Τον Εθνικό Φάκελο για τη νέα ΚΑΠ 2015-2020 παρουσίασε πρόσφατα στη Βουλή ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Καρασμάνης, προαναγγέλοντας δραματικές ανατροπές στις επιδοτήσεις, που θα πλήξουν κατά κύριο λόγο τους μικρούς καλλιεργητές. Ο Φάκελος θα πρέπει να κατατεθεί μέχρι την 1η Αυγούστου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των επιδοτήσεων για τα επόμενα χρόνια ανέρχεται στα 19,5 δισ. ευρώ και είναι μειωμένος κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου, σε σχέση με τα κονδύλια της τρέχουσας περιόδου. Σε πραγματικές τιμές, ωστόσο, η μείωση είναι ακόμη μεγαλύτερη, αν συνυπολογιστούν η βύθιση των τιμών παραγωγού την τελευταία πενταετία, η αύξηση του κόστους παραγωγής, εξαιρώντας άλλους παράγοντες που διαμορφώνουν το εισόδημα, όπως το κόστος χρήματος, το γενικό κόστος διαβίωσης κτλ.
Η βασική αλλαγή που συντελείται με τη νέα ΚΑΠ είναι στον τρόπο κατανομής των επιδοτήσεων, αφού καταργούνται τα λεγόμενα «ιστορικά δικαιώματα». Πρόκειται για τις στρεμματικές επιδοτήσεις, που καθιερώθηκαν από το 2006 και ισχύουν ως δικαιώματα ανά εκτάριο, ανάλογα με το τι καλλιεργούσε και τι επιδοτήσεις έπαιρνε το διάστημα 2000-2002 ο κάθε παραγωγός.
Σε αντίθεση με ό,τι γινόταν μέχρι τώρα, από το 2015 η χώρα θα διαιρείται σε τρεις περιφέρειες: Η πρώτη αφορά τα βοσκοτόπια και θα απορροφά το 25% των κονδυλίων, με συνολικό προϋπολογισμό τα 4,9 δισ. ευρώ. Η δεύτερη αφορά τις αροτραίες καλλιέργειες, όπου θα κατευθύνεται το 47% των κονδυλίων, με συνολικό προϋπολογισμό 9,1 δισ. ευρώ. Η τρίτη έχει να κάνει με όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες. Θα απορροφά το 28% των κονδυλίων, με συνολικό προϋπολογισμό τα 5,5 δισ. ευρώ.
Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης, σημειώνουμε τα εξής στοιχεία: Με το νέο σύστημα, η επιδότηση για τους γεωργούς, ανεξαρτήτως καλλιέργειας, θα αντιστοιχεί σε περίπου 40 ευρώ/στρέμμα και στους κτηνοτρόφους 25 ευρώ/στρέμμα, από 52 ευρώ/στρέμμα που ισχύει κατά μέσο όρο σήμερα. Επίσης, για ορισμένες καλλιέργειες, όπου η επιδότηση είναι σήμερα πολύ «υψηλή» σε σχέση με το προτεινόμενο μοντέλο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η μείωση θα είναι μεγάλη. Για παράδειγμα, σήμερα η επιδότηση στα αμπέλια είναι 300-350 ευρώ/στρέμμα, στις ελιές 150 ευρώ/στρέμμα και στο βαμβάκι 90-100 ευρώ/στρέμμα.
Η επιδότηση των αγροτών θα είναι κλιμακωτή. Το 54% των χρημάτων που θα παίρνουν κάθε χρόνο θα προέρχεται από τη βασική επιδότηση και θα αφορά όλους τους αγρότες. Αλλο ένα 30% θα παίρνουν όσοι εφαρμόζουν μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας των καλλιεργειών τους και ένα επιπλέον 5% από τα κονδύλια κάθε έτους θα διοχετεύεται σε όσους βρίσκονται σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. Τέλος, ένα 2% θα κατευθύνεται σε όσους είναι νέοι γεωργοί έως 40 χρόνων.
Ειδικά για το λεγόμενο «πρασίνισμα», η επιδότηση θα δίνεται σε παραγωγούς που πληρούν υποχρεωτικά τις παρακάτω προϋποθέσεις: Σε αροτραίες εκτάσεις και με εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων, θα πρέπει να διατηρούν τουλάχιστον δύο διαφορετικές καλλιέργειες. Η κύρια καλλιέργεια δεν μπορεί να καλύπτει πάνω από το 75% της συνολικής έκτασης. Σε εκτάσεις πάνω από 150 στρέμματα, το 5% θα πρέπει να διατηρείται στη φυσική του μορφή (θάμνοι, δέντρα, βλάστηση κ.ά.). Τέλος, οι γεωργοί που δηλώνουν βοσκότοπο ή λιβάδι, δεν μπορούν να τη μετατρέψουν σε αρόσιμη ή άλλου είδους έκταση.
Με ένα 9% των κονδυλίων θα χρηματοδοτούνται όσοι δραστηριοποιούνται στους παρακάτω τομείς της αγροτικής - κτηνοτροφικής παραγωγής: Οσπρια, σκληρό στάρι, βοοειδή, αιγοπρόβατα, ρύζι, βιομηχανική τομάτα, κτηνοτροφικά ψυχανθή, ζαχαρότευτλα, σπόρους σποράς, σπαράγγια και χυμοποιήσιμα πορτοκάλια. Για κάθε προϊόν θα υπάρχει ξεχωριστή στρεμματική ενίσχυση.
Πέραν των άμεσων κοινοτικών ενισχύσεων (Πυλώνας Ι της νέας ΚΑΠ), το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (Πυλώνας ΙΙ της νέας ΚΑΠ), προβλέπει μέτρα, προγράμματα και επενδύσεις κοινοτικών ενισχύσεων 4,5 δισ. ευρώ. Μαζί με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή, το συνολικό ποσό αναμένεται να φτάσει τα 6 δισ. ευρώ. Οι 13 περιφέρειες της χώρας θα απορροφήσουν το 30% των κονδυλίων που αφορούν το δεύτερο πυλώνα, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν δημόσιες και ιδιωτικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση που επιτάσσει η στρατηγική της νέας ΚΑΠ.
Παρεμβαίνοντας εκ μέρους του ΚΚΕ στη συζήτηση που έγινε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, ο βουλευτής του Κόμματος Νίκος Μωραΐτης σχολίασε μεταξύ άλλων: «Με τη νέα ΚΑΠ 2015-2020, θα έχουμε δραστική μείωση των κοινοτικών κονδυλίων. Σε συνδυασμό με τη μείωση των αγροτικών τιμών και την αύξηση του κόστους παραγωγής, επιταχύνονται οι διαδικασίες απομάκρυνσης των μικρών και φτωχών καλλιεργητών από την παραγωγή. Στο χώρο της αγροτικής οικονομίας, είναι σίγουρο ότι με την ΚΑΠ θα έχουμε αύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων σε κερδοφόρους τομείς που το κεφάλαιο εκτιμάει ότι θα έχει περισσότερα κέρδη.
Ενισχύονται ακόμα περισσότερο με τις "πράσινες" επιδοτήσεις και τον πρώτο πυλώνα στον αγροτικό τομέα, αυτοί που πραγματικά έχουν τη δυνατότητα να αφήσουν ακαλλιέργητα εδάφη. Βέβαια, είπατε ότι μέχρι 100 στρέμματα δε θα είναι υποχρεωτικό το πρασίνισμα. Δεν είπατε, όμως, ότι αυτοί θα χάσουν το 30%. Επομένως, είναι σίγουρο ότι ευνοημένοι μέσα από αυτές τις επιδοτήσεις θα είναι οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, που έχουν πολλά στρέμματα και όπως αναφέρατε έχουν τη δυνατότητα να τα αφήνουν ακαλλιέργητα ή να καλλιεργήσουν δύο και τρία προϊόντα ταυτόχρονα και μ' αυτόν τον τρόπο να λυμαίνονται τις "πράσινες" επιδοτήσεις της ΕΕ.
Η ΚΑΠ, κατά τη γνώμη μας, υποτάσσεται πλήρως στις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις και προωθεί τους στόχους της στρατηγικής "Ευρώπη 2020", ώστε τα κοινοτικά κονδύλια να κατευθύνονται σε τομείς που υπόσχονται ακόμη μεγαλύτερη κερδοφορία. Η νέα μεταρρύθμιση της ΚΑΠ φέρνει σε ακόμα πιο τραγική θέση το φτωχό αγρότη, τις οικογενειακές μορφές εκμετάλλευσης. Θεωρούμε ότι η νέα ΚΑΠ θα επιταχύνει το ξεκλήρισμα της φτωχομεσαίας αγροτιάς.
Εμείς λέμε ότι η ΚΑΠ δε διορθώνεται. Η ΚΑΠ ανατρέπεται. Λέμε στους φτωχούς αγρότες ότι δε μένει άλλος δρόμος παρά ο δρόμος του αγώνα, για να μπορέσουν να αποτρέψουν αυτές τις αρνητικές συνέπειες και να παλέψουν για μια άλλη πολιτική, η οποία θα εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα. Μία πολιτική που θα τους δίνει τα περιθώρια να ζήσουν με αξιοπρέπεια αυτοί και οι οικογένειές τους, στα χωριά τους, στα μαντριά τους, στα χωράφια τους».
Σε άλλο σημείο, ο Ν. Μωραΐτης έθεσε τα εξής ερωτήματα: «Τι διαφορά θα υπάρχει ανάμεσα στις σημερινές συνδεδεμένες επιδοτήσεις και σε αυτές που θα επικρατήσουν με την ΚΑΠ; Εδώ θέλουμε να καταγγείλουμε την υποκρισία της κυβέρνησης. Δεν μπορείτε να λέτε ότι συνδέουμε την επιδότηση στην παραγωγή ζάχαρης, από τη στιγμή που ακόμα δεν έχει στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής για το κλείσιμο των εργοστασίων της βιομηχανίας ζάχαρης.
Σήμερα υπάρχει μια ποσόστωση στη χώρα για 160.000 τόνους. Οι 40.000 τόνοι παράγονται στη χώρα μας από 3.000 τευτλοπαραγωγούς και οι 120.000 τόνοι παράγονται σε ευρωπαϊκά εργοστάσια. Το 2017 απελευθερώνεται πλήρως η παραγωγή των ζαχαρότευτλων. Θεωρούμε ότι είναι τουλάχιστον πρόκληση απέναντι στους παραγωγούς που ξεκληρίζονται να μιλάμε ότι θα υπάρχει αποσύνδεση της επιδότησης και στη ζάχαρη.
Δεύτερο ερώτημα: Τι θα γίνει εκεί που θα υπάρξουν μεγάλες διαφορές των σημερινών επιδοτήσεων με τα ιστορικά δικαιώματα; Τι θα κάνετε σε αυτές περιοχές; Για παράδειγμα, οι νέοι αγρότες που βγήκαν την περίοδο 2007-2013 είχαν μικρά δικαιώματα. Ενδεικτικά, ένας νέος αγρότης της περιόδου αυτής είχε 93 ευρώ το εκτάριο, ενώ οι παλαιοί αγρότες είχαν 384 ευρώ το εκτάριο. Εδώ υπάρχει μια τεράστια απόκλιση και μια αδικία απέναντι σε αυτούς παραγωγός.
Ένα άλλο ερώτημα: Τι θα γίνει γι' αυτούς που υπήρχε αποσύνδεση της παραγωγής από την επιδότηση; Έχουμε τέτοια προϊόντα. Σας ρωτάω συγκεκριμένα: Τι θα γίνει με τους καπνοπαραγωγούς, οι οποίοι είναι σε αυτό το καθεστώς; Άλλη μία ερώτηση: Σε άλλες χώρες της ΕΕ, ποιο μοντέλο έχει επικρατήσει; Ιδιαίτερα σας ρωτάμε για χώρες που παράγουν ανταγωνιστικά προϊόντα με τη χώρα μας. Για παράδειγμα, παράγουν ροδάκινα, άλλα προϊόντα, όπως είναι η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, λάδι, ελιές, όπως είναι οι χώρες της βαλκανικής. Τι θα γίνει με αυτές περιπτώσεις;».
Κλείνοντας, ο βουλευτής του ΚΚΕ στάθηκε σε ζητήματα που έχουν σχέση με την κτηνοτροφία: «Εδώ πραγματικά περισσεύει η υποκρισία, οι κτηνοτρόφοι της χώρας σήμερα είναι υπό διωγμό και μιλάμε για τους φτωχούς κτηνοτρόφους. Σήμερα (σ.σ. την Πέμπτη) στην Επιτροπή συζητιέται ένα νομοσχέδιο για τα δάση και το ξέρετε πολύ καλά, υπάρχουν κτηνοτροφικές μονάδες διάσπαρτες σε δάση που δεν έχουν άδεια ίδρυσης και λειτουργίας και βάζουν τεράστια εμπόδια. Ενώ από την άλλη μεριά, ανοίγουν διάπλατα οι πόρτες να μπορούν να εισαχθούν και σε αυτόν τον τομέα της παραγωγής οι επιχειρηματίες.
Στον τομέα της κτηνοτροφίας, δυστυχώς, είναι το μεγαλύτερο ποσοστό του ελλείμματος στο αγροτικό ισοζύγιο. Μιλάμε για εισαγωγή τεράστιων ποσοτήτων σε κρέας και τυροκομικά προϊόντα. Εδώ λέτε ότι στηρίζετε την κτηνοτροφία, αλλά δεν πήρατε μέτρα για τον καταρροϊκό πυρετό, που δυστυχώς εξαπλώνεται σε όλη τη χώρα. Δεν πήρατε μέτρα και ψεκασμούς και έχουμε ιδιαίτερα προβλήματα σε περιοχές που έχουν πληγεί.
Μιλάτε για ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, της αιγοπροβατοτροφίας, από τη στιγμή που η δική σας κυβέρνηση, αλλά και οι προηγούμενες, έχουν προβεί στο κλείσιμο σχεδόν όλων των κοινοτικών σφαγίων. Έχουν διαλυθεί οι κτηνιατρικές υπηρεσίες. Έχετε δώσει στους ιδιώτες τη "Δωδώνη", που φτιάχτηκε με τον ιδρώτα των κτηνοτρόφων της Ηπείρου, της Βορειοηπειρωτικής Ελλάδας».
