Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, έχει βιώσει τα πιο ζεστά καλοκαίρια των τελευταίων δύο περίπου χιλιετιών, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα με ελληνική συμμετοχή. Το αποκορύφωμα ήταν οι καύσωνες των ετών 2003, 2010 και 2015.
Η μελέτη 45 επιστημόνων από 13 χώρες (και την Ελλάδα), με συντονιστή τον καθηγητή Γιργκ Λουτερμπάχερ του γερμανικού Πανεπιστημίου του Γκίσεν, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό περιβαλλοντικών ερευνών "Environmental Research Letters", βασίσθηκε σε δενδροχρονολόγηση και σε ανάλυση ιστορικών δεδομένων. Μεταξύ των ερευνητών ήταν ο καθηγητής-ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός και η ελληνικής καταγωγής Έλενα Ξοπλάκη του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Γιούστους-Λίμπιγκ του Γκίσεν.
Σύμφωνα με την μελέτη, ζεστά καλοκαίρια υπήρχαν κατά τη Ρωμαϊκή εποχή, έως τον 3ο αιώνα μ.Χ., ενώ μεταξύ 4ου και 7ου αι. τα ευρωπαϊκά καλοκαίρια ήσαν πιο ψυχρά. Τον γενικά ζεστό Μεσαίωνα ακολούθησε η κρύα Μικρή Εποχή των Πάγων μεταξύ 13ου και 18ου αιώνα. Από τις αρχές του 20ού αιώνα τα καλοκαίρια στην Ευρώπη έγιναν σταδιακά πιο θερμά, κυρίως λόγω της ανθρωπογενούς δραστηριότητας που επιδεινώνει την κλιματική αλλαγή.
Τα τελευταία 30 χρόνια, τα ευρωπαϊκά καλοκαίρια είναι τα πιο ζεστά εδώ και 2.100 χρόνια περίπου, ιδίως στη Νότια Ευρώπη. Σύμφωνα με την μελέτη, μεταξύ 1986-2015 στην Ευρώπη τους θερινούς μήνες Ιούνιο έως Αύγουστο έχει σημειωθεί μια μέση αύξηση της θερμοκρασίας γύρω στους 1,3 βαθμούς Κελσίου. Εξάλλου, οι καύσωνες τείνουν να γίνονται συχνότεροι, πιο έντονοι και μεγαλύτερης διάρκειας. Η μελέτη δεν αποκλείει ότι στο μέλλον οι καύσωνες μπορεί να διαρκούν ακόμη και ολόκληρες δεκαετίες.
Το 2014, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή είχε διαπιστώσει ότι η περίοδος 1983-2012 ήταν η πιο ζεστή 30ετία των τελευταίων 1.400 ετών στο βόρειο ημισφαίριο (όπου ανήκει και η χώρα μας). Η νέα μελέτη πηγαίνει ακόμη πιο πίσω στον χρόνο, έως το 138 π.Χ. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι αιώνες πριν και μετά τη γέννηση του Χριστού ήσαν εξίσου ή και ελαφρώς πιο ζεστοί από ό,τι ο 20ός αιώνας, λόγω φυσικών αιτίων (αύξηση ηλιακής ακτινοβολίας, μεταβολές στα ωκεάνια ρεύματα, ηφαιστειακές εκρήξεις κ.α.).
