25% η μείωση του πληθυσμού στην τουριστική Πάλαιρο. Σε δημογραφική κατάρρευση δεκάδες οικισμοί στην Αιτωλοακαρνανία

 

«Ερημώνει» η ύπαιθρος : Σήμα κινδύνου εκπέμπουν ακόμη και τα χωριά του κάμπου

Τα επίσημα στοιχεία της απογραφής για το μόνιμο πληθυσμό που έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΛΣΤΑΤ δεν είχαν ιδιαίτερες διαφορές σε σχέση με τα προσωρινά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν προ μηνών και έτσι το γενικό συμπέρασμα για τη δημογραφική κρίσης της χώρας, που εντείνεται, δεν αλλάζει.

Ωστόσο η δημοσιοποίηση των στοιχείων και σε επίπεδο κοινοτήτων δίνει τροφή για περαιτέρω συμπεράσματα, καθώς η εντεινόμενη αστικοποίηση σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού έχουν δημιουργήσει συνθήκες ερήμωσης των οικισμών στην Αιτωλοακαρνανία, η οποία συνολικά καταγράφει 192.345 κατοίκους και μείωση του πληθυσμού κατά 8,8%. Ωστόσο από περιοχή σε περιοχή η μείωση του πληθυσμού καταγράφεται σε πολύ διαφορετικά μεγέθη. Για παράδειγμα στο Δήμο Αγρινίου η μείωση του πληθυσμού είναι μόλις 4,77%, ενώ στο ορεινό Δήμο Θέρμου φτάνει το 30,6%, ποσοστό που τον κατατάσσει πανελλαδικά στους αρνητικούς πρωταθλητές.

Το γενικότερο όμως συμπέρασμα που προκύπτει από την εικόνα των χωριών της Αιτωλοακαρνανίας είναι ότι παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού σε σχέση με τα αστικά και τα ημιαστικά κέντρα της περιοχής. Και αυτό δυστυχώς δεν καταγράφεται μόνο στα ορεινά χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, αλλά και στα πεδινά χωριά και αγροτικά κεφαλοχώρια της περιοχής. Πράγμα που δείχνει ότι η ύπαιθρος «ερημώνεται» και αυτό φυσικά δεν οφείλεται μόνο στη γενικότερη δημογραφική κρίση της χώρας. Οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εγκατάλειψη της υπαίθρου και στο γεγονός ότι ο αγροτικός κόσμος σε όλη την Ελλάδα έχει αφεθεί επί σειρά πολλών ετών μόνος του μέσα σε ένα κυκεώνα προβλημάτων, που περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις όποιες προοπτικές αύξησης του εισοδήματός του.

«Σβήνουν» τα ορεινά χωριά

Στο Δήμο Θέρμου που καταγράφει το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης του πληθυσμού δυστυχώς ήταν αναμενόμενο ορεινά και ημιορεινά χωριά να παρουσιάζουν τεράστια μείωση πληθυσμού, ως απόρροια και επιπλέον προβλημάτων αυτών περιοχών που έχουν να κάνουν π.χ. με το απαρχαιωμένο οδικό δίκτυο που κρατά τα χωριά σε απομόνωση. Για παράδειγμα σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή το Αργυρό Πηγάδι παρουσιάζει μείωση πληθυσμού κατά 65,5%, η Αμβρακιά κατά 62,9% και τα Σιταράλωνα κατά 63,8%. Όμως ακόμη και η Μυρτιά που δεν είναι ορεινό χωριό και έχει τουλάχιστον θεωρητικά παρά πολλές δυνατότητες να προσφέρει αγροτικό εισόδημα γράφει μείωση κατά 37,3% στον πληθυσμό της.

Ακόμη και 20% φτάνει η μείωση του πληθυσμού σε χωριά του κάμπου

Όμως αυτή η εικόνα της πολύ μεγαλύτερης μείωσης του πληθυσμού στα αγροτικά χωριά καταγράφεται ουσιαστικά απ’ άκρου εις άκρον στην Αιτωλοακαρνανία. Ενώ στο Δήμο Αγρινίου η μείωση του πληθυσμού είναι 4,4%, πολλά χωριά του παρουσιάζουν τριπλάσια και τετραπλάσια μείωση στον πληθυσμό τους. Για παράδειγμα 17% είναι η μείωση του μόνιμου πληθυσμού στο Αγγελόκαστρο, 12,7% στο Παναιτώλιο, 13,6% στην Παραβόλα, 13,8% στα Καλύβια, 17,2% στη Λεπενού,  24,1 στα Όχθια, 20,2% στη Γραμματικού και 30,8% στην Κάτω Μακρυνού.

Παρόμοια εικόνα σε γενικές γραμμές καταγράφεται και στα χωριά του Δήμου Μεσολογγίου. Εκεί σε επίπεδο Δήμου η μείωση του πληθυσμού είναι 6,8%, όμως στα χωριά του κάμπου, που χτυπά η «καρδιά» του πρωτογενούς τομέα η μείωση του πληθυσμού είναι διπλάσια περίπου. 11% είναι μείωση του πληθυσμού στην Κατοχή και στη Σταμνά, 12,5% στο Ευηνοχώρι και 14,5% στη Γουριά.

25% η μείωση του πληθυσμού στην τουριστική Πάλαιρο

Πολύ μεγάλα ποσοστά στη μείωση του πληθυσμού καταγράφονται βεβαίως και σε άλλα σημεία της Αιτωλοακαρνανίας, σε αγροτικές περιοχές, σε ημιορεινές και ορεινές. Για παράδειγμα στο Δήμο Ξηρομέρου η μείωση του μόνιμου πληθυσμού φτάνει στην Παλαιομάνινα το 16%, ενώ στην Κανδήλα το 17,3%. Στην Αμφιλοχία και συγκεκριμένα στη Μαλεσιάδα καταγράφεται μείωση του πληθυσμού κατά 22,7% και 23,5% στον Εμπεσσό, ενώ στο Θύριο του Δήμου Ακτίου Βόνιτσας 23,1%. Όμως το πιο χαρακτηριστικό είναι πως ακόμη η τουριστική Πάλαιρος έχει πλέον μειωμένο πληθυσμό κατά 25,6%.

Πραγματικότητα οι «σκοτεινές» προβλέψεις για το δημογραφικό : Εικόνα από το μέλλον της χώρας

Κατά το παρελθόν και τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 1980 τα χωριά της υπαίθρου ήταν πηγή ανανεώσεως του πληθυσμού παρουσιάζοντας μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις και υψηλά ποσοστά πολυτεκνίας. Ωστόσο τις τελευταίες δύο – τρεις δεκαετίες η ύπαιθρος εγκαταλείφθηκε από πολλές απόψεις. Από το οδικό δίκτυο και τις αγροτικές υποδομές που σε μεγάλο βαθμό απαξιώθηκαν μέχρι τα Κέντρα Υγείας, που κατάντησαν απλώς κέντρα συνταγογράφησης φαρμάκων και την αποψίλωση αρκετών ημιαστικών κέντρων από δημόσιες υπηρεσίες κτλ.

Από το ξεχασμένο πόρισμα της Βουλής για το δημογραφικό το 1993 μέχρι σήμερα το πρόβλημα έχει συζητηθεί αρκετές φορές, όμως η συζήτηση πάντοτε έμεινε στη διαπίστωση του προβλήματος και στις «σκοτεινές» προβλέψεις για το δημογραφικό μέλλον της χώρας για το 2030, το 2050 ή το 2100. Όμως πλέον με την απογραφή του 2021 οι «σκοτεινές» προβλέψεις είναι μια ζοφερή πραγματικότητα.

Μπορεί συνολικά ο πληθυσμός της χώρας να μειώθηκε κατά 3,1% και αυτό το μέγεθος να μην προκαλεί ανησυχία για άμεσα μέτρα σε σχέση με το πρόβλημα, όμως το δημογραφικό μέλλον την Ελλάδας αποτυπώνεται ήδη πολλές περιοχές της υπαίθρου. Η μείωση στον πληθυσμό του Θέρμου κατά 30% δεν είναι πια μέλλον, είναι μια πραγματικότητα εντός της δεκαετίας του 2010. Όταν αγροτικά χωριά στον κάμπο παρουσιάζουν μείωση στον πληθυσμό τους κατά περίπου 20% ή όταν η τουριστική Πάλαιρος έχει μείωση 25%, φαίνεται ξεκάθαρα ποιο θα είναι το μέλλον της χώρας από δημογραφική άποψη.

Η πληθυσμιακή ερήμωση της υπαίθρου και η συνεχής συρρίκνωση του αγροτικού πληθυσμού «πυροδοτεί», εκτός από το δημογραφικό και τις γενικότερες προεκτάσεις του (ασφαλιστικό κτλ), στις περιοχές αυτές και ένα φαύλο κύκλο προβλημάτων που έχουν γίνει ήδη έντονα. Για παράδειγμα, η έλλειψη εργατικών χεριών στον πρωτογενή τομέα τα τελευταία δύο – τρία χρόνια έχει γίνει ένα από τα κορυφαία ζητήματα για τον αγροτικό κλάδο. Επιπλέον η δημογραφική συρρίκνωση της υπαίθρου οδηγεί σε μείωση της αγροτικής μας παραγωγής, επομένως στην έκθεσή μας στις εισαγωγές και γενικότερα σε διερευνώμενη επισιτιστική ανασφάλεια, σε μια εποχή όπου, όπως είδαμε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, τίποτα πλέον δεν είναι δεδομένο και εξασφαλισμένο.

Μέτρα για το δημογραφικό και την ύπαιθρο έπρεπε να είχαν παρθεί χθες. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Ας ελπίσουμε κάποια στιγμή το πολιτικό σύστημα της χώρας να ξυπνήσει από το λήθαργό του…