Σε μια δύσβατη κορυφογραμμή των Ακαρνανικών, σε υψόμετρο 1050 μέτρα, βρίσκεται ένα όμορφο και σημαντικό σπήλαιο.
Φτάνοντας από τη Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας στο Μοναστηράκι, ακολουθούμε το δρόμο για το εγκαταλελειμμένο χωριό του Βάτου, στην κοιλάδα του Μπούμστου, δυτικά από την ψηλότερη κορυφή των Ακαρνανικών, το "Περγαντί".
Φτάνοντας από τη Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας στο Μοναστηράκι, ακολουθούμε το δρόμο για το εγκαταλελειμμένο χωριό του Βάτου, στην κοιλάδα του Μπούμστου, δυτικά από την ψηλότερη κορυφή των Ακαρνανικών, το "Περγαντί".
Εκεί, ζουν κάποιοι κτηνοτρόφοι μόνο κατά την θερινή περίοδο, όταν ανεβάζουν τα κοπάδια τους στο βουνό.
Πριν το Βάτο στη διασταύρωση για την Ιερά Μόνη Ρόμβου, μοναστήρι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου που έχει ιστορία πάνω από 4 αιώνες, ακολουθούμε δεξιά χωματόδρομο, συνολικού μήκους 2 χιλιομέτρων.
Πριν το Βάτο στη διασταύρωση για την Ιερά Μόνη Ρόμβου, μοναστήρι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου που έχει ιστορία πάνω από 4 αιώνες, ακολουθούμε δεξιά χωματόδρομο, συνολικού μήκους 2 χιλιομέτρων.
Μετά από πεζοπορία μιας ώρας περίπου στην απέναντι δυτική πλαγιά, φτάνουμε στην κορυφή μιας σάρας όπου,
στη βάση κάθετου βράχου, βρίσκεται η μικρή είσοδος του σπηλαίου.
Για να φτάσουμε ως εκεί, σκαρφαλώνουμε αρχικά σε πλαγιά με μεγάλη κλίση και πυκνή βλάστηση (ένα αρχέγονο δάσος βελανιδιάς), και αφού περάσουμε μια σάρα συναντάμε την είσοδο του σπηλαίου.
Η είσοδός του βλέπει την κορυφή των Ακαρνανικών "Περγαντί". Κατηφορική επιφάνεια μήκους 14 μέτρων και κλίσης 30 μοιρών , μας οδηγεί στο δάπεδό του.
Το σχήμα της πρώτης αίθουσας είναι ασύμμετρο ωοειδές, με μήκος εικοσιπέντε, ενώ το πλάτος της, είναι 50 μέτρα.
Είναι πολύ στολισμένο σπήλαιο με ποικίλο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο.
Η σταγονοροή του είναι μεγάλη, η διαδικασία δηλαδή που δημιουργεί το διάκοσμό του είναι πολύ έντονη.
Στα βορειοδυτικά της αίθουσας αυτής, υπάρχει στη βάση του τοιχώματος ένα λαγούμι κατηφορικό με διαδρομή 7 μέτρων, που οδηγεί στη δεύτερη πολύ μικρότερη αίθουσα, η οποία έχει εμβαδόν 13 τετραγωνικών μέτρων .
Θερμοκρασία σπηλαίου 11,2 βαθμοί Κελσίου, υγρασία 99+%.
Σημαντικά είναι και τα παλαιοζωικά ευρήματα στην δεύτερη μικρή αίθουσά του, όπως οστά από το ελάφι (Dama dama), που έχει περιγραφεί από τον βοτανολόγο του περασμένου αιώνα Heldreich, τα οποία χάθηκαν οριστικά στο τέλος του 19ου αιώνα, η σε κάποιο προγονικό είδος, μεσαίος γομφίος κάτω σιαγόνας Ursus arctos [αρκούδας] κλπ.
Αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα σπήλαια του νομού μας το οποίο παραμένει
εντελώς αναξιοποίητο.
Μπακολίτας Κώστας
Βιολόγος - Σπηλαιολόγος
Φώτο Διονύσης Πετρόπουλος