Του Λίνου Υφαντή,
Είναι γνωστό ότι ως επίσημη έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης ορίζεται η 25η Μαρτίου 1821. Βέβαια επαναστατικές ενέργειες ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα. Ας μην ξεχνάμε τον οργανωμένο επαναστατικό αγώνα του Α. Υψηλάντη στην Μολδοβλαχία τον Φεβρουάριο του 1821.
Στο σημερινό ελλαδικό χώρο όμως φαίνεται ότι η πρώτη επαναστατική ενέργεια καταγράφεται στην Αιτωλοακαρνανία στις 5 Μαρτίου 1821. Είκοσι μέρες λοιπόν πριν την Ελληνική Επανάσταση. ομάδα Αιτωλοακαρνάνων με αρχηγό τον Δημήτριο Μακρή στη θέση “Σκάλα Μαυρομάτι” στο Περιθώρι του Δήμου Ναυπακτίας χτύπησε στρατιωτικό απόσπασμα Οθωμανών που συνόδευε χρηματαποστολή, που προέρχονταν από συλλογές φόρων από τους καταπιεσμένους πληθυσμούς του Μεσολογγίου. Επρόκειτο για τον ετήσιο φόρο που σκόπευαν να τον στείλουν στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Δημήτριος Μακρής έπιασε το στενό πέρασμα του δρόμου και κατάφερε να εξολοθρεύσει την τουρκική συνοδεία και τους ταχυδρόμους, εκτός από έναν που γύρισε στο Τούρκικο διοικητήριο και ανέφερε το γεγονός.
Αυτή ήταν η πρώτη επαναστατική ενέργεια στη Δυτική Στερεά Ελλάδα και στον Ελλαδικό χώρο. Ανάλογα περιστατικά έγιναν και στην Πελοπόννησο 10 μέρες αργότερα από την ενέργεια των στρατιωτών του Δημήτριου Μακρή όπως στις 14 Μαρτίου η ανάλογη επίθεση χρηματαποστολής στη Νωνάκριδα Καλαβρύτων.
Η επόμενη όμως επαναστατική ενέργεια στην Αιτωλοακαρνανία άργησε σε σχέση με την Πελοπόννησο και ήρθε δύο μήνες αργότερα στις 20-5-1821, όταν οι Μεσολογγίτες κατέλαβαν την πόλη αιχμαλωτίζοντας την Τούρκικη φρουρά. Με ανάλογο τρόπο στις 21 -5 -1821 καταλήφθηκε το Αιτωλικό πάλι από τον Δημήτριο Μακρή ενώ η ίδια ημερομηνία καταγράφεται ως έναρξη επαναστατικών γεγονότων στην Ναυπακτία.
Σε ανάμνηση μάχης της Σκάλας Ο Σύλλογος Ιστορικών Μελετών Στερεάς Ελλάδας έστησε μνημείο το 1977 στη θέση όπου έγινε η μάχη.
Με πληροφορίες από:
Θ.Μ. Πολίτη, Η συμβολή της Αιτωλοακαρνανίας στην Επανάσταση του 1821. Εκδόσεις Πρίσμα, Αθήνα: 1974.
Πηγή εικόνας: https://evinochori-kalidona.gr/