Γνωρίζοντας τον Τόπο μας: Χωριά του Ξηρομέρου ΒΛΥΖΙΑΝΑ

 Τα Βλυζιανά είναι ένα μικρό ορεινό χωριό του Ξηρομέρου και βρίσκεται ανάμεσα στα Ακαρνανικά όρη. Απέχει 15 χιλ. από τον Αστακό και 64 χιλ. από το Μεσολόγγι...

Η εκκλησία της Παναγίας Βλυζιανών

 Το χωριό Βλυζιανά είναι χτισμένο σε υψόμετρο 440 μ. και απλώνεται στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Καλοβούνι (Καλαβούνι), του οποίου η υψηλότερη κορυφή έχει υψόμετρο 917 μ. και ακολουθεί ο δεύτερος μεγαλύτερος ορεινός όγκος της περιοχής, η Βίτσι με 841 μ. Από τις κορυφές τους φαίνονται, τα κοντινά στα Ακαρνανικά όρη, νησιά του Ιονίου (Κεφαλονιά, Ιθάκη, Λευκάδα και οι Εχινάδες).

Το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων

Βόρεια από την εκκλησία της Αγίας Δευτέρας είναι τα σύνορα των Βλυζιανών με τον Αετό ενώ νότια του όρους Βίτσι το χωριό συνορεύει με το Βασιλόπουλο. Νοτιοανατολικά αρχίζει μια κοιλάδα που φτάνει στο οροπέδιο Βρίστιανα. Αριστερά της κοιλάδας βρίσκεται και το οροπέδιο Ντοβρά, ανατολικά του οποίου αρχίζει η περιοχή της Μπαμπίνης και νότια από το ρέμα Μελίσσι η περιοχή της Μαχαιράς.

Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.

 Σε όλη την περιοχή από το όρος Καλοβούνι μέχρι βορειοανατολικά της Αγίας Δευτέρας η βλάστηση είναι κυρίως χαμηλή με πουρνάρια, φιλίκια, ασφάκες, ρίγανη και θυμάρι. Έντονη είναι και η παρουσία της βελανιδιάς. Από το Ρέμα ως το χωριό βρίσκονται αρκετά χωράφια και παλαιότερα πολλά αμπέλια που έδιναν πολύ καλής ποιότητας κρασί. 

Πριν από το Ρέμα υπήρχαν και πολλά πηγάδια που κάλυπταν τις ανάγκες του χωριού σε νερό. Νότια είναι το πηγάδι  Μπαρμπαρουσαίικο, προς την πλευρά του χωριού. 

Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.

Οι πηγές και τα πηγάδια φτάνουν μέχρι την περιοχή του Βασιλόπουλου, με βασικότερη την πηγή Κούτπας (Κούτουπας), στην οποία είχε κατασκευαστεί και βρύση. Λόγω των πολλών νερών ευδοκιμούν πλατάνια και ιτιές.

Η περιφέρεια του χωριού είναι 30.779 στρ., από τις μεγαλύτερες του Δήμου, με πρώτο τον Αστακό με 72.475 στρ. και δεύτερο το Βασιλόπουλο με 48.980 στρ.

Το όνομα του χωριού προέρχεται από την ιδιότητα του εδάφους, δηλαδή, από το υπόλευκο αργιλικό χώμα από όπου αναβλύζει νερό (βλύζει, βλύζα) ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες. Μέσα στο χωριό είχε δυο βρύσες και πηγάδια, που κάλυπταν τις ανάγκες των κατοίκων σε νερό.

                                                                Άποψη από την πλατεία του Χωριού

Η παλαιότερη γραφή του ήταν Βλυζανά και ίσως να ήταν και οικογενειακό τοπωνύμιο, στου Βλυζανού, το οποίο έγινε τα Βλυζανά. Το χωριό καταγράφεται σε τουρκικά κείμενα της εποχής από το 1521 ως Vliziani και μαρτυρείται ότι κατοικούσαν εκεί 17 οικογένειες.

Άκμασε από το 1562 ως το τέλος του 17ου αιώνα και ήταν από τα μεγαλύτερα χωριά του Ξηρομέρου με 85 οικογένειες το 1562 και 80 το 1642. Στην ευρύτερη περιοχή άνθισαν την ίδια περίοδο ο Αετός με 200 οικογένειες και το Δραγαμέστο με 180 οικογένειες. 

 Οχτώ χρόνια αργότερα, το 1650, ο πληθυσμός των Βλυζιανών μειώθηκε σχεδόν στο μισό, αφού καταγράφηκαν μόνο 45 οικογένειες. Τον επόμενο αιώνα συνεχίστηκε η μείωση του πληθυσμού όλου του Ξηρομέρου λόγω των Βενετοτουρκικών πολέμων και τα Βλυζιανά έφτασαν το 1732 να έχουν μόλις 9 οικογένειες. Το μεγαλύτερο χωριό της περιόδου ήταν το Δραγαμέστο με 100 οικογένειες.

Άποψη από την πλατεία του Χωριού

Η παράδοση αναφέρει πως οι πρώτοι οικιστές του χωριού ήρθαν από τους οικισμούς Παλιοχώρι, Ρόνι και Πρίστιανα (οικισμό βόρεια της Μπαμπίνης) που σήμερα είναι ερειπωμένοι. Στην Μπαμπίνη υπάρχουν ακόμη τοπωνύμια που μαρτυρούν τη σχέση του χωριού με τα Βλυζιανά, όπως τα λεγόμενα Βλυζιανίτικα (Β΄ζανίτικα). Κάτοικοι των Βλυζιανών απαριθμούν τα οικογενειακά επίθετα των απογόνων του γενάρχη Πλακιά, ο οποίος ήταν ο πρώτος οικιστής του χωριού και πιστεύουν πως από τον οικισμό των Βλυζιανών πέρασαν εννιά γενεές. Αν η κάθε γενεά έχει 30 χρόνια, 30x9=270 χρόνια, δηλαδή ο σημερινός οικισμός των Βλυζιανών δημιουργήθηκε στις αρχές ή τα μέσα του 18ου αιώνα. 

Μετά την απελευθέρωση και τη δημιουργία των πρώτων δήμων τα Βλυζιανά εντάχθηκαν στο Δήμο Αστακού, ο οποίος αρχικά είχε ως έδρα το Δραγαμέστο και αργότερα τον Αστακό. 

Το 1828-30 αναφέρεται πως το χωριό είχε 150 στρέμματα ιδιόκτητα καλλιεργημένα και άλλα 300 στρέμματα ακαλλιέργητα, αλλά δεν αναφέρεται ο αριθμός των οικογενειών.

Η Παναγία Αγία Δευτέρα

Το 1838 ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου Αστακού ανερχόταν στους 3.170 κατοίκους. Το 1844  έχουμε την πρώτη μεταεπαναστατική αναφορά στον πληθυσμό των Βλυζιανών ο οποίος ανερχόταν στους 249 κατοίκους. Τα επόμενα χρόνια οι απογραφές ανέφεραν συνολικά τους πληθυσμούς των Δήμων. Αναλυτικά για κάθε χωριό γίνεται ξανά αναφορά από το 1879. Μέχρι το 1912,  που έγινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, τα Βλυζιανά ανήκαν στο Δήμο Αστακού και είχαν ως οικισμό τους τη Μάνινα  (ΦΕΚ 261 Α' / 31-8-1912). Τότε αναγράφεται ως Βλυζανά-Vlyzana, ενώ στην απογραφή του 1961 ως Βλιζιανά (Κοινότης Βλιζιανών, τα Βλιζιανά). Στην απογραφή του 2011 στα Βλυζιανά απεγράφησαν 127 κάτοικοι.

Άρτεμης Θ. Μπαρμπαρούση. "ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΒΛΥΖΙΑΝΩΝ". Περιέχεται στο Στα Βλυζιανά στα χρόνια τα παλιά… του Σπύρου Γ. Μπαρμπαρούση.