Η ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΙΟΝΙΟΥ ΑΚΥΡΩΣΕ την υπ’ αριθ. 126/2020 (Α.Δ.Α. : 6ΥΡ0Ω6Ζ-ΖΣΤ) απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ακτίου-Βόνιτσας, με θέμα «Περί σύστασης χρησιδανείου του αντλιοστασίου της γεώτρησης στη θέση ΜΠΑΛΚΩΤΟ της Κοινότητας Κατούνας Δήμου Ακτίου Βόνιτσας»
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΙΟΝΙΟΥ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ : ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ
Ταχ. Διευθ. : Λεβίδου & Κύπρου
Τ.Κ. 302 00 Μεσολόγγι
Τηλ.: 2631055447
Φαξ : 2631055456
e-mail : tdo-aitol@4772.syzefxis.gov.gr
Πληροφ.: Αθανάσιος Τσοκάνης
ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΙ.Π. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 16/11/2020
Αρ.Πρωτ. 197239
ΘΕΜΑ: «Ακύρωση της υπ αριθ. 126/2020 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ακτίου-Βόνιτσας»
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, Έχοντας υπ’ όψη :
1. Τις διατάξεις:
α) του Ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 114/τ.Α’/2006): «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων». β) του άρθρου 214 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/τ.Α’/07.06.2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης», όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 108 του Ν. 4555/2018 (ΦΕΚ 133/τ.Α’/19.07.2018) «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Εμβάθυνση της Δημοκρατίας - Ενίσχυση της Συμμετοχής – Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των Ο.Τ.Α. [Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι»] - Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των ΦΟΔΣΑ - Ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη, ταχύτερη και ενιαία άσκηση των αρμοδιοτήτων σχετικά με την απονομή ιθαγένειας και την πολιτογράφηση - Λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες διατάξεις.». γ) του άρθρου 280 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/τ.Α’/07.06.2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης» όπως ισχύει.
δ) του άρθρου 225 του ιδίου ως άνω Νόμου, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 116 του Ν. 4555/2018 (ΦΕΚ 133/τ.Α’/19.07.2018), σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 23 του Π.Δ/τος 139/2010 (ΦΕΚ 232/τ.Α’/27.12.2010): «Οργανισμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου».
ε) του άρθρου 238 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/τ.Α’/07.06.2010), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 131 του Ν. 4555/2018(ΦΕΚ 133/τ.Α’/19.07.2018).
στ) των άρθρων 28 και 28Α του Ν. 4325/2015 (ΦΕΚ 47/τ.Α’/11.05.2015) : «Εκδημοκρατισμός της Διοίκησης - Καταπολέμηση Γραφειοκρατίας και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Αποκατάσταση αδικιών και άλλες διατάξεις».
ζ) της υπ’ αριθ. 15870/15.05.2017 (ΦΕΚ 250/τεύχος Υ.Ο.Δ.Δ/26.05.2017) απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών με θέμα: «Διορισμός του Νικολάου Παπαθεοδώρου του Αγγελάκη ως Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου».
Σελίδα 1 από 7
2. Τις αριθμ. 74895/εγκ.60/30-12-2010 και 5370/εγκ.15/2-2-2011 εγκυκλίους του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρ. Διακυβέρνησης με θέμα «Έλεγχος νομιμότητας πράξεων Ο.Τ.Α., αναζήτηση αστικής και πειθαρχικής ευθύνης αιρετών μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α.»
3. Τις οδηγίες που δόθηκαν με την υπ’ αριθμ. 42203/εγκ.27/13.08.2018 (ΑΔΑ: 6ΖΝ1465ΧΘ7-Δ51) εγκύκλιο του ΥΠ.ΕΣ. με θέμα « Έλεγχος νομιμότητας πράξεων των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού και των νομικών τους προσώπων, Πειθαρχική και Αστική ευθύνη αιρετών, Επιβολή διοικητικών μέτρων μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ, (άρθρο 238 του ν.3852/2010 (Α’ 87), όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 131 του ν.4555/2018 (Α΄133) (Πρόγραμμα “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι”)».
4. Την υπ’ αριθ. 126/2020 (Α.Δ.Α. : 6ΥΡ0Ω6Ζ-ΖΣΤ) απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ακτίου Βόνιτσας, με θέμα «Περί σύστασης χρησιδανείου του αντλιοστασίου της γεώτρησης στη θέση ΜΠΑΛΚΩΤΟ της Κοινότητας Κατούνας Δήμου Ακτίου Βόνιτσας».
5. Το υπ’ αριθμ. 188649/26.10.2020 έγγραφό μας με το οποίο ζητήθηκαν από το Δήμο Ακτίου-Βόνιτσας στοιχεία θεωρούμενα ως απαραίτητα για τον έλεγχο νομιμότητας της ως άνω απόφασης, και το υπ’ αριθμ. 197239/30.10.2020 έγγραφο του προαναφερόμενου ΟΤΑ, με το οποίο παρασχέθηκαν τα ζητηθέντα στοιχεία. 6. Τα λοιπά στοιχεία του σχετικού φακέλου.
ΣΚΕΦΘΕΝΤΕΣ
Με τις διατάξεις των παρ. 1 και 3 του άρθρου 225 του N. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/τ.Α’/7-6-2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης» όπως αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 116 του N. 4555/18 (ΦΕΚ 133/τ.Α’/19.07.2018), ορίζεται ότι: «1. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των δήμων και των περιφερειών, καθώς και των Ν.Π.Δ.Δ. αυτών, από στέλλονται υποχρεωτικά για έλεγχο νομιμότητας στην ΑΥΕ Ο.Τ.Α., εφόσον αφορούν: α) ρυθμίσεις κανονιστικού περιεχομένου, β) την ανάθεση έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών, αν το τίμημα υπερβαίνει το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., γ) την αγορά και εκποίηση, λόγω πώλησης ή δωρεάς κατά κυριότητα, ακινήτων,
δ) την κήρυξη αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, ε) τη μίσθωση ακινήτων από τρίτους, στ) τη σύναψη πάσης φύσεως δανείων, ζ) την ίδρυση πάσης φύσεως νομικών προσώπων, τη συμμετοχή σε υφιστάμενα νομικά πρόσωπα, καθώς και τη λύση και τη θέση σε εκκαθάριση νομικών προσώπων, η) τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, με την επιφύλαξη του τελευταίου εδαφίου της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 του άρθρου 100 και θ) τη διεξαγωγή δημοτικού ή περιφερειακού δημοψηφίσματος. Στην ΑΥΕ Ο.Τ.Α. αποστέλλονται προς έλεγχο νομιμότητας και οι αποφάσεις των κοινωφελών επιχειρήσεων, των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης και των μονομετοχικών ανωνύμων εταιρειών Ο.Τ.Α. που αφορούν: α) αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, β) εκποίηση παγίων περιουσιακών στοιχείων, γ) αγορά και εκποίηση ακινήτων, δ) σύναψη δανείων, ε) ανάθεση έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών, εάν το τίμημα υπερβαίνει το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., στ) μίσθωση ακινήτων από τρίτους και
ζ) τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, με την επιφύλαξη της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 του άρθρου 100. Ειδικά, για τις ΔΕΥΑ, εκτός από τις παραπάνω αποφάσεις, αποστέλλονται επιπλέον προς έλεγχο νομιμότητας οι αποφάσεις εκείνες που αφορούν την ψήφιση του προϋπολογισμού της επιχείρησης και του τεχνικού προγράμματος έργων, καθώς και κάθε τροποποίησή τους. Επίσης, αποστέλλονται προς έλεγχο νομιμότητας οι αποφάσεις των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης, εφόσον υπάγονται στις περιπτώσεις των προηγούμενων εδαφίων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο προϋπολογισμός τους. Οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις αυτών κοινοποιούνται στην ΑΥΕ Ο.Τ.Α. ..… 3. Ο Επόπτης Ο.Τ.Α. ελέγχει τη νομιμότητα της απόφασης μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευσή της στην ΑΥΕ Ο.Τ.Α. και εκδίδει υποχρεωτικά ειδική πράξη. Η μη έκδοση της ειδικής πράξης του προηγούμενου εδαφίου συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα του Επόπτη Ο.Τ.Α. …»
Με την υπ’ αριθμ. 7666/εγκ.11/07.02.2007 εγκύκλιο του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α. ορίζεται –μεταξύ άλλων- ότι: «…Ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας (σ.σ. Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης) μέσα σε αποκλειστική προθεσμία είκοσι (20) ημερών (σ.σ. 30 ημερών, βάσει των διατάξεων του άρθρου 225, § 3 του Ν. 3852/2010 όπως ισχύουν) από την περιέλευση σε αυτόν του πλήρους φακέλου της σχετικής προς έλεγχο πράξης, εκδίδει απόφαση για την νομιμότητα ή την ακύρωση αυτής. Σε περίπτωση που λείπουν κάποια από τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο και ζητηθεί η αποστολή ή συμπλήρωσή τους, η αποκλειστική εικοσαήμερη (σ.σ. τριανταήμερη) προθεσμία άρχεται από την περιέλευση αυτών, εφόσον έκτοτε είναι δυνατόν να διαμορφωθεί ολοκληρωμένη κρίση για τη νομιμότητα ή μη της πράξης (ΣτΕ 1530/2006, 2482/2001)».
Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 238 του ιδίου ως άνω Νόμου, ορίζεται ότι: «Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων κατά τα άρθρα 225, 226
Σελίδα 2 από 7
και 227 του παρόντος ασκείται από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τις Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 του Κ.Δ.Κ, οι οποίες βρίσκονται στις έδρες των περιφερειών που ανήκουν στην ανωτέρω Αποκεντρωμένη Διοίκηση, καθώς και τις Επιτροπές Ελέγχου των Πράξεων του άρθρου 68 του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (π.δ. 30/1996), που βρίσκονται στην έδρα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. …».
Με τις διατάξεις 28Α του Ν. 4325/2015 (ΦΕΚ 47/τ.Α’/11.05.2015) : «Εκδημοκρατισμός της Διοίκησης - Καταπολέμηση Γραφειοκρατίας και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Αποκατάσταση αδικιών και άλλες διατάξεις» ορίζεται ότι: «Ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκπροσωπεί την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και προΐσταται των υπηρεσιών και των υπαλλήλων αυτής. Κατευθύνει, συντονίζει, εποπτεύει και ελέγχει τη δράση των υπηρεσιών και των υπαλλήλων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Ασκεί τις αρμοδιότητες που ασκούσε ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας, καθώς και κάθε άλλη αρμοδιότητα που απονέμεται σε αυτόν ή σε υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης βάσει νόμου …».
Με τις διατάξεις του άρθρου 23 του Π.Δ/τος 139/2010 (ΦΕΚ 232/τ.Α’/27-12-2010) «Οργανισμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου», ορίζεται ότι «Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ η εποπτεία του Κράτους επί των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 214 του ν. 3852/2010, ασκείται από το Τμήμα Προσωπικού και τα Τμήματα Διοικητικού – Οικονομικού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου.»
Επειδή η ελεγχόμενη υπ’ αριθ. 126/2020 (Α.Δ.Α. : 6ΥΡ0Ω6Ζ-ΖΣΤ) απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ακτίου-Βόνιτσας διαβιβάστηκε στην Υπηρεσία μας με το υπ’ αριθμ. 12588/20.10.2020 έγγραφο του εν λόγω Δήμου και πρωτοκολλήθηκε στην Υπηρεσία μας λαμβάνοντας αριθμό πρωτοκόλλου εισερχομένου εγγράφου 188649/21.10.2020, ενώ το υπ’ αριθμ. 13078/30.10.2020 έγγραφο του ιδίου Δήμου με το οποίο παρασχέθηκαν τα ζητηθέντα με τα υπ’ αριθμ. 188649/26.10.2020 έγγραφό μας στοιχεία πρωτοκολλήθηκε στην Υπηρεσία μας την 03.11.2020 λαμβάνοντας αριθμό πρωτοκόλλου εισερχομένου εγγράφου 197239, συνεπώς αυτές εξετάζονται αρμοδίως και εντός της εκ του Νόμου τασσόμενης προθεσμίας.
Επειδή με την ως άνω ελεγχόμενη απόφαση, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ακτίου-Βόνιτσας αποφάσισε τη σύσταση χρησιδανείου για την παραχώρηση προς τον Αγροτικό Συνεταιρισμό με την επωνυμία «Βιολογικό Αγρόκτημα», της γεώτρησης – αντλιοστασίου Κατούνας για 15 έτη με προαίρεση παράτασης για 10 έτη.
Επειδή από τη μελέτη του σχετικού φακέλου διαπιστώνεται ότι η ως άνω ελεγχόμενη απόφαση πάσχει νομιμότητας, και συνεπώς είναι ακυρωτέα για τους λόγους που αναλυτικά αναπτύσσονται κατωτέρω:
Α. Πρώτος λόγος ακύρωσης:
Επειδή σύμφωνα με τα οριζόμενα στην αριθμ. 7666/ εγκ.11/07.02.2007 εγκύκλιο του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α. (παρ.2.3, εδάφιο iii) περί Εποπτείας Πράξεων Οργάνων ΟΤΑ: «….κατά τον έλεγχο ερευνώνται, πέραν της παράβασης κανόνα δικαίου, και τα ελαττώματα της αιτιολογίας ή η έλλειψη αυτής. Στοιχεία της αιτιολογίας είναι η αναφορά των κανόνων δικαίου στους οποίους στηρίζεται η έκδοση της πράξης, η τυχόν ερμηνεία τους, η ουσιαστική εκτίμηση των πραγματικών καταστάσεων, καθώς και τα κριτήρια σχετικά με την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας. Η αιτιολογία πρέπει οπωσδήποτε να είναι ειδική (όχι γενική και αόριστη), πλήρης ή επαρκής».
Επειδή, εξάλλου, σύμφωνα με το Σύνταγμα, αλλά και το άρθρο 17 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης είναι νόμιμη, όταν είναι ειδική και πλήρης, περιέχει δηλαδή σαφώς όλα τα ουσιώδη συγκεκριμένα περιστατικά κατά τρόπο που δεν αφήνει κενά ή αμφιβολίες για την ορθότητα της κρίσης του διοικητικού οργάνου. Η αιτιολογία περιλαμβάνει την αναφορά των κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν την έκδοση της διοικητικής πράξης και την ερμηνεία τους, τη διαπίστωση ότι συντρέχουν οι πραγματικές και νομικές καταστάσεις, ενόψει των οποίων επιβάλλεται ή επιτρέπεται η έκδοση της πράξης κατ’ εφαρμογή
Σελίδα 3 από 7
των κανόνων αυτών, τη διαπίστωση της συνδρομής και την εκτίμηση των σχετικών πραγματικών περιστατικών, καθώς και τις σκέψεις του διοικητικού οργάνου που οδήγησαν στην έκδοση της διοικητικής πράξης. Σκοπός δε της αιτιολογίας είναι η δημιουργία δυνατότητας ελέγχου τόσο από το διοικούμενο, όσο και από το Δικαστήριο, κατά πόσο η διοικητική πράξη εκδόθηκε για εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και κατά πόσο είναι σύμφωνη ή βρίσκεται σε αρμονία προς τους κανόνες δικαίου που καθορίζουν το πλαίσιο νομιμότητας.
Επειδή εν προκειμένω σε κανένα σημείο του σκεπτικού ή αποφασιστικού μέρους της υπ’ αριθμ. 126/2020 ελεγχόμενης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ακτίου-Βόνιτσας αναφέρονται οι κανόνες δικαίου (σχετικές διατάξεις) στους οποίους στηρίζεται η έκδοσή της, με αποτέλεσμα αυτή να παρίσταται αναιτιολόγητη και τυγχάνει μη νόμιμη και ακυρωτέα
Β. Δεύτερος λόγος ακύρωσης:
Επειδή διαπιστώνεται ότι η ελεγχόμενη σε καμία διάταξη αφορώσα τη διαχείριση της δημοτικής ακίνητης περιουσίας μπορεί να βρει έρεισμα, καθώς:
i. Με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 185 του Ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 114/τ.Α’/2006): «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» ορίζεται ότι : «1. Με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου επιτρέπεται να παραχωρείται δωρεάν η χρήση δημοτικών ή κοινοτικών ακινήτων στο Δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, για την αντιμετώπιση έκτακτης και επείγουσας ανάγκης. Η παραχώρηση ανακαλείται με όμοια απόφαση, εφόσον οι λόγοι που την είχαν υπαγορεύσει έχουν εκλείψει. 2. Ομοίως με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, επιτρέπεται να παραχωρείται
δωρεάν η χρήση ακινήτων σε άλλα νομικά πρόσωπα, που ασκούν αποκλειστικά και μόνο δραστηριότητα, η οποία είναι κοινωφελής ή προάγει τα τοπικά συμφέροντα». Αυτό σημαίνει σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 74677/1977 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών, ότι οι αρμοδιότητες των νομικών αυτών προσώπων πρέπει να συμπίπτουν ή να είναι συναφείς με τις αρμοδιότητες των οργανισμών Τοπ. Αυτοδ/σης όπως αυτές περιγράφονται στο άρθ. 75 του Κώδικα (τέτοια νομικά πρόσωπα, μπορεί να θεωρηθούν το Π.Ι.Κ.Π.Α., το ΙΚΑ, η Εργατική Εστία, το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων, οι Επιτροπές Παιδικών Κατασκηνώσεων του Υπουργείου Υγιεινής και Κοινωνικής Πρόνοιας, Καλλιτεχνικοί Οργανισμοί Δήμων ή Κοινοτήτων, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, κ.λ.π., (βλ. και σχόλια σε «Ο Νέος Δημοτικός & Κοινοτικός Κώδικας», Μ. Καραναστάσης, σελ. 921, Αθήνα 2006).
ii. Επειδή με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ΑΝ 2039/1939 ορίζεται ότι «Κοινωφελής σκοπός κατά την έννοιαν του παρόντος είναι κατ` αντίθεσιν προς τον ιδιωτικόν πάς κρατικός, θρησκευτικός, φιλανθρωπικός, έν γένει δ` επωφελής είς το κοινόν εν όλω η έν μέρει σκοπός». Περαιτέρω δε, κατά την έννοια των διατάξεων αυτών δεν αρκεί απλώς η κατά το οικείο καταστατικό του νομικού προσώπου επιδίωξη κοινωφελούς σκοπού, αλλά πρέπει αυτός να είναι αποκλειστικός (ΣτΕ 2111/88, 3391/76).
iii. Επειδή κατά την σχετική πάγια νομολογία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), το κριτήριο κάποιου σκοπού ως κοινωφελούς πρέπει να αναζητηθεί στο ότι αφενός δεν είναι κερδοσκοπικός και αφετέρου τείνει στην επιδίωξη εξυπηρέτησης όχι ορισμένου προσώπου ή ορισμένου κύκλου προσώπων, αλλά του κοινού γενικά, στην εξυπηρέτηση γενικότερης ανάγκης . Το τελευταίο συμβαίνει όταν με την εκπλήρωση του σκοπού παρέχεται ωφελιμότητα που καλύπτει ανάγκες ευρύτερης του ατόμου ομάδας, ώστε η εκπλήρωση του σκοπού να ενδιαφέρει το κοινωνικό σύνολο, το είδος δε της παρεχόμενης ωφέλειας μπορεί να είναι όχι μόνο υλική αλλά και ηθική. Περαιτέρω, ο κατά το καταστατικό ή οργανισμό κλπ. κοινωφελής χαρακτήρας πρέπει να επιβεβαιώνεται και από την πραγματική δραστηριότητα. (Γνωμ. ΝΣΚ 443/1992, 311/1995, 334/2001, 472/2008).
iv. Επειδή από τις διατάξεις των άρθρων 810 και 816 ΑΚ προκύπτει ότι στη σύμβαση χρησιδανείου,
Σελίδα 4 από 7
που είναι ενοχική, διαρκής και χαριστική σύμβαση (βλ. Ι. Ρόκα, στο Γεωργιάδη – Σταθόπουλο ΑΚ άρθρο 810 αριθ. 3,1. Πασσιά στην ΕρμΑΚ άρθρο 810 αριθ. 24 και 25, Π. Φίλιο, ΕνοχΔ Ειδικό μέρος1974 σ. 149) και μπορεί να καταρτισθεί και ατύπως, έστω και αν περιέχει παραχώρηση χρήσης ακινήτου [βλ. Ι. Ρόκα, ό.π. αριθ. 6, Π. Φίλιο, ό.π. σ. 150, Ι. Πασσιά, ό.π. αριθ. 17 και 48, Π. Ζέπο, Ενοχ.Δικ. Ειδικό μέρος έκδ. 2η (1965) σ. 285], ο χρήστης παραχωρεί τη χρήση του πράγματος κινητού ή ακινήτου, χωρίς αντάλλαγμα στον χρησάμενο, ο τελευταίος δε έχει την υποχρέωση να αποδώσει το πράγμα στον χρήστη μετά τη λήξη της σύμβασης. Η χωρίς αντάλλαγμα παραχώρηση της χρήσης του πράγματος στον χρησάμενο αποτελεί ουσιώδη όρο για τη σύσταση της συμβάσεως του χρησιδανείου, διότι αν συμφωνήθηκε «αντάλλαγμα», η σύμβαση αυτή δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως χρησιδάνειο, αλλά συνήθως ή ως μίσθωση ή άλλη μικτή σύμβαση μη ρυθμιζόμενη πάντως από τις διατάξεις περί χρησιδανείου (βλ. ΕφΑΘ 10753/91 ΝοΒ 40. 574 και εκεί παραπομπές, ΕφΠειρ 951/94Δνη 37.438, Ι. Πασσιά, ό.π. άρθρο 810 αριθ. 8-12, Κ. Καυκά, ΕνοχΔέκδ. 4η, άρθρο 810 σ. 319, 320).
v. Επειδή, συνεπώς, η παραχώρηση δημοτικού πράγματος (κινητού ή ακινήτου) με τη μορφή χρησιδανείου, ακριβώς λόγω του χαριστικού (άνευ ανταλλάγματος) χαρακτήρα της, εμπίπτει στις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 185 του Ν. 3463/2006 περί δωρεάν παραχώρησης και στις ειδικότερες προϋποθέσεις που αυτές οι διατάξεις θεσπίζουν, υπό το πρίσμα της κείμενης νομολογίας όπως παρατίθεται ανωτέρω.
vi. Επειδή στο ισχύον καταστατικό (αρ.πρ. 14/2015 [α.α. κατ. 2/2015] , αρ.πρ. 1/2018 του Ειρηνοδικείου Βάλτου) του Αγροτικού Συνεταιρισμού με την επωνυμία «Βιολογικό Αγρόκτημα», μεταξύ άλλων, προβλέπονται και τα εξής:
∙ στο άρθρο 3 αυτού : «Σκοπός - Δραστηριότητες: 1. Ο Συνεταιρισμός είναι αυτόνομη ένωση προσώπων, η οποία συγκροτείται εθελοντικά και επιδιώκει, με την αμοιβαία βοήθεια και την αλληλεγγύη των μελών της, τη συλλογική, οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη και προαγωγή τους μέσω μιας συνιδιοκτήτης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης. …. 2. Για την επίτευξη των σκοπών του ο Συνεταιρισμός: α. Αναπτύσσει οποιοσδήποτε δραστηριότητες με τις οποίες καλύπτει ολόκληρο το φάσμα της παραγωγής και εμπορίας των κτηνοτροφικών προϊό
ντων των μελών του, …. Οι δραστηριότητες αυτές ενδεικτικά είναι οι εξής : ….. Η ίδρυση, ανέγερση και λειτουργία ειδικών εγκαταστάσεων για την εξυπηρέτηση των ποιμνίων των συνεταίρων, …. Η επεξεργασία, τυποποίηση και μεταποίηση των προϊόντων που παράγουν και παραδίδουν οι συνεταίροι ή και τρίτοι στο Συνεταιρισμό και η μεταπώλησή τους. …. Η μέριμνα για την καλύτερη αποθήκευση και συντήρηση των προϊόντων των μελών …. β) …. γ) Η πρακτόρευση στην περιφέρεια του, ασφαλιστικών εταιριών. …δ) Η πρακτόρευση στην περιφέρεια του, οργανισμών ασφάλισης ή αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής και κεφαλαίου. … ε. Η παροχή τεχνικής βοήθειας στα μέλη. …στ) … Για την παροχή των υπηρεσιών του αυτών … δικαιούται … να εισπράττει αμοιβή ή να επιβάλλει εισφορά
στους εξυπηρετούμενους αγρότες και κτηνοτρόφους μέλη του ή μη. … ζ. Η δημιουργία συνεταιριστικών ενώσεων για την προμήθεια στα μέλη του καταναλωτικών αγαθών, μεγαλύτερης κλίμακας. …θ. Η παρέμβαση και η λήψη κάθε μέτρου προστασίας των αγροτικών προϊόντων των μελών του και τρίτων συναλλασσόμενων με τον συνεταιρισμό. … κστ. Απαγορεύεται στο Συνεταιρισμό να χορηγεί χρηματικά δάνεια σε μη μέλη του ή να παρέχει εγγυήσεις υπέρ αυτών. … 3· Για την εκπλήρωση των σκοπών του ο Συνεταιρισμός μπορεί: …. στ. Ο Συνεταιρισμός αποτελεί νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και έχει εμπορική ιδιότητα, σύμφωνα με το άρθρο ι παρ. 2 του ν. 4384/2016. … θ. Ο Συνεταιρισμός διέπεται από τις η διεθνείς συνεταιριστικές αρχές, … 3η Αρχή: Οικονομική Συμμετοχή των Μελών. … Τα μέλη συνήθως απολαμβάνουν περιορισμένη αποζημίωση ή καθόλου για το κεφάλαιο που καταθέτουν για να γίνουν μέλη. Τα μέλη διαθέτουν τα πλεονάσματα για οποιονδήποτε ή για όλους από τους ακόλουθους σκοπούς: α) Ανάπτυξη του συνεταιρισμού, ενδεχομένως με τη δημιουργία αποθεματικών, από τα οποία μέρος τουλάχιστον θα
Σελίδα 5 από 7
είναι αδιανέμητα, β) Απόδοση στα μέλη ανάλογα με τις συναλλαγές τους με τον συνεταιρισμό και γ) Υποστήριξη άλλων δραστηριοτήτων που εγκρίνονται από τα μέλη. …»
∙ στο άρθρο 9 αυτού : «Υποχρεώσεις Μελών: … β) … να υπερασπίζονται και να εξυπηρετούν τα συμφέροντα του Συνεταιρισμού και να μην προβαίνουν σε πράξεις που μπορούν να βλάψουν τα συμφέροντά του ή τα συμφέροντα των συνεταίρων, ως μελών του Συνεταιρισμού. … δ) Να μην ανταγωνίζονται το Συνεταιρισμό, στον οποίο είναι μέλη και να απέχουν από δραστηριότητες ανταγωνιστικές με αυτές που αναπτύσσει ο Συνεταιρισμός ή από πράξεις που μπορούν με οποιονδήποτε τρόπο να βλάψουν τα συμφέροντα του. Ο Συνεταιρισμός είναι η επιχείρηση του κάθε μέλους, το οποίο δρα για την μέγιστη επίτευξη του σκοπού του συνεταιρισμού.»
∙ στο άρθρο 35 αυτού : «Ειδικοί όροι ορισμένων εργασιών: … 2. Δάνεια προς συνεταίρους. α) Δάνεια χορηγούνται μόνο σε συνεταίρους και με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, που καθορίζει και τους βασικούς όρους του δανείου, εφόσον υπάρχουν οι δυνατότητες. …».
∙ στο άρθρο 38 αυτού : «Διαχειριστικό υπόλοιπο - Πλεονάσματα - Κέρδη - Τηρούμενα βιβλία: …1. Αν από τα ακαθάριστα έσοδα του συνεταιρισμού, αφαιρεθούν οι κάθε είδους δαπάνες, οι ζημιές, οι αποσβέσεις και οι τόκοι των προαιρετικών μερίδων, το υπόλοιπο που απομένει αποτελεί το διαχειριστικό υπόλοιπο της χρήσης. Το διαχειριστικό υπόλοιπο περιλαμβάνει πλεονάσματα και κέρδη. Τα πλεονάσματα προέρχονται από τις συναλλαγές του συνεταιρισμού με τα μέλη του και με μέλη - επενδυτές που συναλλάσσονται με τον συνεταιρισμό. Το πέραν του πλεονάσματος υπόλοιπο λογίζεται ότι προέρχεται από τις συναλλαγές με τρίτους και αποτελεί κέρδος. … 4. Το υπόλοιπο των πλεονασμάτων, που απομένει μετά την κράτηση της παραγράφου 3, διατίθεται για την: α) Απόδοση στα μέλη, ανάλογα με τις συναλλαγές τους με τον συνεταιρισμό, … 5. Με απόφαση της γενικής συνέλευσης, τα ποσά της περίπτωσης α’ της παραγράφου 4, μπορεί να παραμείνουν στον συνεταιρισμό ως εξατομικευμένες έντοκες καταθέσεις προθεσμίας των μελών. …».
Επειδή (ενόψει των ανωτέρω) ο εν λόγω Αγροτικός Συνεταιρισμός σύμφωνα με το ισχύον καταστατικό του δεν επιδιώκει αποκλειστικά κοινωφελή σκοπό κατά τις κείμενες διατάξεις και τη σχετική νομολογία, καθόσον:
i. ως επιχείρηση με εμπορική ιδιότητα έχει αμιγώς κερδοσκοπικό χαρακτήρα,
ii. επιδιώκει την εξυπηρέτηση όχι του κοινού γενικά, ή γενικότερη ανάγκη, αλλά ορισμένου κύκλου προσώπων (των μελών του), τα οποία δια της συμμετοχής τους σε αυτόν αποσκοπούν στην διευκόλυνση των επαγγελματικών τους αναγκών και επιδιώξεων.
και, επομένως, ως Ν.Π.Ι.Δ δεν συγκεντρώνει σωρευτικά τις προϋποθέσεις της παρ. 2 του άρθρου 185 του Ν. 3463/2006, προκειμένου να είναι νόμιμη η δωρεάν παραχώρηση χρήσης δημοτικού ακινήτου σε αυτόν.
Επειδή, εξ’ άλλου, με τις διατάξεις του άρθρου 192 του (ΦΕΚ 114/τ.Α’/2006): «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», ορίζεται ότι: «Η εκμίσθωση ακινήτων των Δήμων και των Κοινοτήτων γίνεται με δημοπρασία. Αν η δημοπρασία δεν φέρει αποτέλεσμα, επαναλαμβάνεται. Αν και η δεύτερη δημοπρασία δεν φέρει αποτέλεσμα, η εκμίσθωση μπορεί να γίνει με απευθείας συμφωνία, της οποίας τους όρους καθορίζει το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο. 2. Το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο μπορεί με απόφασή του να εκμισθώνει, χωρίς δημοπρασία, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες, θέατρα και κινηματοθέατρα ή άλλους χώρους, για επιστημονικούς και καλλιτεχνικούς σκοπούς, αφού το συμβούλιο εκτιμήσει την ποιότητα των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν.
Συνεπώς, δεν επιτρέπεται η δωρεάν παραχώρηση κοινοχρήστων χώρων σε ιδιώτες, και μάλιστα – όπως εν προκειμένω - για την άσκηση εμπορικής δραστηριότητας, παρά μόνον επ’ ανταλλάγματι και κατόπιν δημοπρασίας, και, επομένως, η ελεγχόμενη και εξ’ αυτού του λόγου τυγχάνει μη νόμιμη και
Σελίδα 6 από 7
ακυρωτέα.
Για τους λόγους αυτούς:
ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ
1. Ακυρώνουμε την υπ’ αριθ. 126/2020 (Α.Δ.Α. : 6ΥΡ0Ω6Ζ-ΖΣΤ) απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ακτίου-Βόνιτσας, με θέμα «Περί σύστασης χρησιδανείου του αντλιοστασίου της γεώτρησης στη θέση ΜΠΑΛΚΩΤΟ της Κοινότητας Κατούνας Δήμου Ακτίου Βόνιτσας»,
2. Η παρούσα απόφαση να κοινοποιηθεί:
I. κο Δήμαρχο Ακτίου-Βόνιτσας, Τ.Κ. 300 02 - ΒΟΝΙΤΣΑ (με αποδεικτικό επίδοσης). II. Αγροτικό κτηνοτροφικό συνεταιρισμό Κατούνας «Το βιολογικό αγρόκτημα» Τ.Κ. 300 04 - ΚΑΤΟΥΝΑ (με αποδεικτικό επίδοσης).
Κατά της παρούσας απόφασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 151 του Ν.3463/2006, μπορεί να ασκηθεί προσφυγή από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, εντός προθεσμίας ενός (1) μηνός από την έκδοση της απόφασης ή την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής, ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ιδίου Νόμου με έδρα το Μεσολόγγι (Κύπρου & Λεβίδου).
Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ
ΤΗΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ
ΙΟΝΙΟΥ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
