Μέσα στα ερείπια της αρχαίας πόλης των Φοιτιών βρίσκονται τα ερείπια τεσσάρων ναών. Από αυτούς δύο μας είναι γνωστοί, ένας από αυτούς είναι τουΠροφήτη Ηλία, που ήταν Μετόχι του Πανάγιου Τάφου.
Έχει μικρές διαστάσεις περίπου 4Χ3 μ. και είναι δομικός ναός με μικρή πόρτα δυτικά. Ο νότιος τοίχος του σώζεται σε μικρό ύψος, όπως και ο βόρειος και είναι χτισμένος με ασβεστοκονίαμα και σπασμένα κεραμίδια. Σε καλύτερη κατάσταση σώζεται ο κόγχη του μικρού ιερού.
Πριν την Επανάσταση το Μετόχι, όπως το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, διέθετε μεγάλη περιουσία. Και τα δύο βοηθούσαν στη σύσταση και λειτουργία σχολείων και άλλων κοινωφελών έργων. Για το Μετόχι σώζονται τρια έγγραφα του 1841 -για το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου 53 έγγραφα για το χρονικό διάστημα 1834-1842- που αφορούν στην τύχη της περιουσίας του μετά τη διάλυσή του. Επίσης, το μετόχι του Πανάγιου Τάφου παρουσιαζόταν ως κάτοχος και διαχειριστής πολλών -και ίσως των καλυτέρων- ακινήτων και χωραφιών στη Μαχαιρά. Αυτά εκποιήθηκαν σε χαμηλές τιμές μετά την Επανάσταση και πολλά κατά τη διάρκειά της.
Δυτικά της δεξαμενής και του Αγίου Ιωάννη βρίσκεται ο άλλους άγνωστος ναός, όπου σώζονται ερείπια του τοίχου περιμετρικά. Ο δεύτερος άγνωστος βρίσκεται πάνω στο λόφο Κλειδί, στην ακρόπολη των Φοιτιών και δεν γνωρίζουμε κάτι σχετικά με αυτόν. Αυτές οι εκκλησίες που βρίσκονται μέσα στον χώρο των αρχαίων Φοιτιών είναι σχεδόν ίδιων διαστάσεων, έχουν την ίδια τοιχοδομία και μονοδομικοί. Στην τοιχοδομία τους περιέχουν όλοι πέτρες από το αρχαίο τείχος. Θα να βρεθούν περισσότερα στοιχεία για αυτούς θα πρέπει να υπάρξει η κατάλληλη έρευνα και μελέτη από ειδικούς και αρχαιολόγους.
Πληρ.: Γεώργιος Σπ. Μπαρπαρούσης. Μπαμπίνη Αιτωλοακαρνανίας (αρχαίαι Φοιτίαι). Αθήνα, 2009.
Παπατρέχας Η. Γ. Το Χρονικό του Μαχαιρά Ξηρομέρου. Αθήνα, χ.χ.
