Ο καπετάνιος της Επανάστασης του 1821 Γιαννάκης Σουλτάνης γεννήθηκε το 1790 στο Μοναστηράκι Βόνιτσας.
Ο Γιαννάκης Σουλτάνης είναι μια από τις ηρωικότερες και ωραιότερες φυσιογνωμίες της Ρούμελης. Πολέμησε σε όλες σχεδόν τις μάχες που έγιναν στην Δυτική Στερεά Ελλάδα. Στο Μεσολόγγι διέπρεψε για τις επιθετικές του πρωτοβουλίες. Τραυματίστηκε γι' αυτό πολλές φορές. Τραυματισμένος καθώς ήταν έλαβε μέρος στην Έξοδο του Μεσολογγίου. Σώθηκε και εντάχθηκε στην στρατιά του Καραΐσκάκη, όπου πάντα διακρίθηκε για την παλληκαριά του. Επεσε στην μάχη της Δόμβραινας σαν σήμερα στις 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1826.
Το Μνημείο του βρίσκεται στην Πλατεία του Μοναστηρακίου. Ο πατέρας του πέθανε νωρίς και άφησε ορφανά τα τρία του παιδιά: το Γιαννάκη, το Γεωργάκη και τον Αναστάσιο. Το αρχικό τους επώνυμο δεν ήταν Σουλτάνης, αλλά ο Γιαννάκης και τα αδέρφια του ονομάστηκαν έτσι επειδή το όνομα της μάνα τους που ήταν Σουλτάνα (δηλ. ο Γιαννάκης της Σουλτάνας). Η μητέρα τους καταγόταν από τους Μακραίους της Κωνωπίνας και ήταν πολύ δυναμική γυναίκα, αυτό που λέμε «αντρογύναικα».
Ο Γιαννάκης Σουλτάνης είναι μια από τις ηρωικότερες και ωραιότερες φυσιογνωμίες της Ρούμελης. Πολέμησε σε όλες σχεδόν τις μάχες που έγιναν στην Δυτική Στερεά Ελλάδα. Στο Μεσολόγγι διέπρεψε για τις επιθετικές του πρωτοβουλίες. Τραυματίστηκε γι' αυτό πολλές φορές. Τραυματισμένος καθώς ήταν έλαβε μέρος στην Έξοδο του Μεσολογγίου. Σώθηκε και εντάχθηκε στην στρατιά του Καραΐσκάκη, όπου πάντα διακρίθηκε για την παλληκαριά του. Επεσε στην μάχη της Δόμβραινας σαν σήμερα στις 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1826.
Το Μνημείο του βρίσκεται στην Πλατεία του Μοναστηρακίου. Ο πατέρας του πέθανε νωρίς και άφησε ορφανά τα τρία του παιδιά: το Γιαννάκη, το Γεωργάκη και τον Αναστάσιο. Το αρχικό τους επώνυμο δεν ήταν Σουλτάνης, αλλά ο Γιαννάκης και τα αδέρφια του ονομάστηκαν έτσι επειδή το όνομα της μάνα τους που ήταν Σουλτάνα (δηλ. ο Γιαννάκης της Σουλτάνας). Η μητέρα τους καταγόταν από τους Μακραίους της Κωνωπίνας και ήταν πολύ δυναμική γυναίκα, αυτό που λέμε «αντρογύναικα».
Στην Επανάσταση του 1821 ο Γιαννάκης έλαβε μέρος από την αρχή επικεφαλής πολλών ανδρών από το Μοναστηράκι και τα γύρω χωριά, μεταξύ των οποίων και πολλά μέλη από την οικογένειά του. Ήταν ατρόμητος και γενναίος μαχητής και αρχικά πολέμησε στις επιχειρήσεις στην Αιτωλοακαρνανία.
Στη μάχη της Πλατανιάς Βόνιτσας οι στρατιώτες του, βλέποντας το μεγάλο αριθμό των εχθρών, τράπηκαν σε φυγή και έμεινε ο Γιαννάκης μόνος με τον αδερφό του Γιώργο. Ο Γιαννάκης λέει στον αδερφό του να φύγει, για να σωθεί τουλάχιστον ο ένας. Όμως αυτός δεν δέχτηκε και τα δύο αδέρφια πολέμησαν σκληρά.
Ο Γιαννάκης τραυματίστηκε βαριά στο χέρι και σε μία μάχη στον Αχελώο.
Στην αρχή του Αγώνα ήταν φίλος του Μαυροκορδάτου και εχθρός του Καραϊσκάκη. Από το Μαυροκορδάτο διορίσθηκε κατήγορος στη δίκη του Καραϊσκάκη στο Αιτωλικό το 1824. Όμως ο Γιαννάκης κατάλαβε γρήγορα την πονηριά του Μαυροκορδάτου και το δίκιο του Καραϊσκάκη και έγινε υποστηρικτής και φίλος του Καραϊσκάκη και αργότερα συναγωνιστής του.
Όταν ανάρρωσε συνέχισε τον αγώνα στη Στερεά Ελλάδα υπό τον Καραϊσκάκη. Έβαλε μέρος στις μάχες της Αράχοβας, Διστόμου, Σαλώνων και Δόμβραινας, στην οποία και έπεσε στις 12 Νοεμβρίου 1826.
Ο ηρωικός Σουλτάνης σκοτώθηκε στα αμπέλια της Δόμβραινας πολεμώντας πάνω στο άλογο του, αφού περικυκλώθηκε από τους εχθρούς και είχε προηγουμένως πληγωθεί τέσσερις φορές. Ο Καραϊσκάκης, βλέποντας τον από μακριά να αγωνίζεται, τρέχει με τέσσερις ιππείς. Ο Σουλτάνης ήταν ακόμα πάνω στο άλογο και μαχόταν, όμως ήταν αργά, σε λίγο ο ήρωας εξέπνευσε.
Ο γενναίος αγωνιστής θάφτηκε στο μέρος που έπεσε. Το 1861 οι συναγωνιστές του πήγαν και βρήκαν το οστά του. Παίρνοντας στα χέρια τους το σπασμένο από τις σπαθιές κρανίο του το
ασπάσθηκαν. Το 1976 η Εταιρεία Ιστορικών Μελετών Δυτικής Ελλάδος έστησε αναμνηστική στήλη στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Μαζί με το Γιαννάκη πολεμούσαν τα αδέρφια του: Ο Γεωργάκης, που ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός του και είχε και αυτός πλούσια πολεμική δράση στη Δυτική Ρούμελη, επιδεικνύοντας μεγάλη γενναιότητα και το 1825 έγινε αντιστράτηγος. Ο Αναστάσιος ή Αναγνώστης, που ανδραγάθησε στις μάχες του Μοναστηρακίου, Βόνιτσας και Αετού και πληγώθηκε στον Άγιο Αθανάσιο του Αιτωλικό. Αρρώστησε βαριά και πέθανε το 1824.
Μαζί με το Γιαννάκη ήταν και ο ανιψιός του Ιωάννης Σουλτάνης γιος του Αναγνώστη.
Περισσότερες πληροφορίες μπορούμε να βρούμε στο βιβλίο του Διονύση Μιτάκη “Γιαννάκης Σουλτάνης και άλλοι Μοναστηρακιώτες Αγωνιστές”, έκδοση του συλλόγου Μοναστηρακιωτών Αιτωλοακαρνανίας το 1994.
Περισσότερες πληροφορίες μπορούμε να βρούμε στο βιβλίο του Διονύση Μιτάκη “Γιαννάκης Σουλτάνης και άλλοι Μοναστηρακιώτες Αγωνιστές”, έκδοση του συλλόγου Μοναστηρακιωτών Αιτωλοακαρνανίας το 1994.
