Η πρώτη έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης δείχνει ότι έχει ήδη σημειωθεί μεγάλη πρόοδος μετά την έκδοση, εννέα μήνες πριν, της στρατηγικής-πλαισίου για την Ενεργειακή Ένωση. Πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά, το δε 2016 θα είναι μια σημαντική χρονιά μέσα στην οποία αναμένονται αποτελέσματα...
Η στρατηγική-πλαίσιο για την Ενεργειακή Ένωση έδωσε νέα ώθηση στην μετάβαση σε μια ασφαλή, ανταγωνιστική και χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών οικονομία. Η Επιτροπή ανέλαβε επίσης τη δέσμευση να υποβάλλει κάθε χρόνο έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, όπου θα εξετάζονται τα σημαντικότερα ζητήματα και θα δίνονται οι κατευθύνσεις σχετικά με την ακολουθητέα πολιτική.
Η έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, η οποία δημοσιεύεται σήμερα για πρώτη φορά, εξετάζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί κατά τους τελευταίους εννέα μήνες, προσδιορίζει τους κύριους τομείς δράσης για το 2016 και διατυπώνει συμπεράσματα για τη χάραξη πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελεί κομβικό στοιχείο για την παρακολούθηση της εφαρμογής της βασικής αυτής προτεραιότητας της Επιτροπής Γιούνκερ.
H έκθεση περιλαμβάνει ενδιαφέροντα στοιχεία και για την Ελλάδα. Συγκεκριμένα:
Το ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας εμφανίζει ορισμένες διαφορές σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ των 28, δηλαδή μεγαλύτερη χρήση πετρελαίου, προϊόντων πετρελαίου και στερεών καυσίμων, μικρότερη χρήση αερίου και καθόλου πυρηνική ενέργεια. Σε σύγκριση με το 1995, το μερίδιο των προϊόντων πετρελαίου και των στερεών καυσίμων στην ακαθάριστη εσωτερική κατανάλωση ενέργειας μειώθηκε (κατά 11 και 5 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα), ενώ το μερίδιο των αερίων και — σε μικρότερο βαθμό — της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αυξήθηκε (κατά 13 και 4 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα).
Η εξάρτηση από τις εισαγωγές στην Ελλάδα παραμένει πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ιδίως όταν πρόκειται για πετρέλαιο, προϊόντα πετρελαίου και φυσικό αέριο. Το 2013, η Ελλάδα εισήγαγε το 66 % των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία (85 % το 2005). Ο δείκτης συγκέντρωσης χώρας προμηθευτή είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά, σε γενικές γραμμές, το ενεργειακό εμπορικό έλλειμμα (μετρούμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ) είναι ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Η δυναμικότητα διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας ήταν για την Ελλάδα 11 % το 2014. Με νέα έργα κοινού ενδιαφέροντος, μπορεί να επιτευχθεί επίπεδο 15 % για το 2030. 3 διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας χαρακτηρίζονται ως Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ-PCI): πρόκειται για την διασύνδεση μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας και τα δύο τμήματα της υποθαλάσσιας διασύνδεσης μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας. Το ελληνικό δίκτυο κατέχει κεντρική θέση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με τις υφιστάμενες και τις μελλοντικές συνδέσεις προς την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Τουρκία και τα Δυτικά Βαλκάνια. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο κόμβου ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή.
Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου δεδομένου ότι βρίσκεται στο σημείο εισόδου στην ΕΕ του νότιου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου και έχει πρόσβαση σε ΥΦΑ (LNG – υγροποιημένο φυσικό αέριο), και προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Επί του παρόντος έχουν προγραμματιστεί πολλά έργα φυσικού αερίου. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα εξής: η γραμμή διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας, ο υπεραδριατικός αγωγός (TAP) και ένα νέο τερματικό ΥΦΑ στο βόρειο Αιγαίο (Αλεξανδρούπολη ή κόλπος της Καβάλας).
Η πολιτική συνοχής της ΕΕ παρέχει σημαντικές δυνατότητες επενδύσεων για την υλοποίηση των στόχων της ενεργειακής πολιτικής στην Ελλάδα, οι οποίες θα συμπληρωθούν με εθνική δημόσια και ιδιωτική συγχρηματοδότηση, με στόχο το βέλτιστο αποτέλεσμα μόχλευσης. Εξασφαλίζει επίσης ενοποιημένες εδαφικές λύσεις για προκλήσεις μέσω της στήριξης της ανάπτυξης ικανοτήτων, τεχνικής βοήθειας και εδαφικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της μακροπεριφερειακής στρατηγικής στην περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου, στην οποία συμμετέχει η Ελλάδα.
Ο κ. Μάρος Σέφτσοβιτς, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδιος για την Ενεργειακή Ένωση, δήλωσε: «Μετά από εννέα μήνες εργασιών, μπορούμε σήμερα να υποστηρίξουμε με βεβαιότητα ότι βρισκόμαστε σε τροχιά υλοποίησης της Ενεργειακής Ένωσης. Τα μηνύματά μου για το 2016 είναι σαφή. Πρώτον, η ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να ηγείται των προσπαθειών για μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Δεύτερον, η μετάβαση αυτή πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιη και επικεντρωμένη στον καταναλωτή. Και τρίτον, οι γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε φέτος δεν θα εκλείψουν. Το 2016 θα είναι επίσης το έτος εντός του οποίου θα θέσουμε τα θεμέλια ενός ισχυρού συστήματος διακυβέρνησης που θα χαρακτηρίζεται από προβλεψιμότητα και διαφάνεια, ό,τι ακριβώς χρειάζονται οι επενδυτές. Τέλος, το 2016 είναι το έτος στο οποίο θα δούμε αποτελέσματα!»
Ο κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, Επίτροπος Δράσης για το Κλίμα και Ενέργειας, δήλωσε επίσης: «Η Ενεργειακή Ένωση αρχίζει να παίρνει μορφή. Σε αυτούς τους λίγους μήνες σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος, τώρα όμως θα πρέπει να προχωρήσουμε στην ανάληψη όλων των απαιτούμενων δράσεων. Σ' αυτό ακριβώς θα επικεντρωθούμε το 2016: να προτείνουμε τη νομοθεσία που θα βελτιώσει τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θα αυξήσει περαιτέρω το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα μειώσει την κατανάλωση ενέργειας και θα εγγυηθεί την ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Έτσι, το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ θα γίνει ισχυρότερο και θα εξασφαλιστούν όλες οι προϋποθέσεις για τη μετάβαση της ΕΕ προς ένα ενεργειακό σύστημα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Καθώς η προσοχή όλων μας είναι στραμμένη στις διαπραγματεύσεις στο Παρίσι, η νομοθεσία αυτή ανανεώνει τη δέσμευση για ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία και την προσήλωσή μας στις διεθνείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.»
Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, η έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης υπογραμμίζει τη συμβολή της Ευρώπης στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν στο Παρίσι. Ήδη, περισσότερες από 160 χώρες, οι οποίες ευθύνονται για πάνω από το 90% των παγκόσμιων εκπομπών, έχουν προσκομίσει τις προτάσεις τους ενόψει της συμφωνίας στο Παρίσι. Η ΕΕ υπέβαλε, στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, τον δεσμευτικό στόχο της μείωσης των εγχώριων εκπομπών σε όλο το φάσμα της οικονομίας κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Μετά τη διάσκεψη του Παρισιού, θα είναι σημαντικό όλες οι χώρες να προχωρήσουν στην υλοποίηση των δεσμεύσεών τους.
Η μετάβαση θα πετύχει και θα είναι κοινωνικά δίκαιη, αν οι πολίτες ενστερνιστούν τη διαδικασία συμμετέχοντας ενεργά στην αγορά ενέργειας, καθώς αυτοί είναι οι τελικά επωφελούμενοι. Ταυτόχρονα, κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες αλλάζουν επιχειρηματικό μοντέλο, ενώ οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή απόδοση δημιουργούν θέσεις εργασίας, για τις οποίες απαιτούνται νέες δεξιότητες.
Λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων η ενέργεια εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στα θέματα προτεραιότητας. Το 2015 χαρακτηρίστηκε από τις συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, τις σταθερά χαμηλές τιμές του πετρελαίου που επηρεάζουν τις ενεργειακές αγορές σε ολόκληρο τον κόσμο, την ανακοίνωση νέων εμπορικών πρωτοβουλιών για πρόσθετες υποδομές εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, τις νέες προοπτικές που ανοίγονται από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, καθώς και την περαιτέρω πτώση της εγχώριας παραγωγής ορυκτών καυσίμων.
Εκτός της απεξάρτησης από τον άνθρακα (συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) και της ενεργειακής ασφάλειας, η στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση εξακολουθεί να συμβάλλει στην ενεργειακή απόδοση, την εσωτερική αγορά ενέργειας, την έρευνα, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, δεδομένου ότι όλες αυτές οι προτεραιότητες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Η έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης παρουσιάζει επίσης τα βασικά στοιχεία ενός μηχανισμού υλοποίησης που θα οδηγεί σε πιο προβλέψιμες, διαφανείς και σταθερές πολιτικές, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Ενεργειακής Ένωσης. Οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, που δημοσιεύονται σήμερα, παρέχουν στα κράτη μέλη τη βάση για να αρχίσουν να διαμορφώνουν τα σχέδιά τους για την περίοδο 2021-2030. Η προτεινόμενη μεθοδολογία σχετικά με τους βασικούς δείκτες είναι το πρώτο βήμα για τη μέτρηση και παρακολούθηση της υλοποίησης της Ενεργειακής Ένωσης. Η Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης συνοδεύεται επίσης από 28 ενημερωτικά δελτία που περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της υλοποίησης της Ενεργειακής Ένωσης για κάθε κράτος μέλος.
Τι άλλο εγκρίθηκε σήμερα;
Οι παρακάτω εκθέσεις και τα αποτελέσματα για την Ενεργειακή Ένωση εγκρίνονται και δημοσιεύονται μαζί με την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης:
-Ο 2ος κατάλογος Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος περιλαμβάνει τα έργα υποδομών που είναι απολύτως αναγκαία για την υλοποίηση των στόχων της ενεργειακής πολιτικής. Ο κατάλογος των έργων αποτελεί επικαιροποίηση του πρώτου καταλόγου έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ), ο οποίος εγκρίθηκε τον Οκτώβριο 2013.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει 108 έργα ηλεκτρικής ενέργειας, 77 φυσικού αερίου, 7 πετρελαίου και 3 για έξυπνα δίκτυα. Η καλή ισορροπία που επιτεύχθηκε μεταξύ έργων ηλεκτρικής ενέργειας και έργων φυσικού αερίου οφείλεται επίσης στον σαφή προσδιορισμό έργων προτεραιότητας στο περιφερειακό πλαίσιο. Η εκτέλεση των έργων αυτών συνδέεται με τα εξής πλεονεκτήματα:
-μεγαλύτερη διαφάνεια και βελτιωμένη δημόσια διαβούλευση·
-ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης (υποχρεωτική μέγιστη προθεσμία τρισήμισυ ετών)·
-βελτιωμένη, ταχύτερη και πιο ορθολογική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων·
-μία και μοναδική αρμόδια εθνική αρχή θα λειτουργεί ως σημείο ενιαίας εξυπηρέτησης για διαδικασίες αδειοδότησης·
-βελτιωμένη ρυθμιστική μεταχείριση με κατανομή του κόστους ανάλογα με τα καθαρά οφέλη, καθώς και ρυθμιστικά κίνητρα·
-δυνατότητα χρηματοδοτικής στήριξης στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF) υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και καινοτομικών χρηματοδοτικών μέσων.
Για να συμπεριληφθεί στον κατάλογο, ένα έργο πρέπει να αποδίδει σημαντικά οφέλη σε τουλάχιστον δύο κράτη μέλη· να συμβάλει στην ολοκλήρωση της αγοράς και την τόνωση του ανταγωνισμού· να ενισχύει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και να μειώνει τις εκπομπές CO2.
-Έκθεση προόδου για την ενεργειακή απόδοση: η έκθεση σχετικά με την πρόοδο υλοποίησης του στόχου ενεργειακής απόδοσης 20% μέχρι το 2020 δείχνει ότι, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί, οι συλλογικές προσπάθειες των κρατών μελών απέφεραν εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μόνο 17,6% σε σύγκριση με τις προβλέψεις για το 2020. Ωστόσο, η Επιτροπή εξακολουθεί να είναι αισιόδοξη ότι ο στόχος του 20% θα επιτευχθεί, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστεί πλήρως η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ, θα επιταχυνθούν οι προσπάθειες, θα αυξηθεί το επίπεδο φιλοδοξίας και θα βελτιωθούν οι συνθήκες για επενδύσεις.
-Έκθεση προόδου της δράσης για το κλίμα: Η έκθεση δείχνει ότι η ΕΕ έχει αποσυνδέσει με ιδιαίτερη επιτυχία την οικονομική ανάπτυξη από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη τόσο του στόχου μείωσης κατά 20% των αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020 όσο και των στόχων του πρωτοκόλλου του Κιότο. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί για το 2030.
-Τάσεις των καταναλωτών ενέργειας: το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής δείχνει ότι οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου δεν παρουσιάζουν ακόμη τις αναμενόμενες επιδόσεις, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί.
-Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή ασφάλεια: η έκθεση παρέχει τα τελευταία δεδομένα για την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια, καθώς και τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη βελτίωσή της μετά την έγκριση της στρατηγικής τον Μάιο του 2014.
-Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για την πυρηνική ασφάλεια: η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, σε γενικές γραμμές, το επίπεδο συμμόρφωσης με την οδηγία του 2009 για την πυρηνική ασφάλεια είναι ικανοποιητικό.
-Συνοπτική παρουσίαση των πετρελαϊκών αποθεμάτων: η οδηγία για τα πετρελαϊκά αποθέματα απαιτεί από την Επιτροπή να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με τα διαθέσιμα αποθέματα πετρελαίου στα κράτη μέλη. Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής συντάχθηκε στο πλαίσιο της υποχρέωσης αυτής και παρέχει επικαιροποιημένες πληροφορίες για τα αποθέματα πετρελαίου στην ΕΕ.
-Πρόταση κανονισμού σχετικά με τις στατιστικές για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Στόχος του κανονισμού είναι να βελτιωθούν οι ευρωπαϊκές στατιστικές για τις τιμές της ενέργειας.
Σήμερα, η Επιτροπή ξεκινά επίσης δημόσια διαβούλευση για μελλοντική αναθεώρηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Φεβρουαρίου.
ypodomes.com
