Με επίκεντρο τον περικαλλή Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου, Πατριάρχου Αλεξανδρείας, πανηγυρίζει η πόλη της Αμφιλοχίας με μεγαλοπρέπεια από χθες την ιερά μνήμη του Αγίου, τιμώντας την συμπλήρωση 150 χρόνων από της ανοικοδομήσεως του Ναού. Τις λατρευτικές εκδηλώσεις τιμά και λαμπρύνει με την παρουσία του ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. κ. Ιερώνυμος.
Στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου, κατά την ακολουθία του Όρθρου χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, ενώ στην Αρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξήρχε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος και συλλειτούργησαν ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και ο Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς. Συμμετείχε ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών αρχιμ. Συμεών Βολιώτης, αλλά και ο Πρωτοσύγκελλος αρχιμ. Επιφάνιος Καραγεώργος μαζί με κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως μας.
Τον θείο λόγο κήρυξε ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος αναφέρθηκε στον εορταζόμενο Άγιο Αθανάσιο, ορθοδοξίας» καθώς πρωτοστάτησε στον αγώνα εναντίον της διδασκαλίας του Αρείου. Ο Μέγας Αθανάσιος «ήταν ο μαχητής αυτού του αγώνα και οι θέσεις του έγιναν αποδεκτές από την Εκκλησία μας γιατί είναι η ορθή πίστη της Εκκλησίας μας για το πρόσωπο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού», τόνισε ο Μακαριώτατος.
Επίσης ο Αρχιεπίσκοπος είπε πως «γίνεται λόγος για την ορθοδοξία, αλλά τι σημαίνει ορθοδοξία; Σημαίνει τη σωστή πίστη, απαρέγκλιτη πορεία στη διδασκαλία του Χριστού μας. Αλλά με έργα το απέδειξαν αυτό οι σημερινοί Άγιοι Αθανάσιος και Κύριλλος και έλαμψαν πολύ». Επεσήμανε ότι «η ορθοδοξία από μόνη της στη ζωή της Εκκλησίας δεν μπορεί να σταθεί. Χρειάζεται και την ορθοπραξία, που σημαίνει: απ’ τη θεωρεία να περάσουμε στην πράξη, από τα λόγια να περάσουμε στα έργα…
Έτσι οι σημερινοί Άγιοι είναι όχι μόνο αρχηγοί, προστάτες της θεωρητικής τοποθετήσεως των αρχών της ορθοδοξίας, αλλά είναι και οι έμπρακτοι εργάτες μέσα στην κοινωνία. Πρωτοστατούν μέσα στη ζωή τους και στα έργα της πίστεως, της αλήθειας, σκορπίζουν τα σκότη, αλλά συγχρόνως γίνονται και οι πρωτεργάτες.
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος μίλησε για τους εορταζομένους Αγίους που «γίνονται τα πρότυπα, τα σημάδια που θα πρέπει οι επόμενοι, είτε κληρικοί είτε λαϊκοί, να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε από όλες τις πλευρές, κι ο καθένας με τον τρόπο του να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες», ενώ τόνισε τα εξής:
«Μας λέει ο απόστολος Παύλος ότι η καλύτερη τιμή είναι η μίμησις, η αντιγραφή του έργου των Αγίων μας. Σήμερα, λοιπόν, στην εποχή των δυσκολιών, ιδιαίτερα αυτή η διαγωγή, αυτό το παράδειγμα του Αγίου Αθανασίου και του Κυρίλλου μπορούν να γίνουν πρότυπο. Σε μια εποχή που λείπουν τα πρότυπα και τα θέλουμε και τα λαχταρούμε και τα χρειαζόμαστε: είναι τα πρότυπα των γονέων, είναι τα πρότυπα της οικογενείας, τα πρότυπα των διδασκάλων, τα πρότυπα των κληρικών, των αρχιερέων, γιατί όχι και των ηγεμόνων του τόπου μας και των αρχών του τόπου μας. Ζητάμε πρότυπα και όραμα!
Είναι δύο πράγματα που μας λείπουν και τα χρειαζόμαστε ιδιαίτερα στην εποχή μας. Καλές είναι οι διαβουλεύσεις, καλές είναι και οι συζητήσεις, καλές είναι και οι αναζητήσεις για βοήθεια απ’ όπου χρειαζόμαστε και απ’ όπου μπορεί να έρθει, η ρίζα όμως και η παράδοση αυτού του τόπου είναι τα πρότυπα τα δικά μας, αυτά που τα αγγίζουμε και μπορούμε να τα αντιγράψουμε. Και κάθε φορά που τα περιφρονούμε και που τα λοιδορούμε, κάθε φορά που αυτά τα πρότυπα τα εξοβελίζουμε από τη ζωή μας, είναι η ζημιά αυτού του τόπου, είναι η καταστροφή αυτού του τόπου».
Κατά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Κοσμάς ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών για την παρουσία του, τονίζοντας ότι «για πρώτη φορά που η Αμφιλοχία εορτάζει τη μνήμη του προστάτη και πολιούχου Αγίου Αθανασίου με τόση πνευματική λαμπρότητα. Πρώτη φορά έρχεται Αρχιεπίσκοπος σ’ αυτή την πόλη για να λειτουργήσει σ’ αυτόν τον ιστορικό Ναό, και μάλιστα αυτή την ημέρα. Ο πιστός, ο ευσεβής, ο αγωνιστής λαός της Ιεράς Μητροπόλεώς μας σήμερα, ενισχύθηκε, ενδυναμώθηκε, στηρίχθηκε, θερμάνθηκε πνευματικά. Μας προσφέρατε την αγάπη σας, την απλότητα σας, τον ορθόδοξο λόγο σας, που πολύ μας οικοδόμησε και μας βοήθησε. Όντως λάβαμε ιδιαιτέρα χαρά και μεγάλη ευλογία.».
Ο Σεβασμιώτατος, ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο για την παρουσία του, ενώ κλείνοντας το λόγο του, ζήτησε από τον Αρχιεπίσκοπο να εύχεται και να προσεύχεται: «Παρακαλώ να εύχεσθε, να προσεύχεσθε για τον ευλογημένο πιστό λαό, για τους άρχοντες τους τοπικούς και τον ευσεβή λαό ο οποίος αγωνίζεται. Να εύχεσθε να κρατήσει τις Παραδόσεις, την Ορθόδοξο Πίστη, να κρατήσει τα ιερά και τα όσια, τα οποία σήμερα τόσο πολεμούνται. Σας παρακαλούμε να προσεύχεσθε για όλου μας».
Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος απαντώντας στον Ποιμενάρχη κ. Κοσμά, τόνισε πως «ο ερχομός μας εδώ, μας έδωσε μια εσωτερική πληρότητα», αλλά και πως η συμμετοχή «όλου αυτού του λαού που τιμά τον Άγιο και οδήγησε τα βήματά του σήμερα στον Ι. Ναό δείχνει ότι υπάρχουν οι παραδόσεις σ’ αυτόν τον τόπο. Και ότι η εγγύηση αυτών των παραδόσεων θα είναι πάντοτε αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι ξέρουν τι έχουν χάσει πολλές φορές, τι τους λείπει και που μπορούν να το βρουν. Αυτός ο λαός ξέρει πολλά περισσότερα από εμάς που έχουμε θέσεις υψηλές.
Και συνέχισε λέγοντας: «Δεν πρέπει εσείς να ευχαριστήσετε εμένα, αλλά εμείς πρέπει να σας ευχαριστήσουμε και να σας ενθαρρύνουμε. Μείνατε σ’ αυτά που κληρονομήσατε, προσπαθήστε να τα αυξήσετε και να τα καθαρίσετε. Αυτή είναι η ελπίδα μας, αυτό είναι που περιμένουμε, αυτό είναι που θέλουμε. Εμείς με τις προσευχές μας, τις ταπεινές, κάνουμε το μικρό μας καθήκον. Δεν προσευχόμαστε μόνο για το λαό. Ευχόμαστε και προσευχόμαστε για τα μέλη της Εκκλησίας, τους εργάτες της Εκκλησίας, αλλά και τα μέλη της πολιτείας – εννοώ εκείνους που ασχολούνται με τα πολιτικά θέματα τις πατρίδος μας.
Προσευχόμαστε να τους δίνει ο Θεός σωφροσύνη, σύνεση, όχι βιασύνη, κι εκείνοι οι οποίοι βιάζονται και μας πιέζουν για να κάνουν αυτό που θέλουν, όταν κάνουν αυτό που θέλουν θα μας ξεχάσουν. Εμείς πρέπει να είμαστε φρόνιμοι, συνετοί, σώφρονες. Ναι στα ανοίγματα, ναι στη συνεργασία, όχι στα ξεριζώματα!
Για πάρτε ένα παράδειγμα: Έζησα και υπηρέτησα επαρχία. Θυμηθείτε τα μηνύματα των ξένων. Μας έλεγαν: ξεριζώστε τ’ αμπέλια και θα πάρετε αποζημίωση, κόψτε τις ελιές και θα πάρετε αποζημίωση, ρημάξτε τον τόπο και θα πάρετε αποζημίωση. Και οι Έλληνες, οι αγρότες, στέκονταν στα καφενεία με το μηχάνημα, κι έριχναν λίγο σπόρο στα χωράφια, για να ξεγελάσουνε τους.. χαζούς, για να πάρουνε τις αποζημιώσεις. Ήρθε η ώρα όμως της αποπληρωμής. Θα πρέπει να ξέρουμε, να μελετήσουμε και τη νοοτροπία των ξένων.
Οι ορθόδοξοι είναι καλόκαρδοι άνθρωποι. Είναι η πίστη μας τέτοια. Όταν έρχεται κάποιος στον εξομολόγο για να πει τον πόνο του ή τη στενοχώρια του, ο εξομολόγος έχει την “οικονομία” μαζί του. Και η θεία οικονομία ποια είναι; -Παιδί μου έσφαλες.. έφταιξες.. ξέχασέ το, μαζί θα αγωνιστούμε να το ξεπεράσουμε. Αυτή είναι η αγάπη του Θεού, η οικονομία. Ο προτεσταντισμός κι όλα τ’ άλλα έχουν τιμωρία, δεν έχει γενναιοδωρία. -Έφταιξες; Θα το πληρώσεις. -Μα δεν μπορώ. -Θα το πληρώσεις. Έτσι είναι λοιπόν η νοοτροπία μας. Η καλή, η καλοκάγαθη η καρδιά μας, δεν πρέπει να είναι πάντοτε αφελής. Θα αγωνιζόμαστε, θα παλεύουμε, ναι στ’ ανοίγματα, και στη συνεργασία, αλλά όχι στα ξεριζώματα!
Αυτός ο τόπος του Βάλτου που φέρει την μεγάλη ιστορία δια μέσου των αιώνων. Κάποτε τραγουδούσαμε χαρούμενα τα τραγούδια στο σχολείο, τώρα όμως δεν γίνονται αυτά τα πράγματα, ήταν οι ρίζες πιο κοντά μας. Εμείς πρέπει να τα επαναφέρουμε πάλι.
Κύριε Δήμαρχε θέλω να σας συγχαρώ, κι εσάς και το Δημοτικό Συμβούλιο, διότι δεν είναι πανηγύρια για να χαρούμε αυτές οι γιορτές, δεν ξέρω πως τις έχετε οργανώσει και τι θα έχετε, αλλά είναι ότι επιστρέφουμε στις ρίζες. Δείχνουμε πόσο εκτιμούμε αυτούς τους ανθρώπους που αγωνιζόμενοι μέσα απ’ τη φτώχια, όπως είπαμε χτες βράδυ, κουρελιασμένοι, μετά την επανάσταση, και την απελευθέρωση, αυτοί κουβαλούσαν τις πέτρες, το νερό, στην πλάτη για να υψωθούν αυτοί οι ναοί. Και δεν μπορούμε πια να τους πουλήσουμε. Δεν μπορούμε πια να τους γκρεμίσουμε. Τους χρειαζόμαστε, και ίσως να τους χρειαστεί κι ο άλλος ο κόσμος αυτούς τους χώρους.
Με αυτή τη σκέψη και με αυτές τις ευχές, Σεβασμιώτατε, εύχομαι να κάνετε όλες τις τελετές επιτυχημένες. Και να ξέρετε, ότι εμείς από κει, από το κέντρο που σας κοιτάμε, σας ζηλεύουμε. Θέλουμε να ζούμε αυτή την ατμόσφαιρα».
Ακολούθησε η λιτάνευση της ιεράς Εικόνας του Αγίου Αθανασίου στους δρόμους της πόλεως, υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής του Δήμου Αμφιλοχίας, με τη συνοδεία στρατιωτικού αγήματος του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων.
Στην Θεία Λειτουργία και την ιερά Λιτανεία συμμετείχαν ο Δήμαρχος Αμφιλοχίας κ. Απόστολος Κοιμήσης, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας κ. Απόστολος Κατσιφάρας, η Αντιπεριφερειάρχης Αιτωλοακαρνανίας κα Χριστίνα Σταρακά, Βουλευτές, Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι, Πολιτευτές, εκπρόσωποι του Στρατού και των Σωμάτων Ασφαλείας και εκπρόσωποι Συλλόγων και Φορέων της Αμφιλοχίας και της ευρύτερης περιοχής.
Την ευθύνη της προετοιμασίας της ιεράς πανηγύρεως είχε ο Προϊστάμενος του Ναού π. Οδυσσέας Κυρόσιμος και οι συνεργάτες του, ενώ τα ιερά αναλόγια διηκόνησαν θαυμάσια χοροί ιεροψαλτών της ευρύτερης περιοχής Αμφιλοχίας, υπό την διεύθυνση του πρωτοψάλτου του Ι. Ναού κ. Γεωργίου Μπενέτση και του πρωτοψάλτου Ι. Ναού Αγ. Δημητρίου Αγρινίου κ. Ανδρέα Αγγελή, υπευθύνου του παραρτήματος της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ι. Μητροπόλεως.
Το μεσημέρι, ώρα 12:30’, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημαρχείου Αμφιλοχίας, πραγματοποιήθηκε η τελετή ανακηρύξεως του Μακαριωτάτου κ. Ιερωνύμου σε επίτιμο δημότη του Δήμου Αμφιλοχίας.
Κατά την έναρξη, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Βασίλειος Γάκης καλωσόρισε τους επισήμους και ανέγνωσε την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ επισήμανε ιδιαιτέρως ότι από της ιδρύσεως του Δήμου, είναι η πρώτη φορά που απονέμεται ο τίτλος του επιτίμου δημότη και αποτελεί ιδιαίτερη χαρά το ότι απονέμεται στον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Κατόπιν ο Δήμαρχος Αμφιλοχίας κ. Απόστολος Κοιμήσης αναφέρθηκε στην προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου, τονίζοντας ιδιαίτερα την πραότητά του, τα χαρίσματα που τον κοσμούν και το ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο που επιτελεί όλα τα χρόνια της διακονίας του μέσα στην Εκκλησία και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία που βρίσκεται στο πηδάλιο της Ελλαδικής Εκκλησίας.
Ο Δήμαρχος ανέφερε πως «ο Μακαριώτατος, με τον δημόσιο λόγο του και την εν γένει στάση του, λειτουργεί ενωτικά για τον λαό και την κοινωνία, παρακάμπτοντάς ακραίες και διαχαστικές φωνές», για να καταλήξει, ότι «το πρόσωπο του Μακαριωτάτου, συγκεντρώνει όλα εκείνα τα κριτήρια που πρέπει να έχει το σύνολο της ζωής μας στο σύγχρονο ελλαδικό χώρο».
Εις ανάμνηση της ημέρας αυτής, προσέφερε μια πλακέτα κι ένα γλυπτό δένδρου ελιάς, έργο του εξ Αμφιλοχίας γλύπτη Άγγελου Παναγιωτίδη.
Ο Μακαριώτατος, αντιφωνώντας, ευχαρίστησε τον Δήμαρχο Αμφιλοχίας για την τιμή και για την πρόσκληση και στη συνέχεια πραγματοποίησε μια βαρυσήμαντη ομιλία με πολλά μηνύματα και προς πολλούς αποδέκτες. Όπως ο ανέφερε χαρακτηριστικά, μίλησε «εκ βαθέων», χωρίς κείμενο και τυπικότητες, παρουσιάζοντας ένα τμήμα των σκέψεών του από τη πεντηκονταετή εμπειρία του μέσα στην εκκλησιαστική διακονία.
Ο Μακαριώτατος, μεταξύ άλλων, τόνισε τα εξής:
» Η Εκκλησία ποιμαίνει, παιδαγωγεί. Θα πρέπει να ξέρετε ότι το οποιοδήποτε πρόβλημα της οικογένειας πρώτα θα το μάθει ο παπάς της Ενορίας. Ο ιερεύς, “ο καλός ποιμήν”, θα το μεταφέρει στον Επίσκοπο και ο Επίσκοπος με τη διάκριση που πρέπει έχει θα δώσει την λύση και, αν χρειαστεί, θα συνεργαστεί με τους φορείς της πολιτείας. Επομένως, εκ των πραγμάτων, είναι ανάγκη η συνεργασία. Δεν θέλουμε να έχουμε τον πρώτο λόγο. Θέλουμε όμως να είμαστε συνεργάτες.
» Η περιοδεία μου τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ελλάδα μου έδωσε ένα αισιόδοξο μήνυμα. Αυτό που ζούμε σήμερα. Ίσως η ανάγκη οδήγησε τα πράγματα στην αναζήτηση της συνεργασίας. Το να βλέπει κανείς συνεργασία Επισκόπου και Δημάρχου, Επισκοπείου και Δημαρχίας για την αντιμετώπιση προβλημάτων αυτό δεν σημαίνει ότι ο Επίσκοπος θέλει να επικυριαρχήσει του Δημάρχου, ή των άλλων φορέων, αλλά εναποθέτει το πρόβλημα. Και το ίδιο σημαίνει και για το Δήμαρχο. Εναποθέτει το πρόβλημα στον Μητροπολίτη όταν είναι δική του ευθύνη η αντιμετώπιση του προβλήματος και δεν θέλει να αναμειγνύεται στα εσώτερα της Εκκλησίας».
……………………………
«Δεν έχω καμιά επιθυμία, ούτε θέλω να αναμιχθώ σε τέτοια θέματα. Έχω όμως έναν λαό που τον ποιμαίνω, που με επισκέπτεται, που μου μεταφέρει τα προβλήματά του, την αγωνία του και δεν μπορώ αυτή την αγωνία να την πετάξω. Είμαι παιδαγωγός και με έβαλε για αυτό το λόγο η Εκκλησία σ’ αυτή τη θέση. Κι επομένως είτε είναι οικογενειακό το πρόβλημα, είτε είναι νεανικό, είτε είναι πολιτικό, όταν έρχεται κάποιος και μου ανοίγει την καρδιά του με ποιο δικαίωμα εγώ θα τον διώξω;
»…. Δεν είναι ανάμειξη στα γεγονότα. Είναι απάντηση στο πρόβλημα της αγωνίας των ανθρώπων. Κι αυτή η αγωνία έχει φτάσει στο κατακόρυφο και δεν μπορεί να κλείνουμε όλοι μας τα αυτιά. Οι Έλληνες είναι κουρασμένοι».
Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος μίλησε για το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας, ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις σχέσεις Εκκλησίας – Πολιτείας και στην εκκλησιαστική περιουσία, πραγματοποιώντας μια ιστορική αναδρομή στις επεμβάσεις της πολιτείας στα της Εκκλησίας από την εποχή του Όθωνα μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες (απαγόρευση συγκλήσεως της Ιεραρχίας, θεσμός Βασιλικού και Κυβερνητικού Επιτρόπου, επεμβάσεις σε εκλογές Αρχιερέων, κ.α.). Επισημαίνοντας την κατά καιρούς αφαίμαξη της εκκλησιαστικής περιουσίας, τόνισε την ανάγκη για μελέτη της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας, ώστε να μπορέσουμε να λύσουμε τα προβλήματα που αναφύονται σήμερα και είπε:
«Θέλετε να ρυθμίσουμε τις σχέσεις μας; Θέλετε να κάνουμε αλλαγή; Δεν έχουμε καμία αντίρρηση. Να καθίσουμε σε ένα τραπέζι με σοβαρότητα και να δούμε γιατί οδηγηθήκαμε σ’ αυτή την κατάσταση σχέσεων Εκκλησίας-Πολιτείας».
Γ
Για το μάθημα των Θρησκευτικών, ο Μακαριώτατος τόνισε ότι είναι δικαίωμα της Εκκλησίας να έχει άποψη ως προς την ορθότητα της δογματικής ακρίβειας:
«Τόσος θόρυβος γίνεται με το θέμα των Θρησκευτικών. Τα βιβλία που θα διδάσκονται τα παιδιά, ως προς τον δογματικό χαρακτήρα θα πρέπει να έχουν την άποψη της Εκκλησίας. Και δεν είναι παράλογο. Τον δογματικό χαρακτήρα ενός βιβλίου θρησκευτικών, ποιος θα τον κρίνει;
» Ένας οποιοσδήποτε Υπουργός, οποιασδήποτε Κυβερνήσεως, θα τολμούσε να απλώσει το χέρι στα Θρησκευτικά των Εβραίων Ελλήνων ή των Μουσουλμάνων Ελλήνων και να τους πει εσείς τα θρησκευτικά θα τα κάνετε έτσι, το κοράνι δεν θα το διδάσκεται έτσι, αλλά θα το διδάσκετε όπως θέλουμε να σας υποδείξουμε εμείς;» ρώτησε ο Αρχιεπίσκοπος, συνεχίζοντας την σκέψη του: «Γιατί, τέλος πάντων, η δική μας Εκκλησία να θεωρείται υποκατάστατο, να θεωρείται πιο χαμηλή; Γιατί να μην έχει την τόλμη να πει όχι. Το δογματικό περιεχόμενο, την ουσία των Θρησκευτικών μας, πρέπει να τα καθορίζει η Εκκλησία».
Τέλος αναφέρθηκε και σε μια σειρά κοινωνικών προβλημάτων όπως το δημογραφικό, την κρίση και την αλλοίωση του θεσμού της οικογένειας, την φυγή των παιδιών στο εξωτερικό, την υπογεννητικότητα και τόνισε πως «αυτού του είδους τα προβλήματα είναι τα πρώτα που θα πρέπει να μας απασχολούν σήμερα».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, προσέφερε στον Δήμαρχο κ. Απόστολο Κοιμήση, μια πλακέτα που απεικονίζει τον Απόστολο Παύλο κατά την ιστορική ομιλία του στην Πνύκα των Αθηναίων, ενώ για την βιβλιοθήκη του Δήμου τον τόμο «Χριστιανική Βοιωτία».
Ο Δήμαρχος Αμφιλοχίας, παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν του Μακαριωτάτου, των Μητροπολιτών και των υπολοίπων προσκαλεσμένων του.
Αργά το μεσημέρι ο Αρχιεπίσκοπος και οι άγιοι Αρχιερείς επισκέφθηκαν το εργοστάσιο ΑΜΦΙΓΑΛ, του Αγροτικού Συνεταιρισμού της Ενώσεως Αγρινίου, στην Κεχρινιά Αμφιλοχίας, όπου ξεναγήθηκαν στις σύγχρονες εγκαταστάσεις παραγωγής γάλατος, τυριού και σχετικών προϊόντων.
