Μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας μας αναδεικνύει το agrinionews.gr με αφορμή το παρακάτω αναλυτικό άρθρο του Φώτη Α. Βασιλείου από την εφημερίδα «Η Φιλοθέη» . Αυτή είναι ότι η τελευταία μάχη που δόθηκε στην Δυτική Ελλάδα ήταν εκείνη της Κορωνησίας στον Αμβρακικό κόλπο. Το σημαντικό για την τοπική μας ιστορία είναι ότι πρωταγωνιστής στης και αρχηγός των Ελληνικών στρατευμάτων ήταν ο χιλίαρχος Αθανάσιος Κουτσονίκας, ο οποίος κατάγονταν από σπουδαία σουλιώτικη οικογένεια και ήταν από τους πρώτους που εγκαταστάθηκε στο Αγρίνιο ευθύς μετά την απελευθέρωση.
Το αναλυτικό χρονικό της μάχης :
Μετά την ναυμαχία του Ναβαρίνου, ο Καποδίστριας που ανέλαβε κυβερνήτης της Ελλάδας, έβαλε κύριο στόχο για την προώθηση του στρατού στην Στερεά Ελλάδα μέχρι τον Βόλο και την Αιτωλοακαρνανία, για να έχει το πλεονέκτημα στις διπλωματικές διαπραγματεύσεις. Στην εκτέλεση της διαταγής του Καποδίστρια προχώρησαν στη Στερεά Ελλάδα ο Κίτσος Τζαβέλας.
Στο κέντρο ο Δημήτριος Υψηλάντης με τρεις χιλιαρχίες και στην Αιτωλοακαρνανία ο Τσούρτς που η συνέλευση της Τροιζήνας τον είχε κάνει αρχιστράτηγο. Αυτός ελευθέρωσε την Ακαρνανία και πολιόρκησε την Βόνιτσα.
Ο Ελληνικός στόλος ήταν αραγμένος στον Μύτικα Ακαρνανίας και στις 21 Σεπτεμβρίου με αρχηγούς τον Ανδρέα Τενενέ, Αναστάσιο Παρασκευά, Ανδρέα Κουφό και τον Κωνσταντίνο Θεοφάνη μπήκαν στον Αμβρακικό κόλπο εν μέσω πυροβολισμών των κονονιοστασίων της Πρέβεζας και του Ακτίου. Εκεί βοήθησε στην πολιορκία και κατάληψης της Βόνιτσας.
Ο Τσούρτς διάταξε τον Σουλιώτη χιλίαρχο Αθανάσιο Κουτσονίκα να μεταφέρει την χιλιαρχία του στην Κωρονησία (Κορακονήσι).
Ο χιλίαρχος Αθανάσιος Κουτσονίκας
Το νησί αυτό είναι κοντά στην Ηπειρωτική ακτή με την οποία συνδέεται με ένα στενό λαιμό, που οι ντόπιοι το λένε ¨φρύδι ράμα¨, πλάτους 6-7 μέτρων. Δυτικά από τον λαιμό είναι ο Αμβρακικός κόλπος και βορειοανατολικά η λιμνοθάλασσα Λουγαρού.
Ο Κουτσονίκας με την χιλιαρχία του, που αποτελούνταν σχεδόν όλη από Σουλιώτες,κατέλαβε την Κορωνησία και την οχύρωσε όσο μπορούσε καλύτερα. Ο Κιουταχή πασάς, που ήταν τότε στα Γιάννενα κατάλαβε τους κινδύνους και αμέσως έφτασε με πέντε χιλιάδες στρατό στην Σαλαώρα κι ετοιμάστηκε να επιτεθεί στην Κορωνησία από
ξηρά και θάλασσα. Ξεκίνησε από τον λαιμό με πεζικό, από την λίμνη με βάρκες και πριάρια που χώραγαν 4-5 στρατιώτες και από την θάλασσα με δυο μπρίκια, τέσσερις κανονιοφόρες και μερικά άλλα πλοία που ήρθαν από την Πρέβεζα στη Σαλαώρα. Συγχρόνως βαρειά πυροβόλα, που τοποθέτησε στο ύψωμα της Σαλαώρας, βομβάρδιζαν
την Κορωνησία. Έτσι αφού προηγήθηκε βομβαρδισμός και τα Τουρκικά πλοία περικύκλωσαν το νησί, άρχισε η επίθεση των Τούρκων από τον λαιμό και την λιμνοθάλασσα. Εκεί βρισκόταν και ο Κιουταχή Πασάς. Ο Αθ. Κουτσονίκας όμως διέθετε και δύο πυροβόλα. Είχε ρυθμίσει με επιμέλεια την διάταξη του στρατού του και είχε φτιάξει οχυρώματα. Αυτός ο ίδιος έλαβε στο σημείο επαφής του λαιμού με το νησί, δηλαδή απέναντι από τον Κιουταχή.
Εφτά επιθέσεις έκανε ο Κιουταχής αλλά ο Κουτσονικας κι οι Σουλιώτες του, με τα λιανοντούφεκα και τα δυο πυροβόλα τους τον απομάκρυναν και προκαλούσαν στο στρατό του μεγάλες φθορές. Οι Τούρκοι που έφταναν στο νησί με βάρκες μέσα από τη λίμνη δεν είχαν καλύτερη τύχη. Τα βόλια των Σουλιωτών τρυπούσαν τα σανίδια των πριαριών και βυθιζότανε και έτσι οι Τούρκοι έμειναν στα ρηχά όπου τους σκότωναν οι Έλληνες. Και όταν τα Τουρκικά βαριά πλοία πλησίασαν στην Κορωνησία, ερχόμενα από την Βαλαώρα κι έκαναν πυκνό κανονιοβολισμό, μπήκαν στη μάχη τα Ελληνικά
πλοία, που ήταν πίσω από το νησάκι Βουβάλα, μπήκαν ανάμεσά τους κι άρχισαν να χτυπάνε με αποτέλεσμα να τους προκαλέσουν μεγάλη φθορά.
Ο Κιουταχής βλέποντας πως ήταν αδύνατον να πατήσει την Κορωνησία διέταξε υποχώρηση του στρατού στην Βαλαώρα. Κατέφυγαν όλοι κάτω από την προστασία των κανονιοστασίων. Έτσι η Κορωνησία έμεινε σε Ελληνικά χέρια ενώ τα πτώματα των Τούρκων βρισκόταν σκορπισμένα στο λαιμό Κορωνησίας-Σαλαώρας και άλλα επέπλεαν στη λίμνη.
Αυτά έγιναν στις 15 Ιανουαρίου 1829. Μετά τη διπλή νίκη τους στην Κορωνησία, κατά ξηρά και κατά θάλασσα, οι Έλληνες προωθήθηκαν με ταχύτητα στο Μακρυνόρος και έσφιξαν περισσότερο το Φρούριο της Βόνιτσας που τελικά παραδόθηκε στις 6 Μαρτίου 1829. Λίγες ημέρες αργότερα κυριεύτηκε και το σπουδαιότερο οχυρό των Τούρκων στο Μακρυνόρος. Ένας πύργος, πάνω από το Μενίδι, όπου αιχμαλωτίστηκαν 300 Τούρκοι.
Αυτές τις ημέρες υπογράφτηκε το πρωτόκολλο του Λονδίνου (10 Μαρτίου 1829) για ανακωχή. Η Αγγλία ήταν τότε υπέρ της μη επέκτασης των ορίων του Ελληνικού κράτους παρά μόνο η Πελοπόννησος και μερικά νησιά. Ήρθε όμως αργά αυτή η συμπαράσταση των Άγγλων προς τους Τούρκους. Γιατί όλη η Αιτωλοακαρνανία και η ανατολική στερεά Ελλάδα ήταν ελεύθερη και σε όλο τον Αμβρακικό κυριαρχούσαν οιΈλληνες. Τα μόνα σημεία που οι Έλληνες βρισκόταν σε επαφή με τους Τούρκους στηδυτική Ελλάδα ήταν το φρούριο της Πούντας, το Μακρυνόρος, η Κορωνησία και ένα
μικρό προγεφύρωμα στις εκβολές του ποταμού Λούρου στα Φλάμπουρα, όλα στον Αμβρακικό.
Οι Έλληνες έφυγαν από την Κορωνησία κι από το προγεφύρωμα στο Λούρο όταν οριστικοποιήθη-
καν τα σύνορα του νέου Ελληνικού κράτους στου Ακίνου (Συκούλα).
Με την συνθήκη Ανεξαρτησίας η Κορωνησία παραχωρούνταν στους Τούρκους.
Τότε οι Τούρκοι, στο υψηλότερο μέρος του νησιού έφτιαξαν ένα οχυρό (κούλια)που σώζεται μέχρι σήμερα.
Οι Σουλιώτες μείνανε στην Κορωνησία δύο περίπου χρόνια όπου και κέντρωσαν τις άγριες ελιές που υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
http://pasfilotheis.gr/data/documents/fyllo7.pdf
