Αρχές του 1962..
Οι αγρότες της περιοχής μας νοιώθοντας την εκμετάλλευση που γινόταν εις βάρος τους από τους καπνέμπορους και καπνοβιομηχάνους, οργάνωσαν κινητοποιήσεις και κατέβηκαν στους δρόμους για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.
Η μάχη των καπνοπαραγωγών της περιοχής μας έγινε στις 8 Σεπτέμβρη του 1962 σε δύο σημεία-κλειδιά της εθνικής οδού Αγρινίου-Αμφιλοχίας. Στην Σφήνα και στο Σαμάρι.
Η μάχη αυτή βάφτηκε με το αίμα του καπνοπαραγωγού Δημήτρη Βλάχου από την Λεπενού.
...και στις καπναποθήκες των καπνοπαραγωγών Τριχωνίδας, Βάλτου και Ξηρομέρου η παραγωγή των καπνών της σοδειάς του 1961 παραμένει αδιάθετη.
Η Κυβέρνηση Καραμανλή μετά από πίεση και διαμαρτυρίες των καπνοπαραγωγών, αναγκάζεται να δώσει εντολή προς τους καπνοβιομηχάνους να αγοράσουν τα καπνά της σοδειάς του 1961 από την 1η Απριλίου του 1962, κατά ποσοστό 20% μηνιαία, ώστε μέχρι στις 31 Αυγούστου του 1962 να έχει πουληθεί μέχρι και το τελευταίο κιλό σοδειάς 1962, και χρηματοδοτεί γι' αυτό τους καπνοβιομηχάνους.
Παρ’ ότι όμως χρηματοδοτήθηκαν από την Κυβέρνηση, οι καπνοβιομήχανοι δεν προχώρησαν στην αγορά των καπνών.
Και η Κυβέρνηση από την μεριά της δεν ασκούσε καμμία πίεση στους μεγιστάνες της καπνοβιομηχανίας.
Έτσι 7500 τόνοι καπνού της σοδειάς του 1961, πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές και 1400 τόνοι παρέμεναν αδιάθετοι.
Οι καπνοπαραγωγοί έβλεπαν τα καπνά τους, που ήταν ποτισμένα με ιδρώτα και αίμα, να σαπίζουν στις αποθήκες τους. Έβλεπαν την συμπαιγνία κυβέρνησης και καπνοβιομηχάνων και ήξεραν ότι θα αναγκάζονταν στο τέλος να πουλήσουν το κόπο τους σε εξευτελιστική τιμή.
Την προηγούμενη χρονιά είχαν πουλήσει τα καπνά τους από 15 έως 40 δρχ το κιλό.
Με αυτές τις τιμές οι καπνοπαραγωγοί δεν μπόρεσαν να πληρώσουν ούτε καν τα χρέη τους προς την Αγροτική Τράπεζα και εύλογα ζητούσαν για την νέα σοδειά αύξηση στην τιμή πώλησης κατά 40-50%. Για να μπορέσουν έτσι να πληρώσουν τα χρέη προς την Τράπεζα και να αντιμετωπίσουν και τις βιοτικές ανάγκες τους.
Οι καπνοβιομήχανοι όχι μόνο δεν προσέφεραν τιμές ανώτερες από την προηγούμενη χρονιά, αλλά δεν έδιναν ούτε καν την αύξηση 10% που είχε αποφασίσει η Κυβέρνηση, αφού είχε βάλει νέο φόρο 50 έως 70 λεπτά στο πακέτο.
Η εύλογη αγανάκτηση των καπνοπαραγωγών τους οδηγεί σε κινητοποιήσεις, οι οποίες κορυφώνονται στα μέσα Ιουλίου του 1962.
Στις 8 Σεπτεμβρίου οι καπνοπαραγωγοί Βάλτου και Ξηρομέρου κατέβηκαν σε προειδοποιητική διαδήλωση διαμαρτυρίας.
Πάνω από 4000 άνθρωποι κινήθηκαν από τα χωριά τους και τα ξημερώματα κατέλαβαν την δημόσια οδό Αμφιλοχίας-Αγρινίου.
Συγκεκριμένα στο χωριό Στάνου συγκεντρώθηκαν γύρω στους 3000 παραγωγούς και στο χωριό Σφήνα γύρω στους πεντακόσιους.
Και τότε οι Χωροφύλακες, παρουσία του Νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας Ιωάν. Μήλλιου, του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Μεσολογγίου Δημόπουλου, του Αντιεισαγγελέα Πρωτοδικών Αγρινίου Αθαν, Πέταλα και του βουλευτή της Δεξιάς Νικ. Φαρμάκη, πυροβόλησαν αδίστακτα εναντίον τους.
Και το αίμα των άτυχων παραγωγών χύθηκε και έβαψε τον δρόμο Αγρινίου-Αμφιλοχίας.
Ο μικρός Ευστάθιος Μπίλιας, μόλις 10 χρονών, από το χωριό Μαχαλά τραυματίζεται. Και ο Δημήτρης Βλάχος, 24 χρονών, καπνοπαραγωγός από την Λεπενού τραυματίζεται θανάσιμα στην γέφυρα της Σφήνας και μεταφέρεται στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αγρινίου, όπου αφήνει την τελευταία του πνοή.
Ο επίλογος αυτής της αιματηρής τραγωδίας, ήταν η Δίκη των 18 καπνοπαραγωγών, που συνελήφθησαν την μέρα των γεγονότων, σαν πρωταίτιοι της "στάσεως"(μία επόμενη ανάρτηση).
Πηγή: Το βιβλίο του Γρηγόρη Μπακόλα "Η Δίκη των Καπνοπαραγωγών Ξηρομέρου - Βάλτου στο Αγρίνιο το 1962"
Τι έγραφε ο Τύπος για την τραγωδία.
Οι αγρότες της περιοχής μας νοιώθοντας την εκμετάλλευση που γινόταν εις βάρος τους από τους καπνέμπορους και καπνοβιομηχάνους, οργάνωσαν κινητοποιήσεις και κατέβηκαν στους δρόμους για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.
Η μάχη των καπνοπαραγωγών της περιοχής μας έγινε στις 8 Σεπτέμβρη του 1962 σε δύο σημεία-κλειδιά της εθνικής οδού Αγρινίου-Αμφιλοχίας. Στην Σφήνα και στο Σαμάρι.
Η μάχη αυτή βάφτηκε με το αίμα του καπνοπαραγωγού Δημήτρη Βλάχου από την Λεπενού.
Ο επίλογος εκείνης της μάχης ήταν η δίκη 18 καπνοπαραγωγών που συνελήφθησαν.
Μια δίκη που πήρε μεγάλες διαστάσεις και προβλήθηκε από όλα τα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα.
Μια δίκη-σύμβολο του αγώνα των αγροτών ενάντια στην εκμετάλλευση του μόχθου τους.
Μια δίκη-σταθμός στην ιστορία του αγροτικού κινήματος όχι μόνο του τόπου μας, αλλά και πανελλαδικά.
Ανάμεσα τους και κατουνιώτες
Οι κατηγορούμενοι ήταν οι :
Δημοσθένης Θεοδ. Παλκογιάννης
Γεράσιμος Μιχ. Τζαχρήστας
Βασίλειος Δημ. Βραχάς
Ιωάννης Δημ. Γκόργκας
Δημήτριος Αθ. Τζούρος
Ιωάννης Π. Σούνας
Ιωάννης Β. Μπακογιώργος
Γεώργιος Απ. Μαγκλάρας
Δημήτριος Νικ. Μαυρομμάτης
Κων/νος Αθ. Κούτσικος
Κων/νος Η. Ζέλος
Πάτροκλος Ιωάν. Ρούτσης
Δημήτριος Κων. Κουτρούμπας
Ιωάννης Αδάμος ή Τσούλος
Κων/νος Β. Σκοτίδας
Ανδρέας Γρηγ. Τζαμαλής
Λάμπρος Αποστόλου
Παναγιώτης Κων/νου Κόκκαλης
Οι κατηγορίες που τους βάρυναν ήταν « στάση, αντίσταση κατά της αρχής, παρακώλυση συγκοινωνιών και απλών σωματικών κακώσεων».
Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο «Η δίκη των καπνοπαραγωγών
Ξηρομέρου – Βάλτου στο Αγρίνιο το 1962» του Γρηγόρη Μπακόλα.
Η δίκη άρχισε το Σάββατο, 10 Νοέμβρη του 1962 στο τριμελές Πλημμελειοδικείο Αγρινίου.
Η σύνθεση του δικαστηρίου ήταν ο Πρόεδρος Πρωτοδικών Σταύρος Ντάλλας και οι Πρωτοδίκες Γεώργιος Δημόπουλος και Δημήτριος Φωτόπουλος. Εισαγγελέας ο Δημήτριος Ρενιέρης.
Την υπεράσπιση των κατηγορουμένων ανέλαβαν δεκατρείς δικηγόροι από το Αγρίνιο και την Αθήνα.
Μάρτυρες κατηγορίας επτά άτομα, όλοι αστυνομικοί και είκοσι έξιμάρτυρες υπεράσπισης.
Η Απόφαση του δικαστηρίου
αθώους
Τους τρεις από αυτούς με τριετή αναστολή και τους άλλους δύο με εξαγορά της ποινής τους προς 100 δραχμές ημερησίως.
Ο τύπος έγραψε για την αθωωτική απόφαση.
Στο βιβλίο «Η δίκη των καπνοπαραγωγών Ξηρομέρου – Βάλτου στο Αγρίνιο το 1962» του Γρηγόρη Μπακόλα διαβάζουμε :
«…Η δίκη αυτή διεξάχθηκε επί πενθήμερο υπό δραματικές συνθήκες και υπό το κράτος ηλεκτρισμένης ατμόσφαιρας και μεγάλης συγκίνησης του πολυπληθούς ακροατηρίου. Υπολογίζεται ότι τη δίκη αυτή παρακολούθησαν περί τους 5000 αγρότες…»
«…Η διαδικασία κατά την δίκη αυτή τελείωσε αργά την νύχτα της 13ης Νοεμβρίου, με την μνημειώδη δικανική αγόρευση του εκ των υπερασπιστών Σταύρου Κανελλόπουλου, το τέρμα της αγόρευσης του οποίου κάλυψαν παρατεταμένα χειροκροτήματα εκ μέρους του πολυπληθούς και σε πλήρη συγκίνηση τελούντος ακροατηρίου…»
"Η εφημερίδα η Κατούνα έκανε αναφορά στο θέμα αυτό στο 47 τευχος της το 2004 στη σελίδα 20 και 21" διότι η Κατούνα ηταν πρωτοστάτης σε όλους τους αγώνες.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΥΤΙΒΗΣ