Τον 18ο αιώνα οι εκτάσεις γης είχαν ήδη μαζευτεί σε πολύ λίγους στις πεδινές περιοχές . Πολλοί από αυτούς ήταν Χριστιανοί γαιοκτήμονες, οι οποίοι αλλαξοπίστησαν για να μη χάσουν την περιουσία τους λόγω των πιέσεων των Τούρκων. Έτσι λοιπόν στην Τριχωνίδα υπήρχε ο Αδάμ και ο Μουσταφούλης, της Λυσιμαχεία ο Χασάν Αγάς και της Μακρυνεία οι Μπαρλαίοι.
Ο Αδάμ είχε τεράστιες εκτάσεις γης στην περιοχή του σημερινού Καινούργιου που ονομάζονταν Ντέμη. Πιο δίπλα ο Μουσταφούλης κατείχε ολόκληρο σχεδόν τον σημερινό κάμπο του Παναιτωλίου. Άλλωστε για αυτό άλλωστε και το Παναιτώλιο ονομάζονταν παλαιότερα “Μουσταφούλη”. Επίσης στην περιοχή της Λυσιμαχείας όλα τα τσιφλίκια είχαν περιέλθη στον Χασάν Αγά. Στη Μακρυνεία οι Μπαρλαίοι ήταν από τους πιο δυνατούς γαιοκτήμονες της περιοχής.
Η στάση των τσιφλικάδων της εποχής
Οι τσιφλικάδες ήταν εύπορη τάξη της εποχής. Είχαν εκμεταλλευτέι την παρακμή της περιοχής τους δύο πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας. (Δείτε εδώ παλαιότερο άρθρο του agrinionews.gr)Λυμαίνονταν όλες τις παραλίμνιες περιοχές του Αιτωλικού κάμπου και φυσικά τις εύφορες πεδιάδες. Είχαν εκατοντάδες κολλίγους υπό τη δούλεψή τους. Φυσικά δεν εναντιώνονταν στον κατακτητή όσοι εξισλαμίστηκαν. Υπήρξαν μάλιστα και περιπτώσεις όπου είχαν συντηρητική τοποθέτηση και εναντιώθηκαν σε κηρύγματα διαφωτιστών όπως του Κοσμά του Αιτωλού, τον οποίο και εκδίωξαν από την περιοχή.
Οι γαιοκτήμονες της εποχής είχαν ήδη απορροφήσει τον μικρό γεωργικό κλήρο και δημιουργήσε μονοπώλια. Όταν η Αιτωλοακαρνανία ελευθερώθηκε, βρέθηκαν συνολικά 176.270 εθνικά κτήματα (πρώην τούρκικα) και 817.660 ιδιωτικά (χριστιανικά). Παρόλα αυτά ο δίκαιος αναδασμός της γης άργησε να ολοκληρωθεί και τα μετεπαναστατικά χρόνια. Μόλις το 1871 η κυβέρνηση Κουμουνδούρου επιχείρησε να δώσει λύση με το ζήτημα των “Εθνικών Κτημάτων” και να δώσει έστω και ένα κομμάτι κλήρου σε πολλούς Έλληνες. Ακόμα και αυτή η μεταρρύθμιση ολοκληρώθηκε κατά ένα μεγάλο ποσοστό το 1911. Τότε είχαν διανεμηθεί συνολικά 2.650.000 στρέμματα γης, σε 357.217 κλήρους σε ολόκληρη τη χώρα.
Με πληροφορίες από:
Μάρκου Γκιόλια, Ο Κοσμάς ο Αιτωλός και η εποχή του, Αθήνα: Τυμφρηστός, 1972.
https://www.agrinionews.gr/
