Όλοι θαυμάζουμε τα ¨λελέκια¨ με τα μακριά πόδια, το ασπρόμαυρο χρώμα τους και τους κρότους που κάνουν με το ράμφος τους.
Αν και πολλοί τα συγχέουν με τους πελεκάνους, τα αποδημητικά πτηνά τους πελαργούς τους συναντάμε στα καμπαναριά και στους τρούλους των εκκλησιών, σε καμινάδες σπιτιών, σε μεγάλα δέντρα ακόμη και σε φωλιές των στύλων της ΔΕΗ.
Το προστατευόμενο είδος κάθε χρόνο έτσι και φέτος έκανε την εμφάνιση του στην Κατούνα αλλά και σε διάφορα μέρη της υπαίθρου της Αιτωλοακαρνανίας.
Με τους πρώτους βοριάδες ξεκινούν κατά σμήνη εκμεταλλευόμενα τα θερμά ανοδικά ρεύματα μέσω της κύριας μεταναστευτικής οδού της Μικράς Ασίας. Διαχειμωνιάσουν στην Αφρική ενώ διανύουν αποστάσεις που ξεπερνούν τα 20.000km.
Η λέξη πελαργός είναι σύνθετη. Αποτελείται από τις λέξεις πελός (μαύρος) και αργός (λευκός) και ανταποκρίνεται απολύτως στο ασπρόμαυρο χρώμα του. Ανήκει στην οικογένεια των Πελαργιδών (Ciconiidae).
Το είδος διακρίνεται για τις μεγάλες διαστάσεις τους. Το ύψος του ξεπερνάει το 1m, το άνοιγμα των φτερών τους φτάνει τα 2m ενώ ο μεγάλος του λαιμός, το κόκκινο-πορτοκαλί γυαλιστερό ράμφος και τα μακριά πόδια κεντρίζουν το ενδιαφέρον του παρατηρητή. Το βάρος τους ανέρχεται στα 2,7 με 4,5 κιλά και ζουν περίπου 20 χρόνια.
Οι πελαργοί περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγία Ε.Ε. 79/409 “περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών” και προστατεύεται. Παρόλα αυτά ο πληθυσμός τους έχει μειωθεί δραματικά.
Από τα 9000 ζευγάρια που καταγράφηκαν το 1958, το 2004/2005 σημειώθηκαν μόλις 2157 ζευγάρια. Κάθε 10 χρόνια ειδικοί επιστήμονες από όλες τις χώρες όπου αναπαράγεται ο πελαργός καταμετρούν τα αναπαραγόμενα ζευγάρια και τους νεοσσούς που έχουν γεννηθεί εκείνη τη χρονιά.
Τα τελευταία χρόνια οι πελαργοί αποτελούν συνηθισμένο ανοιξιάτικο θέαμα για τους κατοίκους της Κατούνας που κρατάει όλο το Καλοκαίρι.
Είναι πουλιά με πολύ αναπτυγμένη την ανθρωποφιλία και αισθάνονται μεγάλη ασφάλεια που η φωλιά τους βρίσκεται κοντά στον άνθρωπο σε ψηλό σημείο. Με τον τρόπο αυτό ελέγχουν και παρατηρούν τους κινδύνους των νεοσσών τους κυρίως από τα αρπακτικά πουλιά.
Επέλεξαν το χωριό για να ζήσουν και να αναπαραχθούν λόγω των ιδανικών περιβαλλοντικών συνθηκών. Στα βοσκοτόπια και στα χωράφια του π. δήμου Μεδεώνος αναζητούν την τροφή τους και αν είμαστε τυχεροί μπορεί να τους συναντήσουμε και στα υγροτοπικά συστήματα της Αμβρακίας και του Οζερού. Τρέφονται κυρίως με φίδια, βατράχια, σαύρες, σκουλήκια, ποντίκια, ψάρια και έντομα.
Από τα πρώτα πράγματα που κάνει μόλις έρθει στη Κατούνα είναι να προετοιμάσει την φωλιά του.
Αμέσως την συντηρεί και την επισκευάζει. Εγκαθίσταται εκεί και αρχίζει η διαδικασία της αναπαραγωγής με την θηλυκιά. Τα δυο πουλιά συνεργάζονται για την κατασκευή της φέρνοντας το αρσενικό τα υλικά και το θηλυκό αναλαμβάνει το πλέξιμο. Στα εξωτερικά τοιχώματα της φωλιάς βρίσκουν ασφαλές καταφύγιο και φωλιάζουν μικρότερα εντομοφάγα πουλιά που καθαρίζουν την φωλιά από τα παράσιτα.
Γύρω στον Απρίλιο η θηλυκιά γεννάει κάθε δεύτερη μέρα συνολικά από 2 έως 5 αυγά. Η επώαση κρατάει ένα μήνα περίπου και συμμετέχουν εξίσου. Την διατροφή τους αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς. Ο ένας φροντίζει για την εύρεση της τροφής και ο άλλος προστατεύει τους νεοσσούς από την ήλιο, την βροχή, τον αέρα, σκεπάζοντάς τα με τα φτερά του.
Οι περισσότεροι πελαργοί βρίσκονται στο Δήμο Οινιαδών (Λεσίνι, Κατοχή, Νεοχώρι, Γουριά κτλ) και στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου-Αιτωλικού που εξακολουθεί να φωλιάζει με ικανοποιητικό αριθμό ζευγαριών.
Στην αρχαία Ελλάδα ο άνθρωπος έδειχνε πάντα σεβασμό και αγάπη και το θεωρούσε ωφέλιμο πουλί για τη γεωργία, γιατί εξολόθρευε τα επιβλαβή έντομα, τις σαύρες, τα ποντίκια των αγρών και τα φίδια.
Πριν από 2500 χρόνια οι Θεσσαλοί είχαν ανακηρύξει τον πελαργό ως ιερό πτηνό ενώ είχαν νομοθετήσει την περίφημη «Αντιπελάργηση». έναν πρωτοφανή για τα ελληνικά κοινωνικά δεδομένα νόμο, ο οποίος εξίσωνε την εκτέλεση πελαργού με την ανθρωποκτονία επιβάλλοντας στους παραβάτες την αντίστοιχη ποινή.
Το ημερόβιο μονογαμικό πουλί προσφέρει ένα θαυμάσιο θέαμα για τη ζωή του και την βιολογία του στους κατοίκους της Κατούνας.
Η ζεστασιά και η φιλοξενία των ντόπιων προσελκύει τα όμορφα πουλιά και αποτελούν πλέον ένα ζωντανό σύμβολο για την ταυτότητα του χωριού.
Οι πελαργοί επιστρέφουν στη φωλιά τους κάθε χρόνο την ίδια εποχή και δεσπόζουν σε στύλο της ΔΕΗ στα κατωμερήσια και όχι στον τρούλο του Αγίου Αθανασίου στη Κατούνα.
 |
| Παλιά φωτο στον Τρούλο του Αγίου Αθανασίου Κατούνας |
