Καθυστερήσεις επί καθυστερήσεων στα έργα
Εγκρίθηκε ομόφωνα το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Λυμάτων κατά την 6η διαδοχική συνεδρίαση της επιτροπής καθοδήγησης για το εθνικό επιχειρησιακό σχέδιο υποδομών λυμάτων για τους οικισμούς της χώρας, που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλη Γραφάκου.
Το Εθνικό Σχέδιο για τη Διαχείριση Λυμάτων αποτελεί ουσιαστικά το ενοποιημένο σύνολο και των 13 Περιφερειακών Σχεδίων Λυμάτων της χώρας. Σήμερα οι οικισμοί σε μη συμμόρφωση είναι 269 -έναντι 213 που βρίσκονται σε συμμόρφωση, με τις ανάγκες χρηματοδότησης να αγγίζουν συνολικά τα 3,25 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι οι πόροι θα καλυφθούν κυρίως από το τρέχον ΕΣΠΑ καθώς και από το νέο της περιόδου 2021-2027.
Τα στοιχεία από το Περιφερειακό Σχέδιο για τα Λύματα, που φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας η «Σ» δείχνουν ότι στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας για την εφαρμογή της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ «για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων» έχουν χαρακτηριστεί: δύο οικισμοί ως Α’ προτεραιότητας, πέντε οικισμοί ως Β’ προτεραιότητας και 28 οικισμοί ως Γ’ προτεραιότητας. Όσον αφορά τις μεγάλες πόλεις, Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Ναύπακτος, αλλά και μικρότερες όπως η Αμφιλοχία και η Βόνιτσα, αυτές παρουσιάζονται σε πλήρη συμμόρφωση με την οδηγία.
Το πρόβλημα όμως εντοπίζεται κυρίως στις μικρότερους οικισμούς, τους οικισμούς Γ’ προτεραιότητας, που έχουν καθυστερήσει πολύ να λύσουν το πρόβλημα με τα αποχετευτικά τους δίκτυα. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα απειλείται με επιβολή προστίμων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την μη κάλυψη υποχρεώσεων ως προς τις οποίες έπρεπε να έχει συμμορφωθεί από το τέλος του 2005.
21 οικισμοί δεν είναι σε πλήρη συμμόρφωση με την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ, και πιο συγκεκριμένα:
· 13 οικισμοί έχουν ενταγμένα (ή υπό ένταξη) έργα για τα οποία έχει εξασφαλιστεί η απαραίτητη χρηματοδότηση από τα ΕΠ ΕΣΠΑ 2014 – 2020 (Καινούργιο, Παναιτώλιο, Λεπενού, Μενίδι, Νεοχώρι, Κατοχή, Ακράτα, Διακοπτό, Λόγγος, Ροδοδάφνη, Σελιανίτικα, Καλάβρυτα και Βραχναίικα),
· 2 οικισμοί χρηματοδοτήθηκαν από την προηγούμενη Προγραμματική περίοδο, αλλά έχουν έργα ημιτελή (Αστακός, Γαστούνη – Βαρθολομιό),
· 2 οικισμοί δεν έχουν πλήρη ωριμότητα των απαιτούμενων έργων υποδομής, ενώ δεν έχει προβλεφθεί η αναγκαία χρηματοδότηση των υποδομών τους (Βάρδα, Νέα Μανωλάδα),
· 1 οικισμός έχει υποβάλλει μετρήσεις εκροής της ΕΕΛ για το 2018 και αναμένεται να διαπιστωθεί ότι είναι πλέον σε πλήρη συμμόρφωση (Λεχαινά)
· 2 οικισμοί δεν έχουν υποβάλλει ή έχουν υποβάλλει ανεπαρκή στοιχεία λειτουργίας των αντίστοιχων ΕΕΛ (Πάλαιρος και Αιτωλικό),
· 1 οικισμός έχουν μετρήσεις εκροής που δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις εκροής της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ (Ζαχάρω).
Καθυστερήσεις επί καθυστερήσεων : Δέκα χρόνια και βάλε για το αποχετευτικό των Θεστιέων
Στην Αιτωλοακαρνανία εννέα οικισμοί δεν έχουν έως τώρα 100% συμμορφωθεί με την κοινοτική οδηγία, από την άλλη όμως είναι τουλάχιστον παρήγορο ότι στην παρούσα περίοδο του ΕΣΠΑ υπάρχουν σε εξέλιξη έργα 25 εκατ. ευρώ περίπου για τα αποχετευτικά δίκτυα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτία είναι η πολύ μεγάλη καθυστέρηση στην προώθηση των έργων αυτών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του αποχετευτικού του πρώην δήμου Θεστιέων. Το αποχετευτικό δίκτυο της περιοχής Παναιτώλιο – Καινούργιο είχε δημοπρατηθεί το 2010, από τον πρώην δήμο Θεστιέων, ωστόσο η σύμβαση με τον ανάδοχο υπογράφτηκε στα… μέσα του 2016, καθώς ανέκυψαν διάφορες νομικές εμπλοκές από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τις δικαστικές διαμάχες των συμμετεχόντων εργολάβων στο διαγωνισμό του έργου. Ενώ καθυστερήσεις υπήρξαν και στην «μετάβαση» του έργου στην τρέχουσα χρηματοδοτική περίοδο του ΕΣΠΑ. Έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο, ενώ υπάρχει ένα έργο με κοινοτική –και εξασφαλισμένη- χρηματοδότηση 10 ολόκληρα χρόνια μετά δεν έχει ολοκληρωθεί.
Τι προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για τη Διαχείριση Λυμάτων:
1. Να ολοκληρωθούν το συντομότερο οι μελέτες στους 38 οικισμούς που δεν έχουν μελέτες. Σε όλη τη χώρα αυτό προβλέπεται να γίνει το 2021, ενώ κάποιοι οικισμοί της Αττικής αναμένεται να έχουν ολοκληρώσει τις μελέτες τους το 2022.
2. Να ολοκληρωθούν εντός του 2021 οι μετρήσεις στους 26 οικισμούς που δεν έχουν πλήρεις μετρήσεις.
3. Να υποβληθούν για χρηματοδότηση τα έργα για τη δημιουργία υποδομών στους 25 οικισμούς που οι εγκαταστάσεις τους παρουσιάζουν προβλήματα, στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», ώστε εντός του 2021 να έχουν εγκεκριμένη χρηματοδότηση.
4. Να προχωρήσουν άμεσα οι δημοπρατήσεις σε έργα διαχείρισης λυμάτων που έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση τους. Υπάρχουν περίπου 25 μεγάλα έργα που ακόμα δεν έχουν δημοπρατηθεί, παρότι έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση τους.
Επίσης, για τους μικρότερους οικισμούς, από 2.000 κατοίκους και κάτω, προγραμματίζεται να συνταχθεί εθνικό σχέδιο, εντός του α’ εξαμήνου του 2021, με προτεραιότητα σε εκείνους που έχουν τουριστική επιβάρυνση το καλοκαίρι, καθώς και σε εκείνους που βρίσκονται σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές, ώστε με εθνικούς και κοινοτικούς πόρους από το νέο ΕΣΠΑ, να προχωρήσουν οι απαραίτητες υποδομές για τη διαχείριση των λυμάτων τους.
Να σημειωθεί ότι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν τη λειτουργικότητα των υποδομών στη διαχείριση των αστικών λυμάτων θα περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για την Ανακύκλωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Οι οικισμοί που έχουν ενταγμένα, αλλά μη ολοκληρωμένα έργα αποχέτευσης
Του Δημήτρη Παπαδάκη – Εφημερίδα “Συνείδηση”