεψαν κλείνοντας την καριέρα τους στα «καναρίνια».
Το άγαλμα του Παπαδόπουλου κοσμεί το γήπεδο του Παναιτωλικού, με την ένδειξη «ο καλύτερος ποδοσφαιριστής που ανέδειξε η ομάδα στην ιστορία της».
Ο αρχισκόρερ και ο… Πίρλο της ΑΕΚ
Τη δεκαετία του `60 ο Παναιτωλικός πρωταγωνίστησε στο πρωτάθλημα της Β' Εθνικής, χωρίς όμως να κάνει το μεγάλο άλμα και μετά τον υποβιβασμό στο τοπικό (1972), επανήλθε δυναμικά, προπομπός της ανόδου λίγο αργότερα. Αυτήν τη δεκαετία ξεχώρισε η παρουσία του Νίκου Κουτσογιάννη (1960-1970), ο οποίος είναι και ο αρχισκόρερ του συλλόγου με 118 τέρματα!
Οταν έδυε το άστρο του Κουτσογιάννη (1968 ανέτειλε αυτό του Διονύση Τσάμη. Σε ηλικία 16 ετών έκανε ντεμπούτο στην πρώτη ομάδα και έδωσε άλλη διάσταση στη θέση του κεντρικού χαφ, με πολλά τρεξίματα και άριστη τεχνική κατάρτιση. Ακολούθησε η μεταγραφή στην ΑΕΚ, με την οποία κατέκτησε νταμπλ, έφτασε στους «4» του ΟΥΕΦΑ και κλήθηκε στην εθνική ομάδα.
Επιστροφή και εδραίωση
Στην πρώτη του παρουσία επιστρέφοντας στη Β' Εθνική, ο Παναιτωλικός έχασε στην ισοβαθμία τη συμμετοχή του στα πλέι οφ, αλλά έδειξε πως η ώρα για το μεγάλο άλμα είχε φτάσει. Τον Μάιο του 2011 κατέκτησε το πρωτάθλημα της Football League και, ύστερα από 33 χρόνια απουσίας από τη μεγάλη κατηγορία, η επιστροφή ήταν γεγονός.
Παρά το γεγονός πως ο Φώτης Κωστούλας θέλησε να κεντρίσει το ενδιαφέρον της φίλαθλης Ελλάδας, με την ολοκλήρωση του αθλητικού κέντρου EMILEON αλλά και φέρνοντας στο Αγρίνιο παίκτες όπως ο πρωταθλητής Ευρώπης Αγγελος Χαριστέας, η πορεία δεν ήταν ανάλογη και η ομάδα υποβιβάστηκε άμεσα. Ανασυντάχθηκε και, διορθώνοντας τα λάθη του, επέστρεψε στη μεγάλη κατηγορία, όπου αγωνίζεται από την περίοδο 2013-14. Η εδραίωση πλέον είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός...
Σημείο αναφοράς η Νέα Σμύρνη
Οταν το 2005 o ορμώμενος από τη Σουηδία Φώτης Κωστούλας έβαζε στόχο την εδραίωση ενός ξεπεσμένου συλλόγου από τα χωράφια της Γ' Εθνικής στη Super League, λίγοι τον πίστεψαν.
Αλλωστε, αν εξαιρέσει κανείς τη χρονιά 1996-97, όπου η ομάδα με προπονητή τον Νίκο Αναστόπουλο έχασε στο τσακ την άνοδο, ο σύλλογος κατρακύλησε μέχρι τη Δ' Εθνική. Σήμερα ο Κωστούλας έχει καταφέρει να υλοποιήσει το όραμά του.
Ο Παναιτωλικός είναι υπόδειγμα λειτουργίας, έχει οικονομική αυτοτέλεια και εξαιρετικές γηπεδικές εγκαταστάσεις. Ο,τι δηλαδή είχε υποσχεθεί. Μόνο ένα δεν κατάφερε. Το δημιούργημά του να λειτουργεί σε έναν χώρο έτσι όπως τον είχε στο μυαλό του. Χωρίς κραυγές, νοσηρό κλίμα, παράξενες διαιτησίες…
Η σεζόν 2008-09 ήταν το εφαλτήριο για την εξέλιξη της ομάδας. Δεν ήταν τόσο η άνοδος από τη Γ' στη Β' Εθνική. Ηταν κυρίως η παρουσία 9.000 οπαδών του που έκαναν κατάληψη στη Νέα Σμύρνη στο νικητήριο μπαράζ ανόδου. Η εικόνα του κατάμεστου γηπέδου έκανε εντύπωση σε όλη την ποδοσφαιρική Ελλάδα και έγινε σημείο αναφοράς στη μετέπειτα πορεία.
* Στοιχεία και ανέκδοτες φωτογραφίες από το βιβλίο του ανταποκριτή του «Goal», Γιάννη Μπακέλα, «Παναιτωλικός, Πορεία στον Χρόνο», και του ιστορικού, Αριστείδη Μπαρχαμπά, «Το Αγρίνιο κάποτε».
Ο Πέτρος Μίχος προωθήθηκε στην πρώτη ομάδα τη χρονιά της ανόδου (1975-76). Με το καλημέρα και σε ηλικία 17 ετών μέτρησε 20 συμμετοχές! Το 1979 έφυγε για τον Ολυμπιακό.
Το επαγγελματικό του ντεμπούτο έκανε ο «φονιάς» Χρήστος Δημόπουλος στον Παναιτωλικό σε ηλικία 20 ετών (1978-79), ερχόμενος από τον Αίαντα Γαστούνης. Το 1980 αποκτήθηκε από τον ΠΑΟΚ.
Σε ηλικία 17 ετών και στο παιχνίδι με τον Πανελευσινιακό (4/4/1982) για τη Β' Εθνική έκανε το ντεμπούτο του ο Στράτος Αποστολάκης. Εφυγε το 1985 για τον Ολυμπιακό.
Εναντίον του Αχαρναϊκού (1979-80) για τη Β' Εθνική ντεμπούταρε ο 18χρονος Χρήστος Βασιλείου. Το καλοκαίρι του 1983 μεταγράφηκε στον Παναθηναϊκό.
Η μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία του είναι επί του Παναιγιάλειου (10-0) στις 27/1/1974 για τη Β' Εθνική.
Η μεγαλύτερη ήττα είναι από την Παναχαϊκή (8-1) στις 29/3/1987 στην Πάτρα για τη Β' Εθνική. Στον πάγκο του καθόταν η δόξα των «κοκκινόμαυρων» Κώστας Δαβουρλής!
Στη δεύτερη συμμετοχή του στην Α' Εθνική, την περίοδο 1976-77, ο Παναιτωλικός υποβιβάστηκε μετά από τετραπλή ισοβαθμία μεταξύ Πανσερραϊκού, Παναχαϊκής, Απόλλωνα (26 βαθμοί), έχοντας χειρότερο συντελεστή τερμάτων!
Εφημερίδα Goal
zeidoron.blogspot