Την Δευτέρα 27/10/2014 το η Βουλευτής ΚΑ Νίκη Φούντα , ο Δήμαρχος Ακτίου - Βόνιτσας κ. Γιώργος Αποστολάκης παρουσία του Μητροπολίτη κ. Κοσμά, Πρωτοσύγκελου, και Ιερέων, συναντήθηκαν ΜΕ ΤΟΝ Γιάννη Χουλιάρα (Προϊστάμενο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας) και ομάδα από αρχαιολόγους - μελετητές (Μαμαλούκος), για να μπορέσουν να προχωρήσουν επιτέλους οι εργασίες διάσωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημείου, Της εκκλησίας Παναγούλα Β όνιτσας που βρίσκεται στην (467 υψ. μ.) πλαγιά του υψώματος Αμαδερός ΠΕΝΤΕ χιλ. ανατολικά της Βόνιτσας.
Οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν στην αναγκαιότητα άμεσης κι αποτελεσματικής αντίδρασης, μιας και η ολιγωρία εδώ και μια δεκαετία υπήρξε χαρακτηριστική και πλέον το μνημείο του 17 ου
αιώνα (περίπου 1726) με τις σημαντικές τοιχογραφίες βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο.
Με την αρχιτεκτονική και στατική μελέτη αποκατάστασης της εκκλησίας και των παρακείμενων κελιών να είναι έτοιμη κι εγκεκριμένη, το μοναδικό βήμα που υπολείπεται σε επίπεδο μελετών είναι η γεωτεχνική μελέτη, που θα θωρακίσει τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου από τον κίνδυνο κατολισθήσεων. Στο εσωτερικό του μνημείου αρχικά θα προστατευθούν οι τοιχογραφίες κι έπειτα θα ξεκινήσουν οι εργασίες στατικής υποστήριξης του κτιρίου. Σε δεύτερο χρόνο θα αποκατασταθούν πλήρως οι τοιχογραφίες, ενώ τα κελιά θα κατεδαφιστούν και θα χτιστούν νέα, με σεβασμό στα υλικά δόμησης και στην μορφολογία της εκκλησίας.
Ο Μητροπολίτης εξέφρασε την βούλησή του να βοηθήσει με κάθε τρόπο σε αυτή την προσπάθεια που θα στηριχθεί και σε δωρεές ιδιωτών, ενώ έγινε κατανομή ρόλων και ευθυνών σε όλους τους συνεργαζόμενους, με τον Δήμαρχο να δεσμεύεται για την διευκόλυνση των υποδομών για το έργο, η βουλευτής για παρεμβάσεις σε κοινοβουλευτικό αλλά και τεχνικό επίπεδο, οι αρχαιολόγοι για την προτεραιοποίηση του έργου, τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα και την σχολαστική εποπτεία του έργου.
Οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν οφείλουν να είναι στοχευμένες, μεθοδικές και άμεσες, μιας και το κτίριο και οι απαράμιλλης θρησκευτικής, πολιτιστικής κι αισθητικής αξίας τοιχογραφίες του μπορούν να γίνουν σημείο αναφοράς για την περιοχή.
Κοίμηση της Θεοτόκου: (Παναγούλα)
Έχει ΤΟ ίδιο Αρχιτεκτονικό σχήμα ΜΕ την ΠΑΝΑ ΓΙΑ του Κάστρου χτίστηκε ΚΑΙ ΤΟ 17ο Αι. Βρίσκεται πέντε χιλ. Ανατολικά Της Βόνιτσας στην πλαγιά, λίγο πιο πάνω από την Παναγία Αλιχνιώτισσα, στην πλαγιά του υψώματος Αμαδερός (υψ. 467 μ.) και είναι χτισμένη με επιμέλεια από πελεκητούς ασβεστόλιθους. Έχει κατάγραφο εσωτερικό, που ζωγραφίστηκε το 1726 από τους ζωγράφους Αλέξιο Σαμαρά από τον Αετό
Ξηρομέρου και από το Στέργιο (ή Στέφανο) Αναγνώστου από τα Άγραφα, όταν μητροπολίτης Ναυπάκτου ήταν ο Ιωαννίκιος (1723-1727). Το εικονογραφικό πρόγραμμα είναι πολύ πυκνό και οι σκηνές χωρίζονται μεταξύ τους με χοντρές γραμμές. Στο τετρατοσφαίριο της κόγχης βρίσκεται η Πλατυτέρα με το Χριστό σε μετάλλιο και δύο αγγέλους δίπλα. Στα πλάγια βρίσκεται η Λειτουργία των αγγέλων, που φτάνει στο βόρειο και στο νότιο τοίχο. Στην κάτω ζώνη εικονίζονται οι ιεράρχες Κύριλλος, Αθανάσιος, Χρυσόστομος, Βασίλειος, Γρηγόριος και Σπυρίδων. Στο μέτωπο της κόγχης βρίσκεται η Ανάληψη, όπου ο Χριστός παριστάνεται σε δόξα.
Στην Άκρα ταπείνωση ο Χριστός παριστάνεται με τα σύμβολα του πάθους με την Παναγία και τον Ιωάννη στα πλάγια. Από το νότιο τοίχο αρχίζει η ζώνη των ολόσωμων αγίων. Στον τρούλο εικονίζεται ο Παντοκράτορας με τις ουράνιες δυνάμεις, την Παναγία και τον Πρόδρομο.
Στα σφαιρικά τρίγωνα οι Ευαγγελιστές, όπως και στην εκκλησία της Παναγίας του κάστρου.
Στην Καμάρα εικονίζονται Διάφορες σκηνές ΚΑΙ το η Δευτέρα Παρουσία ΚΑΙ χαμηλότερα Ζώνες ΜΕ αγίους. Στη νότια καμάρα εξιστορείται ο Ακάθιστος Ύμνος και στο κλειδί της ο Χριστός ως Εμμανουήλ, ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος και ο Παλαιός των Ημερών.
Γενικά στο ναό υπάρχουν πάρα πολλά θέματα και πρόσωπα σε ένα πυκνό εικονογραφικό πρόγραμμα και οι σκηνές είναι μικρών διαστάσεων.
Οι ΖΩΓΡΑΦΟΙ έδειξαν προσοχή στην απόδοση του ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΙ προσοχή στις λεπτομέρειες ΚΑΙ το η δουλεια πολυακουσμένα φανερώνει κάποια
σχέση με τις λίγες τοιχογραφίες της εκκλησίας του κάστρου.
Ο Ναός έχει κηρυχτεί διατηρη ΤΕΟ μνημείο ΑΠΌ ΤΟ 1922 (ΦΕΚ 28 / 26-2-1922, ΒΔ 25-2-1922).
Βιβλιογραφία: ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΚΤΙΟΥ - ΒΟΝΙΤΣΑΣ ΑΠΟ την Αρχαιότητα εώς ΣΗΜΕΡΑ. Του Βαγγέλη Δ. Κουτιβή και Γεωργίου Σ. Μπαρμπαρούση
